اعتیاد و سوء مصرف مواد

چگونه سوء مصرف مواد روی بدن تأثیر می گذارد؟

مواد مخدر و الکل اثرات فیزیولوژیکی عمیقی بر بدن و میزان مصرف انرژی و تنظیم مواد مغذی اساسی دارند. محققان دریافتند که اغلب افرادی که با سوء مصرف مواد دست و پنجه نرم می کنند، دچار سوء تغذیه می شوند و نیمی از آن ها کمبود ویتامین و آهن پیدا خواهند کرد.
 
وقتی فرد با سوء مصرف مواد دست و پنجه نرم می کند، غالباً از رژیم روزانه خود غفلت می کند و در نتیجه ویتامین ها و مواد معدنی بدن فرد کاهش می یابند. تغذیه ضعیف می تواند بر سیستم ایمنی فرد و همچنین سیستم عصبی او تأثیر بگذارد. این عوامل خطر می تواند منجر به شرایط پزشکی شود که عبارتند از: 
•    دیابت
•    اختلالات اشتها
•    فشار خون بالا
•    سندرم متابولیک
•    افزایش وزن
•    کاهش جذب ویتامین B12 
استفاده طولانی مدت از الکل و مواد مخدر مانند هروئین می تواند به طور قابل توجهی به روده آسیب برساند. با آسیب دیدن روده، توانایی جذب ویتامین ها، مواد معدنی مانند منیزیم، روی و کلسیم و علاوه بر ریز مغذی ها مختل می شود. جذب روده ای فولات (ویتامین B9) در مصرف مشروبات الکلی کاهش می یابد. به همین دلیل، مکمل های مغذی برای کسانی که تحت عمل سم زدایی الکل در یک بیمارستان قرار دارند توصیه می شود. برای مثال مکمل ویتامین B1 (تیامین) حالت سردرگمی ناشی از اعتیاد به مصرف نوشیدنی های الکلی را از بین می برد. در حالی که نبود ویتامین B1 باعث توهم، از دست دادن حافظه، عدم توانایی در یادگیری مهارت های جدید و تغییر شخصیت می شود.
 هم چنین استفاده طولانی مدت از الکل و مواد مخدر باعث آسیب به معده نیز می شود که در نتیجه میزان فاکتور داخلی تولید شده توسط معده کاهش می یابد و کاهش فاکتور داخلی باعث کاهش جذب ویتامین B12 می شود. ویتامین B12 به بدن اجازه می دهد سلول های عصبی سالم را حفظ کند و به تولید DNA ،RNA و گلبول های قرمز کمک می کند. 
افرادی که از الکل یا اعتیاد به مواد مخدر رنج می برند، غالباً دارای کمبود کلسیم و منیزیم هستند که می تواند باعث اختلال در عضلات و سیستم عصبی و درد شود. در بسیاری از موارد، کسانی که مواد مخدر تزریق می کنند، علاوه بر مصرف زیاد پروتئین، دچار ایجاد آبسه ها و زخم های دیگری می شوند که مواد مغذی ترمیم کننده زخم ها مانند ویتامین C و روی می توانند مفید واقع شوند. در حالی که مکمل ها در بازیابی سلامتی افرادی که اعتیاد دارند، کمک می کنند اما استفاده از منابع غذایی طبیعی با کیفیت یک راه حل بهتری است.
منابع غذایی منیزیم دار عبارتند از:
•    سبزیجات
•    آجیل
•    دانه
•    لوبیای سویا
•    غلات کامل
منابع غذایی غنی از کلسیم عبارتند از:
•    شیر
•    ماست
•    پنیر
•    سبزیجات
•    حبوبات
•    برخی غذاهای دریایی
منابع غذایی حاوی ویتامین C شامل موارد زیر است:
•    فلفل دلمه ای
•    سبزی های برگ تیره
•    کلم بروکلی
•    انواع توت ها
•    میوه های خانواده مرکبات
•    گوجه فرنگی
منابع غذایی حاوی روی شامل موارد زیر است:
•    گوشت
•    عدس
•    لوبیا
•    مقداری در لبنیات

اختلالات دستگاه گوارش 

مصرف طولانی مدت مواد مخدر می تواند باعث اختلال در دستگاه گوارش از جمله یبوست و اسهال شود. پروبیوتیک ها که باکتری های مفید بدن هستند و در گوارش بهینه مواد غذایی نقش دارند، می توانند به بازیابی دوباره فلور سالم روده و عادی سازی حرکات روده کمک کنند.
منابع غذایی پروبیوتیک ها شامل موارد زیر هستند:
•    کفیر
•    ماست
•    کلم ترش
•    کیمچی
•    نان سبزی
در بسیاری از موارد، مواد غذایی حاوی کربوهیدرات تسریع کننده عمل پروبیوتیک ها مانند پیاز، سیر، کنگر فرنگی و غیره نیز توصیه می شود تا پروبیوتیک ها بتوانند بهینه کار کنند.

