سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) بیماری ای است که بر روده بزرگ تأثیر می گذارد. این عارضه می تواند باعث گرفتگی شکم، نفخ و تغییر در حرکات روده شود. برخی از افراد مبتلا به این اختلال یبوست داشته، برخی از آن ها اسهال دارند و برخی دیگر نیز متناوبا درگیر این دو معضل می باشند. اگرچه IBS می تواند ناراحتی زیادی ایجاد کند، اما به روده ها آسیب نمی رساند.

سندرم روده تحریک پذیر یک سندرم شایع است. سندرم روده تحریک پذیر تقریباً در مردان دو برابر بیشتر از زنان شیوع داشته و بیشتر در افراد جوان تر از 45 سال دیده می شود. هیچ کس علت دقیق سندرم روده تحریک پذیر را نمی داند و همچنین هیچ تست خاصی برای آن وجود ندارد. پزشک ممکن است آزمایشاتی را انجام دهد تا مطمئن شود که شما بیماری دیگری ندارید. این آزمایشات ممکن است شامل آزمایش نمونه گیری مدفوع، آزمایش خون و اشعه X باشد. همچنین پزشک ممکن است آزمایشاتی مانند سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی تجویز کند. بیشتر افرادی که به سندرم روده تحریک پذیر مبتلا هستند می توانند علائم خود را با رژیم غذایی، مدیریت استرس، مصرف پروبیوتیک و دارو کنترل کنند.

رژیم های غذایی برای سندروم روده تحریک پذیر (IBS)

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) نوعی اختلال ناراحت کننده است که با تغییرات چشمگیر در حرکات روده ایجاد می شود. برخی از افراد اسهال را تجربه می کنند، در حالی که برخی دیگر یبوست دارند. گرفتگی و درد شکم می تواند فعالیت های روزمره را غیرقابل تحمل کند.

مداخله پزشکی در درمان سندرم روده تحریک پذیر مهم است، اما آیا می دانید رژیم های غذایی خاصی ممکن است علائم شما را بهبود بخشد؟ برای کاهش علائم ناراحت کننده و دستیابی به زندگی سالم، رایج ترین رژیم های غذایی موجود را دنبال کنید.

1. رژیم غذایی با فیبر بالا

فیبر قسمت عمده ای به مدفوع شما اضافه می کند، که به حرکت روده ای کمک می کند. به طور متوسط ​​بزرگسالان باید روزانه 20 تا 35 گرم فیبر مصرف کنند. اگرچه دریافت این مقدار ظاهرا ساده به نظر می رسد، اما تخمین زده می شود که بیشتر افراد فقط 5 تا 14 گرم در روز فیبر مصرف می کنند.

غذاهای سرشار از فیبر، مانند میوه، سبزیجات و غلات کامل به جلوگیری از یبوست کمک می کنند. اما اگر نفخ ناشی از افزایش فیبر را تجربه کردید، سعی کنید به جای دانه ها، فقط روی فیبر محلول موجود در میوه ها و سبزیجات متمرکز شوید.

2. رژیم غذایی کم فیبر

اگرچه فیبر می تواند به برخی از مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر کمک کند، در صورت بروز مکرر گاز و اسهال، افزایش فیبر می تواند علائم را بدتر کند. قبل از اینکه فیبر را از رژیم غذایی خود به طور کامل حذف کنید، روی منابع فیبر محلول موجود در مواد غذایی مانند سیب، توت، هویج و جو دوسر متمرکز شوید.

همچنین به برخی افراد مصرف داروهای ضد اسهال 30 دقیقه قبل از خوردن غذاهای غنی از فیبر توصیه می شود تا اثرات آن را کاهش دهد. این روش به ویژه هنگام غذا خوردن در رستوران ها کاملا مفید است.

