آمنوره

آمنوره یا عدم قائدگی به حالتی گفته می شود که در آن فرد علیرغم باردار نبودن و قرار داشتن در سنین باروری یک یا چند دوره (حداقل سه دوره ) فاقد خونریزی ماهانه باشد . در واقع میتوان گفت اگر قاعدگی در مواقعی که افراد به طور معمول انتظار دارند رخ ندهد ، این آمنوره است.

انواع آمنوره

•    آمنوره اولیه: هنگامی است که عادت ماهیانه هنگام رسیدن به سن بلوغ نیز اتفاق نمی افتد. 
•    آمنوره ثانویه: این زمانی است که خانمی که قاعدگی منظم داشته است شش ماه یا بیشتر پریود نمی شود.

علت آمنوره 

آمنوره اغلب مواقع نشانه یک مشکل سلامتی دیگر است و به دلایل زیادی می تواند اتفاق بیفتد. آمنوره می تواند به عنوان یک قسمت طبیعی از زندگی ،براي مثال در دوران بارداری یا شیردهی رخ دهد. همچنین می تواند نشانه ای از یک مشکل سلامتی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باشد. 
•    آمنوره اولیه (عدم بروز قاعدگی در سن 16 سالگی) می تواند از دو علت اصلی ناشی شود:

ناهنجاری های کروموزومی یا ژنتیکی می تواند باعث شود عملکرد تخمدان به طور طبیعی متوقف شود. سندرم ترنر ، بیماری ناشی از از بین رفتن يا اختلال در کروموزوم X ، و سندرم عدم حساسیت به آندروژن ، که غالباً با سطح بالایی از تستوسترون مشخص می شود ، دو نمونه از ناهنجاری های ژنتیکی است که می تواند قاعدگی را به تأخیر بیندازد یا آن را مختل کند.
مشکلات هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز در مغز می تواند باعث عدم تعادل هورمون ها شود که می تواند از شروع دوره ها جلوگیری کند. شرایطی مانند اختلالات غذايي ، ورزش بیش از حد و استرس شدید جسمی یا روانی یا ترکیبی از این عوامل نیز می تواند عملکرد طبیعی هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز را مختل کرده و شروع قاعدگی را به تأخیر بیندازد.

در موارد نادر ، مشکلات جسمی ، از جمله از دست رفتن اندام های تولید مثل یا انسداد مجاری تولید مثل نیز می تواند منجر به آمنوره اولیه شود. بخش های از دست رفته دستگاه تناسلی می تواند باعث اختلالات غدد درون ریز شود و ممکن است با مشکلات هیپوتالاموس یا هیپوفیز ترکیب شده و از قاعدگی جلوگیری کند. انسداد همچنین ممکن است از خونریزی قاعدگی جلوگیری کند حتی اگر چرخه قاعدگی در واقع طبیعی باشد.

•    آمنوره ثانویه (سه دوره قاعدگی را پشت سر هم از دست ندهید یا حداقل 6 ماه بعد از قاعدگی به طور عادی قاعدگی نداشته باشید) می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود ، از جمله:

۱.    دلایل طبیعی

بارداری شایع ترین علت طبیعی آمنوره ثانویه است.
سایر دلایل فیزیولوژیکی شامل شیردهی و یائسگی است.

۲.    داروها و روش های درمانی

برخی از قرص های جلوگیری از بارداری ، داروهای ضد بارداری تزریقی و دستگاه های داخل رحمی هورمونی می توانند باعث آمنوره شوند. ممکن است چند ماه پس از قطع یکی از این نوع کنترل های بارداری  شروع مجدد چرخه قاعدگی و منظم شدن آن طول بکشد.
برخی از داروها ، از جمله داروهای ضد افسردگی خاص و داروهای فشار خون ، می توانند سطح هورمونی را که از تخمک گذاری و چرخه قاعدگی جلوگیری می کند ، افزایش دهند .

شیمی درمانی و پرتودرمانی برای سرطان خون (از جمله خون ، مغز استخوان و غدد لنفاوی) و سرطان پستان ،می توانند سلول ها و تخمک های تولید کننده استروژن را در تخمدان ها از بین ببرند و منجر به آمنوره شوند. آمنوره حاصل به ویژه در زنان جوان ممکن است کوتاه مدت باشد. 
گاهی اوقات بافت اسکار(جاي زخم) می تواند در پوشش رحم جمع شده و از ریزش طبیعی پوشش رحم در چرخه قاعدگی جلوگیری کند. این زخم گاهی اوقات پس از اتساع و کورتاژ اتفاق می افتد ، روشی که در آن بافت برای تشخیص یا درمان خونریزی شدید یا پاک کردن پوشش رحم پس از سقط  یا درمان فیبروم از رحم خارج می شود.

