دیسمنوره

به درد همراه با قاعدگی دیسمنوره گفته می شود. این درد می تواند با قاعدگی ظاهر شود یا 1 تا 3 روز قبل از آن باشد و به مدت 2 تا 3 روز ادامه پیدا کند. دیسمنوره شایع ترین اختلال قاعدگی است. بیش از نیمی از زنانی که قاعدگی دارند ، هر ماه 1-2 روز مقداری درد دارند. دیسمنوره ممکن است از خفیف تا شدید باشد.
دیسمنوره معمولاً برای اولین بار در یک یا دو سال پس از اولین پریود شدن دختران رخ می دهد.  با افزایش سن ، معمولاً درد آنها کم می شود و ممکن است بعد از اولین زایمان کاملا متوقف شود. اگرچه دیسمنوره در بین دختران جوان شیوع زیادی دارد و زندگی روزمره آنها را به طور جدی تحت تأثیر قرار می دهد ، تحقیقات نشان می دهد خانواده ها و جوانان از مشاوره و مراقبت های پزشکی کافی برای دیسمنوره برخوردار نیستند زیرا آنها آن را به عنوان یک اتفاق طبیعی به روشی سنتی می دانند. از آنجا که دیسمنوره به عنوان یک اتفاق طبیعی درک می شود ، شناخته شده است که زنان در تلاشند تا درد خود را با روش های غیر دارویی تسکین دهند نه اینکه خدمات درمانی دریافت کنند. دیسمنوره به طور منفی بر زندگی افراد تأثیر می گذارد و می تواند باعث کاهش بهره وری کار و کیفیت کار ، افزایش تصادفات و غیبت در مدرسه شود. تحقیقات نشان می دهد که دیسمنوره یک اختلال ارثی نیست ، اما ارتباط نزدیکی با سابقه خانوادگی دارد.

انواع دیسمنوره

دیسمنوره را می توان به 2 دسته گسترده تقسیم کرد: دیسمنوره اولیه و دیسمنوره ثانویه  

۱)    دیسمنوره اولیه

دیسمنوره اولیه یا قاعدگی دردناک ، یک بیماری زنانگی شایع و اغلب ناتوان کننده است . دیسمنوره اولیه متداول ترین نوع دیسمنوره است که بین 45 تا 95٪ زنان را تحت تأثیر قرار می دهد و بیشتر در اواخر بلوغ و اوایل دهه  20زندگی مشاهده می شود . غالباً ، دیسمنوره اولیه بلافاصله پس از شروع عادت ماهیانه در دختران شروع می شود.
علت دیسمنوره اولیه: دیسمنوره اولیه معمولاً در اثر مواد شیمیایی طبیعی به نام پروستوگلاندین ایجاد می شود. پروستوگلاندین ها موادی هستند که باعث انقباض رحم در دوران قاعدگی و زایمان می شوند و در پوشش رحم ساخته می شوند. این درد ناشی از ترشح پروستوگلندین ها هنگام از بین رفتن پوشش داخلی رحم (آندومتر) در دوره قاعدگی است.  این امر منجر به انقباض رحم و کاهش جریان خون در رحم می شود. درد معمولاً درست قبل از شروع قاعدگی اتفاق می افتد ، زیرا سطح پروستوگلاندین ها در پوشش رحم افزایش می یابد. در روز اول قاعدگی نیز سطح پروستوگلاندین زیاد است و بنابراین میزان درد هم زیاد است. با ادامه قاعدگی و از بین رفتن پوشش رحم ، سطح پروستوگلاندین ها کاهش می یابد و درد هم معمولاً با کاهش سطح پروستوگلاندین ها کم می شود.

۲) دیسمنوره ثانویه

ممکن است در سنین بالاتر از دیسمنوره اولیه شروع شود. این درد به مرور زمان بیشتر از آنکه بهتر شود ، بدتر می شود.
علت دیسمنوره ثانویه: دیسمنوره ثانویه ممکن است توسط تعدادی از شرایط ایجاد شود ، از جمله:
•    فیبروم : تومورهای خوش خیم که در دیواره رحم ایجاد می شوند یا به آن متصل هستند.
•    آدنومیوز : زمانی که بافتی که روی رحم قرار دارد (به نام آندومتر) در دیواره های عضلانی رشد کند.
•    عفونت مقاربتی (STI)
•    آندومتریوز :زمانی که  تکه هایی از پوشش آندومتر در سایر اندام های لگن یافت می شود.
•    بیماری التهابی لگن (PID) :  در درجه اول عفونت لوله های رحمی است ، اما همچنین می تواند تخمدان ها ، رحم و دهانه رحم را تحت تأثیر قرار دهد.
•    کیست تخمدان یا تومور
•    استفاده از دستگاه داخل رحمی (IUD) : یک روش کنترل بارداری