3. رژیم غذایی بدون گلوتن

گلوتن پروتئینی است که در محصولات دانه ای مانند نان و ماکارونی وجود دارد. این پروتئین می تواند به روده ها در افرادی که عدم تحمل گلوتن دارند آسیب برساند. برخی از افراد در کنار حساسیت یا عدم تحمل گلوتن، سندرم روده تحریک پذیر نیز را تجربه می کنند. در چنین مواردی، رژیم غذایی بدون گلوتن ممکن است علائم را کاهش دهد.

جو، چاودار و گندم را از رژیم غذایی خود حذف کنید تا ببینید مشکلات گوارشی بهبود می یابد یا خیر. اگر عادت به مصرف نان و ماکارونی دارید، می توانید انواع بدون گلوتن از محصولات مورد علاقه خود را در بعضی فروشگاه های مواد غذایی پیدا کنید.

4. رژیم غذایی حذفی

رژیم غذایی حذفی برای بهبود علائم سندرم روده تحریک پذیر، متمرکز بر جلوگیری از مصرف برخی غذاهای خاص برای مدت طولانی است. بنیاد بین المللی اختلالات عملکردی دستگاه گوارش (IFFGD) توصیه می کند تا این چهار ماده غذایی رایج را از رژیم غذایی خود حذف کنید:

• قهوه
• شکلات
• فیبر نامحلول
• آجیل و خشکبار

با این حال، شما باید هر غذایی را که آزاردهنده به نظر می رسد، فراموش نکنید. به مدت 12 هفته یک ماده غذایی را به طور کامل از رژیم غذایی خود حذف کنید تا تأثیر آن و واکنش بدن خود را بررسی کنید. به علائم سندرم روده تحریک پذیر توجه داشته باشید و به سراغ غذاهای بعدی در لیست خود بروید.

5. رژیم غذایی کم چربی

مصرف مزمن غذاهای پرچرب نقش مهمی در مشکلات مختلف سلامتی مانند چاقی دارند. با این حال با بدتر شدن علائم می تواند به ویژه برای مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر مشکل تر نیز باشد.

غذاهای پرچرب به طور کلی دارای فیبر کمی هستند، که می تواند برای یبوست مرتبط با سندرم روده تحریک پذیر مشکل ساز باشد. غذاهای چرب مخصوصاً برای مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر که متناوبا ترکیبی از یبوست و اسهال را تجربه می کنند مضر شناخته شده است. پیروی از رژیم غذایی کم چربی برای قلب شما مفید بوده و ممکن است علائم ناراحت کننده روده را بهبود بخشد.

به جای خوردن غذاهای سرخ شده و چربی های حیوانی، در رژیم غذایی خود بر روی مصرف گوشت های بدون چربی، میوه، سبزیجات، غلات و لبنیات کم چرب تمرکز کنید.

6. رژیم غذایی کم FODMAP

FODMAP کربوهیدرات هایی هستند که عمل هضم را برای روده ها دشوار می کنند. از آنجا که این کربوهیدرات ها آب بیشتری به روده وارد می کنند، افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر ممکن است بعد از خوردن این غذاها گاز، نفخ و اسهال بیشتری را تجربه کنند.

FODMAP عبارت است از "الیگوساکاریدهای قابل تخمیر، دی ساکاریدها، مونوساکاریدها و پلی اول ها".

پرهیز یا محدود کردن موقت مصرف غذاهای با FODMAP زیاد به مدت شش تا هشت هفته ممکن است علائم سندرم روده تحریک پذیر شما را بهبود بخشد.