۳.    برخی شرایط پزشکی یا بیماری ها

شرایط زنان و زایمان ، به ویژه مواردی که منجر به عدم تعادل هورمون ها می شود یا ممکن است منجر به آن شود ، ممکن است آمنوره ثانویه را به عنوان یک علامت اصلی بروز دهد.
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)زمانی اتفاق می افتد که بدن زنان بیش از حد طبیعی آندروژن (نوعی هورمون) تولید کند. مقادیر بالای آندروژن می تواند باعث رشد کیسه های پر از مایع یا کیست در تخمدان ها شود و در تخمک گذاری اختلال ایجاد کند. اکثر زنان مبتلا به كيست تخمدان یا دچار آمنوره هستند و یا قاعدگی های نامنظمی را تجربه می کنند که الیگومنوره نامیده می شود. نارسایی تخمدان زودرس، شرایطی را بیان می کند که تخمدان های زن قبل از یائسگی طبیعی ، گاهی اوقات در حدود 40 سالگی ، عملکرد خود را متوقف می کند.اين حالت از تغییرات خاصی در ژن کروموزوم X حاصل می شود. و در بین زنانی که دچار آمنوره هستند نسبتاً شایع است.
مشکلات تیروئید نيز مي تواند از ديگر علل بروز آمنوره باشد. تیروئید یک غده پروانه ای شکل کوچک در پایه گردن ، درست زیر سیب آدم است. تیروئید هورمون هایی تولید می کند که متابولیسم را کنترل می کنند و در بلوغ و قاعدگی نقش دارند. غده تیروئید که بیش از حد فعال باشد (به نام پرکاری تیروئید) یا کم کار باشد (کم کاری تیروئید) می تواند باعث بی نظمی قاعدگی ، از جمله آمنوره شود.
تومورهای هیپوفیز نيز مي توانند باعث آمنوره شوند. غده هیپوفیز در مغز تولید هورمون هایی را تنظیم می کند که بر بسیاری از عملکردهای بدن از جمله متابولیسم و چرخه تولید مثل تأثیر می گذارند. تومورهای غده هیپوفیز معمولاً غیرسرطانی (خوش خیم) هستند اما می توانند در تنظیم هورمونی قاعدگی در بدن اختلال ایجاد کنند.
آمنوره هیپوتالاموس نيز نوعي از آمنوره ثانويه است و هنگامی اتفاق می افتد که هیپوتالاموس ، غده ای در مغز که فرآیندهای بدن را تنظیم می کند ، آزاد کردن هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) را کند یا متوقف می کند ، هورمونی که چرخه قاعدگی را شروع می کند. 7 ویژگی مشترک زنان با آمنوره هیپوتالاموس عبارتند از: 
•    وزن کم بدن
•    درصد کم چربی بدن
•    مصرف بسیار کم کالری یا چربی
•    استرس عاطفی
•    ورزش شدید که کالری بیشتری را که از طریق غذا دریافت می شود می سوزاند
•    کمبود لپتین ، هورمون پروتئینی که اشتها و متابولیسم را تنظیم می کند

علائم و نشانه های آمنوره

علامت اصلی آمنوره ، فقدان پریود است.اما بسته به علت آمنوره ممکن است علائم اضافی نيز مشاهده شود.
اين علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
•    افزایش وزن یا کاهش وزن
•    تغییر در اندازه پستان ، یا ترشحات شیری از پستان 
•    آکنه
•    ریزش مو
•    رشد موهای صورت افزایش یافته است
•    سردرد یا تغییر بینایی
•    درد لگن

تشخيص آمنوره

تعدادی از اقدامات توسط پزشك شما برای تشخيص اینکه شما دچار آمنوره هستید ، انجام می شود.
در ابتدا ، پزشک از شما در مورد علائم شما سوال می کند تا تصویر بهتری از سابقه پزشکی شما بدست آورد.
همچنین ممکن است پزشک معاینه لگن انجام داده و آزمایش بارداری انجام دهد تا احتمال حاملگی رد شود.
در ادامه برخي آزمایشات آمنوره ممکن است شامل موارد زیر باشد:
•    آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون های شما
•    آزمایش ژنتیک
•    سونوگرافی لگن
•    اسکن توموگرافی کامپیوتری
•    تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)

پيشگيري از آمنوره

پیشگیری از آمنوره سخت است.اما اولين قدم اين است كه سعي کنید یک رژیم غذایی سالم و برنامه ورزشی مشخص داشته باشید. اگر کمبود وزن یا اضافه وزن دارید ، با پزشک خود در مورد چگونگی یافتن تعادل صحبت کنید. پس از شروع قاعدگی ، هر ماه قاعدگی خود را پیگیری کنید. این می تواند به شناسایی به موقع آمنوره کمک کرده و در تشخیص و درمان آن موثر باشد.