اختلال در قند خون

افرادی که دارای اعتیاد و سو مصرف مواد مخدر هستند، علاوه بر کافئین به نوشیدنی های شیرین قندی یا سایر مواد قندی نیز روی می آورند. غذاها و نوشیدنی های شیرین باعث تغییر در خلق و خوی و سطح انرژی می شوند و می توانند گرسنگی را از بین ببرند. متأسفانه، قند فرآوری شده می تواند باعث افزایش ناگهانی قند خون و سپس افت شدید آن شود که در مقابله با هوس های ناشی از اعتیاد مفید نیست.
تحقیقات نشان می دهند که استفاده از هروئین باعث می شود انسولین ناشتا چهار برابر بیشتر از حد معمول باشد و همچنین نشان می دهند که متابولیسم قند فرد معتاد در حال حاضر مختل شده است. بنابراین خوردن وعده های غذایی به طور مرتب و با قاعده و کاهش مصرف قندهای ساده می تواند به بهبود و تنظیم قند خون فرد کمک کند.

اختلالات و کاهش کیفیت خواب 

افرادی که با اعتیاد مقابله می کنند، اغلب با بی خوابی می جنگند و ممکن است با کاهش کیفیت خواب مواجه شوند. غذاهای سرشار از اسیدآمینه تریپتوفان مانند موز و شیر می توانند خواب مناسب را القا کرده و خاصیت آرام بخشی دارند. هم چنین اسیدآمینه تریپتوفان می تواند به کاهش شدت علائم ترک و هوس به مصرف مجدد کمک کند.

افت وزن بدن در اعتیاد شدید

اعتیادهای شدید می تواند منجر به کاهش وزن های خطرناک شود. در اعتیادهای شدید مغز نمی تواند عملکرد مؤثری داشته باشد و بدون تغذیه مناسب، مغز به سادگی قدرت کافی برای عملکرد مناسب خود را ندارد. 
در صورت لزوم با بازگرداندن ذخیره های چربی و ماهیچه ها و افزایش وزن، مغز می تواند تغذیه مورد نیاز خود را برای شروع تصمیم گیری های سالم بدست آورد. این نکته نیز حائز اهمیت است که باید سعی شود در دوران نقاهت، استرس های روزانه به حداقل برسد و خواب کافی نیز وجود داشته باشد. تصمیم گیری و فعالیت برای مغز محروم از خواب و دچار استرس مزمن بسیار سخت است.
بسیاری از مواد اعتیاد آور به چربی های اساسی موجود در ساختارهای مغزی آسیب وارد می کنند و این امر باعث می شود که اهمیت گنجاندن چربی های امگا 3 که جزء چربی های ضروری بدن هستند، در رژیم غذایی پررنگ تر شود.
منابع غذایی امگا 3 شامل موارد زیر است:
•    ماهی های چرب
•    دانه چیا
•    تخم کتان
•    سویا
•    تخم مرغ 
•    گردو

الکل و سوء تغذیه

الکل ماده ای پرانرژی است و نوجوانان معمولاً مقادیر زیادی انرژی و کالری اضافی را صرفاً از طریق نوشیدن الکل دریافت می کنند. وقتی شخصی بیش از حد بنوشد - حتی اگر به مقدار طبیعی غذا بخورد - مستعد افزایش وزن است. افرادی که درگیر اعتیاد شدید شده اند و اعتیاد برای آن ها عادت شده است، بخش زیادی از انرژی روزانه خود را با مصرف الکل بدست می آورند و از آنجایی که دریافت مواد مغذی، ویتامین ها و مواد معدنی به حداقل می رسد؛ فرد دچار سوء تغذیه می شود.
حتی بدون در نظر گرفتن مشکلات مربوط به انرژی و کالری، سوء مصرف الکل می تواند ضربه سنگینی به کبد و لوزالمعده وارد کند که هر دو برای جذب مناسب مواد مغذی بسیار مهم هستند. هنگامی که الکل از رژیم فرد خارج شود، بدن شروع به بهبودی می کند. کسانی که سوء مصرف الکل دارند اغلب دارای کمبودهایی در ویتامین A، ویتامین C و تیامین (ویتامین B1) هستند. آن ها برای تقویت عملکرد کبد به مواد مغذی مانند اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 احتیاج دارند.