توجه به این نکته ضروری است که همه کربوهیدرات ها FODMAP نیستند. برای رسیدن به بهترین نتیجه، شما باید تمامی این مواد غذایی را حذف کنید. غذاهایی که اجتناب می شود شامل موارد زیر است:

• لاکتوز (شیر، بستنی، پنیر، ماست)
• میوه های خاص (هلو، هندوانه، گلابی، انبه، سیب، آلو)
• حبوبات
• شربت ذرت با فروکتوز بالا
• شیرین کننده ها
• نان گندم، غلات و ماکارونی
• پسته
• سبزیجات خاص (کنگر فرنگی، مارچوبه، کلم بروکلی، پیاز، جوانه بروکسل، گل کلم، قارچ)

به خاطر داشته باشید اگرچه رژیم غذایی کم FODMAP برخی از میوه ها، آجیل ها، سبزیجات و لبنیات را کنار می گذارد، اما همه غذاها را از این دسته ها حذف نمی کند. اگر شیر می نوشید، شیر عاری از لاکتوز یا گزینه های دیگر مانند شیر سویا را انتخاب کنید.

اما غذاهایی که می توانید در هنگام پیروی از رژیم غذایی کم FODMAP از مصرف آن ها لذت ببرید عبارتند از:

• پنیرهایی مانند فتا
• میوه هایی مانند کیوی، خربزه، طالبی و توت فرنگی
• سبزیجات مانند کاهو، هویج، خیار، شلغم، سیب زمینی و بادمجان
• مواد پروتئینی مانند مرغ، گوشت گاو و ماهی

غذاهای ممنوع در سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

 

1. فیبر های نامحلول

غلات، سبزیجات و میوه ها حاوی فیبر هستند. اگرچه تحمل فیبر برای افراد مختلف متفاوت است، فیبر نامحلول ممکن است باعث ایجاد یا بدتر شدن اسهال در برخی از افراد مبتلا به IBS شود.

به جای آن، روی دریافت فیبر محلول متمرکز شوید. به خاطر داشته باشید که فیبر نامحلول ممکن است یبوست را برطرف کند، اما همچنین می تواند نفخ را ایجاد کند.

مواد غذایی با فیبر محلول شامل موارد زیر است:

• غلات مانند جو و جو دوسر
• سبزیجات ریشه ای، مانند هویج و جعفری
• میوه ها مانند توت ها، انبه، پرتقال و گریپ فروت
• حبوبات، مانند نخود فرنگی

2. گلوتن

محتوای فیبر نامحلول در غلات کامل ممکن است باعث علائم سندرم روده تحریک پذیر شود. برخی از دانه ها می توانند مشکلات دیگری نیز ایجاد کنند؛ مانند چاودار، گندم و جو که حاوی گلوتن است.

گلوتن نوعی پروتئین است که برخی از افراد به آن حساسیت دارند. این بیماری به عنوان بیماری سلیاک شناخته می شود. سلیاک می تواند علائمی مانند علائم سندرم روده تحریک پذیر (غالبا اسهال) را ایجاد کند.

بیماری سلیاک نوعی اختلال خود ایمنی است که در برخی از افراد به عنوان واکنشی در هنگام خوردن گلوتن رخ می دهد که می تواند باعث تغییر در سلول های روده و در نتیجه جذب ضعیف مواد مغذی شود.

برخی از افراد بدون پاسخ ایمنی یا تغییر در سلول های روده دچار عدم تحمل گلوتن هستند. این به حساسیت به گلوتن غیر سلیاکی معروف است. مبتلایان به این بیماری ممکن است عوارض جانبی و علائم گوارشی در مصرف گلوتن را مشابه با کسانی که مبتلا به سلیاک هستند تجربه کنند.

بسیاری از افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر نیز تحمل گلوتن ندارند. برخی از مطالعات نشان داده اند که حساسیت گلوتن ممکن است در ایجاد علائم سندرم روده تحریک پذیر برای برخی از افراد دخیل باشد و رژیم های غذایی بدون گلوتن ممکن است این علائم را بهبود ببخشند.

3. لبنیات

لبنیات به دو دلیل مشکل ساز است:

 اول، حاوی چربی هستند که می تواند اسهال را افزایش دهد. برای کاهش علائم ممکن است لازم باشد به مصرف لبنیات کم چربی یا بدون چربی روی بیاورید.