عوارض آمنوره

عوارض آمنوره ممکن است شامل موارد زیر باشد: 
•    ناباروری: اگر تخمک گذاری نکنید و قاعدگی نداشته باشید ، نمی توانید باردار شوید.
•    پوکی استخوان: اگر آمنوره شما به دلیل کم بودن میزان استروژن ایجاد شده باشد ، ممکن است در معرض پوکی استخوان قرار بگیرید.

درمان آمنوره

گزینه های درمان آمنوره بر اساس علت متفاوت است. درمان های آمنوره ممکن است شامل داروها ، جراحی ، تغییر سبک زندگی یا ترکیبی از این اقدامات باشد ممکن است لازم باشد تغییراتی در سبک زندگی ، مانند رژیم غذایی ، فعالیت و استرس ایجاد کنید.
اين تغییر شیوه زندگی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
•    اقدامات لازم جهت رسیدن به وزن سالم و حفظ وزن (اگر کم وزن یا اضافه وزن دارید)
•    مداخلات برای کاهش استرس
•    اگر یک ورزشکار هستید ، روش تمرین و رژيم غذايي خود را اصلاح می کنید
درمان های پزشکی برای آمنوره ممکن است شامل موارد زیر باشد:
•    داروهای هورمونی ، مانند قرص های جلوگیری از بارداری
•    درمان جایگزینی استروژن
•    داروهایی برای درمان كيست تخمدان
درمان های جراحی آمنوره ممکن است شامل موارد زیر باشد:
•    برداشتن بافت اسکار در رحم
•    برداشتن تومور هیپوفیز غیرسرطانی

تغذیه و رژیم درمانی در آمنوره

رژیم غذایی نقش زیادی در ایجاد آمنوره دارد. چه در اثر محدودیت غذايي و چه در حین انجام بیش از حد ورزش ، کمبود مواد غذایی ضروری، بدن شما را گرسنه می کند. هنگام کمبود تغذیه ، بدن شما نیاز به انرژی اندام هایی مانند قلب و مغز را در اولویت قرار می دهد و سایر فرآیندهایی که از اين نظر اهمیت کمتری دارند را مانند چرخه قاعدگی متوقف می کند.براي جلوگيري از اين روند بهتر است نكاتي را در رژيم غذايي خود رعايت كنيد.
•    پروتئین کافی بخورید؛ وقتی کالری کمي دريافت می کنید ، بدن پروتئین عضلات را برای تامين انرژی می سوزاند. با کاهش مقدارعضلات روی استخوان ها ، استخوان ها ضعیف می شوند.
•    هم چنين برای کمک به حفظ تراکم استخوان ، در هر وعده غذایی یک ماده غذايي غنی از کلسیم بخورید. این به این معنی است که غلات همراه با شیر ، پنیر کم چرب روی یک ساندویچ ناهار ، یک لاته بدون کافه بعد از ظهر و یک ماست بعد از شام مي توانند به استحکام استخوان ها کمک کنند. به ياد داشته باشيد قرص ضد بارداری هیچ فایده ای برای سلامت استخوان ندارد. پس به كمك متخصص تغذيه خود از يك رژيم غذايي غنی از کلسیم پيروي كنيد.
لبنیات مانند شیر ، ماست و پنیر گزینه های غنی از کلسیم هستند. برخی دیگر از منابع کلسیم شامل کلم پیچ ،کنجد ، لوبیا ، عدس ، بادام ، ماهی قزل آلا و توفو است. شاید از خود بپرسید که آیا مکمل کلسیم برای شما مناسب است یا خیر. کلسیم به بهترین وجه به شکل غذا جذب می شود اما اگر کالری کافی مصرف نمی کنید ، كلسيم مواد غذايي به تنهایی به بهبود تراکم استخوان کمک نمی کند.
همچنین مهم است که توجه داشته باشید که ما فقط در هر بار حدود 300-500 میلی گرم کلسیم جذب می کنیم ، بنابراین مکمل هایی با مقادیر بیشتر مفید نیستند. توجه داشته باشید که مکمل های کلسیم ممکن است باعث یبوست و ناراحتی معده شوند. با متخصص تغذیه خود همکاری کنید تا مکمل های با کیفیتی انتخاب کنید که در هنگام بهبود تغذیه بهتر تحمل و جذب شوند.هم چنين لازم است برای کمک به جذب کلسیم و سلامت استخوان ، ویتامین D کافی دریافت کنید.