علائم دیسمنوره 

•    درد در شکم (درد ممکن است گاهی شدید باشد)
•    احساس فشار در شکم
•    درد در لگن ، کمر و ران داخلی
علامت اصلی دیسمنوره درد است. در دوران قاعدگی در پایین شکم شما اتفاق می افتد و ممکن است در لگن ، کمر یا ران نیز احساس شود. علائم دیگر ممکن است تهوع ، استفراغ ، اسهال ، سبکی سر ، سردرد یا خستگی باشد.
برای اکثر خانمها ، درد معمولاً کمی قبل یا در ابتدای دوره قاعدگی آنها شروع می شود ، حدود 24 ساعت پس از شروع خونریزی به اوج خود می رسد و پس از 2 تا 3 روز فروکش می کند. گاهی اوقات لخته ها یا تکه های بافت خونی از پوشش رحم از رحم خارج می شود و باعث درد می شود.

درد دیسمنوره ممکن است اسپاسمودیک (گرفتگی شدید لگن در آغاز جریان قاعدگی) یا احتقانی (درد عمیق و مات) باشد. علائم دیسمنوره ثانویه اغلب زودتر از علائم دیسمنوره اولیه در چرخه قاعدگی شروع می شود و معمولاً طولانی تر است.
در 5 تا 15 درصد از زنان مبتلا به دیسمنوره اولیه ، درد به حدی شدید است که فعالیت های روزمره آنها را مختل می کند و ممکن است منجر به از دست دادن کار یا مدرسه شود.

تشخیص دیسمنوره

اگر به دیسمنوره مبتلا هستید ، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی، سابقه پزشکی شما را از جمله علائم و چرخه قاعدگی بررسی می کند. آنها  همچنین معاینه لگن را انجام خواهند داد.
ممکن است معاینه سونوگرافی انجام شود و یا در برخی موارد ، ارائه دهنده خدمات درمانی لاپاراسکوپی انجام می دهد. این نوعی جراحی است که به مراقب های بهداشتی امکان می دهد داخل ناحیه لگن شما را نگاه کند.

عوامل خطر و ریسک فاکتورهای دیسمنوره

•    سن: شدیدترین علائم در دوران بلوغ رخ می دهد و به طور معمول با افزایش سن کاهش می یابد.
•    وزن: شاخص توده بدن کمتر از 20 یا بیشتر از 25 ، همراه با تلاش برای کاهش وزن.
•    سابقه سو استفاده جنسی یا تجاوز.
•    سیگار کشیدن.
•    قاعدگی طولانی ، نامنظم یا سنگین.
•    سابقه خانوادگی دیسمنوره.
•    فشارخون بالا.
علاوه بر عوامل فوق ، عوامل روانشناختی ، سقط جنین ، بیماری التهابی لگن ، سندرم قبل از قاعدگی   و کار در محیط های سرد نیز ممکن است با خطر همراه باشد.  

درمان دیسمنوره

پزشک شما ممکن است داروهایی را برای تسکین درد توصیه کند. مسکن ها یا داروهای هورمونی ، مانند قرص های جلوگیری از بارداری ، اغلب تجویز می شوند. برخی از تغییرها در سبک زندگی نیز ممکن است کمک کند ؛ مانند ورزش ، خواب کافی و تکنیک های آرام سازی.
اگر داروها درد را تسکین ندهند ، معالجه بر یافتن و از بین بردن علت دیسمنوره متمرکز خواهد شد. ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید. در برخی موارد ، ترکیبی از درمان ها به بهترین وجه عمل می کنند.

از چه داروهایی برای درمان دیسمنوره استفاده می شود؟

بسته به علت دیسمنوره ، پزشک ممکن است داروهای خاصی را برای شما تجویز کند. مسکن های خاصی ، که داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) نامیده می شوند ، پروستوگلاندین ها را هدف قرار می دهند. آنها میزان پروستوگلاندین های ساخته شده توسط بدن و اثرات آنها را کاهش می دهند. این اعمال باعث کاهش گرفتگی های قاعدگی می شوند. دیسمنوره اولیه معمولاً  با NSAID ها درمان می شود. بسیاری از زنان با داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن تسکین می یابند.
NSAID  ها در صورت مصرف در اولین علامت قاعدگی یا درد بهتر عمل می کنند . معمولاً فقط 1 یا 2 روز مصرف می شوند. زنانی که دارای اختلالات خونریزی ، آسم ، آلرژی به آسپرین ، آسیب کبدی ، اختلالات معده یا زخم هستند نباید از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی استفاده کنند.
بعضی از پزشکان ممکن است داروهای هورمونی تجویز کنند. داروهای پیشگیری از بارداری خوراکی همچنین ممکن است به کاهش شدت علائم کمک کنند. حالت تهوع و استفراغ ممکن است با داروی ضد درد (ضد استفراغ) برطرف شود ، اما این علائم معمولاً بدون درمان با کاهش گرفتگی عضلات از بین می روند. IUD های پیشگیری از بارداری و پروژسترون ، که سطح کمی از هورمون پروژسترون را آزاد می کنند ، نیز در کاهش درد بسیار مفید است.

