رشد بیش از حد باکتری های روده (SIBO)
اگر تعداد زیادی از باکتری ها که اغلب از نوع روده بزرگ هستند مانند اکتروئیدها و E.coli به داخل روده کوچک نفوذ کنند بطوریکه تعداد باکتری موجود در روده کوچک بیش از 100000 باشد به آن سندرم رشد بیش از حد باکتری های روده می گویند.
همچنین به سندرم رشد بیش از حد باکتری های روده، سندرم حلقه ی کور نیز اطلاق می شود. اختلال در حرکات روده کوچک و کاهش ترشح اسید معده شایع ترین علل رشد بیش از حد باکتری های روده هستند. بهترین روش تشخیص این بیماری کشت بافت روده است. اگر تعداد باکتری های روده باریک بیش از 100000 باشد گفته می شود شخص به سندرم رشد بیش از حد باکتری های روده مبتلاست.
تشخیص های افتراقی سندرم رشد بیش از حد باکتری های روده
• دیابت
• جراحی معده
• بیماری سلیاک
• کمبود لاکتاز روده
• اختلال عملکرد تیروئید
• سندرم روده تحریک پذیر
تظاهرات بالینی سندرم رشد بیش از حد باکتری های روده
• آروغ
• درد شکم
• اسهال مزمن
• افزایش نفخ و گاز در روده
• کم خونی ناشی از کاهش ویتامین B12
• کمبود ویتامین های محلول در چربی A ، D ، E
• سوء جذب چربی و اسهال چرب بعلت اختلال عملکرد املاح صفراوی
عوامل خطر در سندرم رشد بیش از حد باکتری های روده
افرادی که شرایط پزشکی خاص زیر را دارند، احتمالاً سندرم رشد بیش از حد باکتری های روده دارند.
- سیروز
- بیماری کرون
- بیماری سلیاک
- کم کاری تیروئید
- دیابت
- سندرم روده تحریک پذیر
- سن بالا
- زن بودن
- نوشیدن الکل
- HIV
عوارض سندرم رشد بیش از حد باکتری های روده
• استئاتوره: نمک های صفراوی دکنژوگه می شوند که کارایی تشکیل میسل کم می شود و با کاهش جذب چربی استئاتوره بروز می کند.
• کمبود ویتامین B12: به دلیل آسیب حاشیه مسواکی در نتیجه اثرات سمی محصولات کاتابولیسم باکتریایی که موجب کمبود آنزیم می شود سوءجذب کربوهیدرات به وجود می آید. افزایش تعداد باکتری ها و ادامه رشد آن ها موجب مصرف ویتامین B12 موجود می شود.
• سوءتغذیه
• درد مفاصل
• یبوست
• آنسفالوپاتی هپاتیک
درمان پزشکی سندرم رشد بیش از حد باکتری های روده
درمان سندرم رشد بیش از حد باکتری های روده معطوف به کنترل تکثیر باکتری ها می باشد. درمان همچنین می تواند شامل درمان چند آنتی بیوتیکی تا زمان بهتر شدن علائم باشد. نوعا یک دوره 7 تا 10 روزه مصرف آنتی بیوتیک موفقیت آمیز است. اما بعضی از بیماران ممکن است به دوره 1 تا 2 ماه زمان برای مصرف آنتی بیوتیک نیاز داشته باشند.
برای جلوگیری از مقاومت باکتریایی، یک آنتی بیوتیک باید به صورت چرخشی مصرف شود اضافه کردن پروبیوتیک ها به درمان آنتی بیوتیکی نیز می تواند مفید باشد.
توصیه های تغذیه ای در سندرم رشد بیش از حد باکتری های روده
اصلاح رژیم غذایی باید مبتنی بر تسکین علائم و اصلاح کمبودهای تغذیه ای باشد. بخشی از عارضه تکثیر بیش از حد باکتری ها در روده ی کوچک به خاطر آن است که کربوهیدرات ها به مکانی می رسند که در آنجا میکروب هایی پرورش یافته اند که از کربوهیدرات ها به عنوان منبعی جهت تکثیر استفاده می کنند و متعاقبا تولید گازها و اسیدهای آلی نیز افزایش یافته است.
• رژیم غذایی فاقد لاکتوز، همراه با دریافت روغن های MCT و ویتامین ب 12
• رژیم غذایی FODMAP:
FODMAP کربوهیدرات های با زنجیره کوتاه هستند که معمولاً در محصولات لبنی، غلات و میوه و سبزیجات خاصی وجود دارند. کاهش میزان مصرف این غذاها می تواند به تسکین علایم منجر شده و به افراد در شناسایی غذاهای محرک کمک کند. مواد غذایی FODMAP شامل:
o الیگوساکاریدها: گندم، حبوبات، پیاز، مارچوبه
o دی ساکاریدها (لاکتوز): شیر، ماست، کره، پنیرهای نرم
o مونوساکاریدها (فروکتوز و گلوکز): میوه ها، عسل، غذاهایی با قند اضافه شده
o پلی اول ها: میوه هایی که دارای چاله هستند (به عنوان مثال گیلاس و هلو)، سیب، قارچ، لوبیای سبز
• رژیم غذایی المنتال
رژیم غذایی المنتال گزینه دیگری برای مبتلایان به سندرم رشد بیش از حد باکتری های روده است. این یک رژیم غذایی مبتنی بر مایع است که پزشکان برای معالجه بیماری های گوارشی شدید از آن استفاده می کنند.
این رژیم غذایی شامل فرمول های کاملا مغذی به فرم پیش هضم است که معمولا به شکل مایع یا پودر عرضه و قبل از مصرف با آب مخلوط می شود.