چگونه تغذیه بر بازیابی بدن پس از ترک اعتیاد تأثیر می گذارد؟

بسیاری از افراد، مراقبت از خود را در مراحل شدید اعتیاد به مواد مخدر و حتی در روند بهبودی مورد غفلت قرار می دهند. علاوه بر این، برخی از معتادان دچار مشکلات اقتصادی و اجتماعی می شوند و بدست آوردن مواد غذایی مغذی دشوار می شود. برخی دیگر نیز با عواملی از جمله افسردگی، اضطراب و وسواس فکری رو به رو می شوند که همه این ها می توانند روی عادت های غذایی تأثیر بگذارند و میل به خوردن منظم وعده های غذایی مفید را کاهش می دهد. در نتیجه، بسیاری از معتادان از سوء تغذیه پروتئین-انرژی رنج می برند.
در ابتدا افرادی که در حال ترک اعتیاد هستند باید عادت های غذایی خود را بهتر کنند و سعی کنند روزانه سه وعده غذایی یا چند وعده غذایی کوچک میل کنند. این امر به بدن اجازه می دهد تا نسبت به مصرف منظم و متعادل تر از مواد غذایی، خود را تنظیم كند. همچنین میل کردن منظم باعث ایجاد مقاومت در برابر مواد مخدر و الکل می شود، زیرا قند خون آن ها در طول روز ثابت خواهد بود. نوجوانی که در معرض سوء مصرف مواد است، در صورت داشتن رژیم غذایی ضعیف، عود مجدد را تجربه خواهد کرد اما اگر رژیم غذایی فرد مناسب و متعادل باشد باعث ترشح هورمون های القا کننده حس خوب می شود. هنگامی که فرد به طور کلی احساس بهتری می کند، کمتر احتمال دارد به دارو یا الکل متوسل شود.
مؤسسات توانبخشی به طور فزاینده ای آگاه هستند که تغذیه تأثیر قابل توجهی در بهبودی دارد و توجه زیادی به رژیم بیماران خود دارند. برخی از مراکز درمانی حتی سرآشپزهای داخلی و پشتیبانی تغذیه ای دارند و برخی نیز برنامه های تغذیه ای را در برنامه های خود قرار می دهند که از این طریق بیماران می توانند مهارت های غذایی سالم را یاد بگیرند که با اتمام برنامه درمانی خود، از آن ها استفاده کنند.

رژیم های سالم انرژی را بازیابی می کنند

مصرف یک رژیم غذایی سالم می تواند به فرد کمک کند پس از اتمام یک برنامه سم زدایی انرژی خود را بازیابی کند. به عنوان مثال، برنامه های تغذیه ای درمانی اغلب بر انتخاب منابع کربوهیدرات غلات سبوس دار و سالم تأکید دارند. این کربوهیدرات ها به عنوان منبع اصلی انرژی بدن هستند. آن ها برای کمک به سطح قند خون پایدار یک فرد و کاهش اضطراب و هوس های مواد مخدر بسیار مهم می باشند. علاوه بر تأکید بر مصرف کربوهیدرات ها برای انرژی، پروتئین های کم چرب یکی دیگر از اجزای مهم یک رژیم غذایی سالم در روند بهبودی هستند. برای ترمیم انتقال دهنده های عصبی مغز پروتئین لازم است و نبود انتقال دهنده های عصبی، منجر به خلق و خوی آسیب دیده و هوس بالقوه به مخدر ها می شود. 

نمونه هایی از توصیه های غذایی:

    افرادی که دچار سوءمصرف مواد مخدر می شوند، معمولاً شرایطی مانند اسهال مکرر، تهوع و استفراغ را تجربه می کنند. فرد اغلب به دلیل کم آبی بدن و کمبود مواد معدنی به متخصص تغذیه مراجعه می کند. کسانی که در استفاده از ماری جوانا زیاده روی می کنند، اغلب میل شدیدی به غذا دارند. آنها اغلب دچار اختلال پرخوری می شوند که یک متخصص تغذیه می تواند یک رژیم غذایی سالم تر را برای کاهش پرخوری توصیه کند و به فرد کمک کند تا قند خون را در طول روز ثابت نگه دارد.

تمایز هوس مواد مخدر از گرسنگی

جنبه مهم دیگر مشاوره این است که بیمار یاد می گیرد چگونه تمایل خود را به مواد مخدر و الکل از هوس گرسنگی متمایز کند. از آنجا که کسانی که با اعتیاد می جنگند، مدتی به هوس گرسنگی خود توجه نکرده اند، اغلب متوجه می شوند که به راحتی نمی توانند این دو مورد را از هم تشخیص دهند. آن ها ممکن است احساس گرسنگی را با هوس به مواد مخدر یا الکل اشتباه بگیرند.

چگونه می توانم بعد از درمان ، رژیم درمانی را در زندگی خود ادغام کنم؟

•    هر روز صبحانه بخورید.
•    روزانه حداقل 2 لیتر آب بنوشید.
•    هر روز یک میوه یا سبزی را با یک وعده غذایی میل کنید و حداقل هر روز در یک وعده یک واحد سبزی یا میوه خام قرار دهید.
•    با هر وعده غذایی یا میان وعده، آجیل، لوبیا یا دانه ها و مغزها میل کنید.
•    در هفته فقط دو بار از دسر استفاده کنید. درعوض، شخص می تواند از میوه های تازه به عنوان دسر لذت ببرد.
•    از نوشیدن نوشیدنی های شیرین شده با شیرین کننده های مصنوعی مانند نوشابه یا نوشیدنی های انرژی زا خودداری کنید.
•    غلات کامل مصرف کنید و از نان های سفید تصفیه شده پرهیز کنید.
•    از غذاهای سرخ شده یا یخ زده اجتناب کنید.