زنانی که پس از سه ماه درمان با NSAID و داروهای ضد بارداری هورمونی پاسخ نمی دهند ، ممکن است دچار دیسمنوره ثانویه باشند. درمان دیسمنوره ثانویه با توجه به علت زمینه ای متفاوت خواهد بود. لاپاراسکوپی تشخیصی ، سایر درمان های هورمونی یا آزمایش تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS) مراحل بعدی بالقوه هستند. می توان برای برداشتن فیبروم یا پهن شدن کانال دهانه رحم (در صورت باریک بودن) ، جراحی انجام داد.

از چه نوع داروهایی می توان برای درمان دیسمنوره ناشی از آندومتریوز استفاده کرد؟

اگر علائم شما یا لاپاراسکوپی به آندومتریوز به عنوان علت دیسمنوره اشاره دارد ، می توان قرص های جلوگیری از بارداری ، ایمپلنت کنترل بارداری ، تزریق یا دستگاه داخل رحمی هورمونی را آزمایش کرد. آگونیست های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین نوع دیگری از داروها هستند که ممکن است درد آندومتریوز را تسکین دهند. این داروها ممکن است عوارض جانبی از جمله از دست دادن استخوان ، گرگرفتگی و خشکی واژن ایجاد کنند. معمولاً برای مدت زمان محدودی به آنها داده می شود. این موارد برای نوجوانان توصیه نمی شود مگر در موارد شدید که سایر روش های درمانی موثر نبوده است.

چه روش های درمانی دیگری به کاهش دیسمنوره کمک می کند؟

برخی درمان های جایگزین ممکن است به کاهش دیسمنوره کمک کنند. مکمل های ویتامین B1 یا منیزیم ممکن است مفید باشند ، اما تحقیقات کافی در مورد توصیه آنها به عنوان درمان های موثر برای دیسمنوره انجام نشده است. ثابت شده است که طب سوزنی تا حدودی در رفع دیسمنوره مفید است.
علاوه بر موارد فوق ، سایر درمان های غیر دارویی برای درد دیسمنوره عبارتند از:
•    نگه داشتن یک پد گرم کننده یا بطری آب گرم بر روی شکم یا کمرتان.
•    حمام آب گرم گرفتن.
•    انجام ورزش های ملایم مانند کشش ، پیاده روی یا دوچرخه سواری - ورزش ممکن است جریان خون را بهبود بخشد و درد لگن را کاهش دهد.
•    با نزدیک شدن به پریود ، استراحت کافی داشته باشید و از شرایط استرس زا پرهیز کنید.
•    یوگا.
همچنین ممکن است بخواهید درمان های جایگزینی مانند هیپنوتیزم ، داروهای گیاهی یا طب سوزنی را در نظر بگیرید. در مصرف داروهای گیاهی محتاط باشید. ممکن است "طبیعی" باشند ، اما لزوماً بی خطر و عاری از عوارض نیستند. آنها همچنین می توانند با سایر داروهایی که ممکن است مصرف می کنید تداخل داشته باشند. قبل از استفاده از هر داروی گیاهی با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.

چه زمانی آمبولیزاسیون شریان رحم برای درمان دیسمنوره انجام می شود؟

اگر فیبروم باعث دیسمنوره شما شود ، درمانی به نام آمبولیزاسیون شریان رحم  ممکن است کمک کند.

در طول  آمبولیزاسیون چه کاری انجام می شود؟

در این روش ، رگهای خونی رحم با ذرات کوچک مسدود شده و جریان خون را که باعث رشد فیبروم می شود ، متوقف می کند.  برخی از زنان می توانند آمبولیزاسیون شریان رحم را به عنوان یک روش سرپایی انجام دهند.

چه عوارضی با  آمبولیزاسیون همراه است؟

عوارض شامل عفونت ، درد و خونریزی است.

چه زمانی جراحی برای درمان دیسمنوره انجام می شود؟

اگر سایر روش های درمانی در رفع دیسمنوره موثر نباشد ، ممکن است نیاز به جراحی باشد. نوع جراحی به علت درد شما بستگی دارد.

اگر فیبروم باعث درد شود ، گاهی اوقات می توان با جراحی آن را از بین برد. بافت آندومتریوز را می توان در حین جراحی از بین برد. بافت آندومتریوز ممکن است پس از جراحی برگردد ، اما برداشتن آن می تواند درد را در کوتاه مدت کاهش دهد.  مصرف کنترل بارداری هورمونی یا سایر داروها پس از جراحی ممکن است باعث به تأخیر افتادن یا جلوگیری از بازگشت درد شود.
در صورتی که روش های درمانی موثر نبوده و اگر بیماری ایجاد کننده دیسمنوره شدید باشد ، برداشتن رحم ممکن است انجام شود. این روش به طور معمول آخرین چاره است.

تغذیه و رژیم درمانی

مطالعات زیادی وجود دارد که نشان می دهد بین دیسمنوره و نوع تغذیه رابطه معنی داری وجود دارد.  در این مطالعه ، مشخص شد که دانش آموزان به طور مکرر غذایی را که مستعد ابتلا به دیسمنوره اولیه است (قهوه ، غذاهای غنی از چربی و قند) مصرف می کنند. از طرف دیگر ، مشاهده شد که آنها سبزیجات و میوه های سرشار از فیبر (سبزیجات ، میوه ها) و منابع پروتئینی با کیفیت (تخم مرغ ، ماهی ، گوشت و غیره) را کمتر مصرف می کنند. این وضعیت ضرورت تهیه پروتکل تغذیه ای برای دانش آموزان مبتلا به دیسمنوره اولیه را نشان می دهد. در حقیقت  دانشمندان  دریافتند كه شدت دیسمنوره اولیه در زنانی كه رژیم غذایی كم چربی داشتند بطور قابل توجهی كاهش می یابد. نتیجه ی تحقیقات  نشان داد که فراوانی شدت درد در دیسمنوره در گروه تحت درمان با رژیم غذایی به طور قابل توجهی کمتر است.
مطالعات مربوط به رژیم غذایی و دیسمنوره  نشان می دهد که  رژیم غذایی که دارای نسبت بالاتر اسیدهای چرب امگا 3 به امگا 6 باشد و مصرف مکمل اسیدهای چرب امگا 3 با کاهش تشکیل پروستوگلاندین پیش التهاب ، شما را در برابر دیسمنوره محافظت می کند
در رژیم درمانی ، تغذیه متعادل ، رژیم کم چربی ، مقداری چای گیاهی ، کاهش مصرف نمک در رژیم غذایی ، روغن ماهی ، منیزیم ، روی ، ویتامین های B ، E و دریافت پروتئین از روش های موثر برای کاهش درد توصیه می شود.
در محتوای رژیم غذایی افراد ؛ مصرف کافی مایعات و مصرف غذاهای رشته ای توصیه شده است. افراد رژیم غذایی حاوی 55٪ کربوهیدرات ،کمتر از 30٪ چربی و 15-20٪ پروتئین داشتند. این رژیم غذایی سرشار از کربوهیدرات های پیچیده و فیبر بود. افراد ماهیانه 1-2 بار در هفته ،بیشتر از 1000 میلی گرم کلسیم و 8-10 عدد آجیل یا 1-2 عدد گردو و بادام در روز مصرف کرده اند. همچنین کمتر از 300 میلی گرم محدودیت کافئین ایجاد شد. مصرف غذاهای پرادویه ، اسیدی و گازدار محدود بود.

در هنگام دیسمنوره چه بخوریم؟

•    آب بیشتری بنوشید . هیدراتاسیون عامل اصلی مبارزه با گرفتگی عضلات است.
•    مقداری ماهی قزل آلا بخورید .
•    مقداری از سبزیجات تیره و برگ دار را خنک کنید.
•    با موز ، آناناس و کیوی دوست شوید.
•    کلسیم بیشتری مصرف کنید. 
•    مقداری از جو دو سر را در برنامه های صبحانه یا میان وعده خود قرار دهید.
•    چند عدد تخم مرغ بخورید. 
•    مقداری زنجبیل مصرف کنید.

۷ ماده غذایی که می توانند گرفتگی های قاعدگی شما را بدتر کنند

•    قهوه
•    کربوهیدرات تصفیه شده و شکر 
•     لبنیات 
•    غذاهای چرب 
•     غذاهای فرآوری شده 
•    غذاهای شور
•     شکلات