دوم، بسیاری از مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر دچار عدم تحمل لاکتوز هستند. اگر عدم تحمل لاکتوز و سندرم روده تحریک پذیر دارید، ممکن است نیاز باشد گزینه های لبنی فاقد لاکتوز را در نظر بگیرید.

اگر لازم باشد که مصرف لبنیات را به طور کامل قطع کنید، نظر پزشک خود را در مورد نیاز به مکمل کلسیم بخواهید.

4. غذاهای سرخ شده

سیب زمینی سرخ کرده و سایر غذاهای سرخ شده یکی از اصلی ترین رژیم های غذایی آماده امروزی هستند. اعتدال در مصرف این غذاها مهم است. محتوای چربی بالا برای سیستم گوارشی مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر ممکن است سخت باشد. سرخ کردن مواد غذایی در واقع می تواند ترکیب شیمیایی مواد غذایی را تغییر داده و هضم آن ها را دشوارتر کند. کباب کردن یا پخت غذاهای مورد علاقه خود را به عنوان گزینه ای سالم و جایگزین در نظر بگیرید.

5. حبوبات

حبوبات به طور کلی منابع عالی پروتئین و فیبر هستند، اما می توانند باعث علائم سندرم روده تحریک پذیر شوند. با اینکه حبوبات می تواند حجم مدفوع را برای کمک به یبوست افزایش دهد، اما باعث افزایش گاز، نفخ و گرفتگی نیز می شود.

6. نوشیدنی های کافئین دار

برخی از افراد عادت به نوشیدن قهوه به طور روزانه دارند. مانند سایر نوشیدنی های کافئین دار، قهوه تأثیر تحریک کننده ای بر روده ها دارد که می تواند باعث اسهال شود. قهوه، نوشابه و نوشیدنی های انرژی زا که حاوی کافئین هستند می تواند برای افراد مبتلا به IBS عامل محرک باشند. اگر به تقویت انرژی نیاز دارید، خوردن یک میان وعده کوچک را در نظر بگیرید یا به یک پیاده روی سریع بروید.

7. غذاهای فرآوری شده

افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر ممکن است مجبور به اجتناب از این غذاها شوند. غذاهای فرآوری شده غالباً حاوی مواد افزودنی یا مواد نگهدارنده ای هستند که می توانند باعث تشدید شدن علائم سندرم روده تحریک پذیر شوند.

تعداد زیادی از غذاهای فرآوری شده مانند چیپس یا وعده های غذایی منجمد نیز اغلب سرخ شده یا پرچربی هستند. تهیه وعده های غذایی در آشپزخانه خود یا خریدن غذاهای تازه تر، اغلب جایگزین بهتری برای خرید غذاهای فرآوری شده هستند.

8. شیرین کننده های بدون قند

عاری از قند به معنای این نیست که برای سلامتی شما مفید است، به خصوص زمانی که مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر هستید.

این شیرین کننده ها به عنوان قندهای الکلی، پلی اول ها، شیرین کننده های مصنوعی و جایگزین های قند شناخته می شوند. غالباً در شیرینی ها و آدامس های بدون قند، بیشتر نوشیدنی های رژیمی و حتی دهان شویه یافت می شوند. این محصولات حاوی موادی مانند سوکرالوز، آسه سولفام پتاسیم و آسپارتام هستند. جذب این مواد برای بدن سخت است، به خصوص هنگامی که سندرم روده تحریک پذیر دارید. برچسب های مواد تشکیل دهنده هر محصول بدون قند را که مصرف می کنید، بخوانید.

9. شکلات

شکلات و آب نبات به دلیل غلظت کافئین یا قند زیاد، می توانند باعث ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر شوند. برخی از افراد بعد از خوردن شکلات یبوست را تجربه می کنند. برخی از گزینه های وگان (گیاهی) برای دوستداران شکلات وجود دارد که افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر اغلب تحمل بیشتری نسبت به آن ها دارند.

10. الکل

نوشابه های الکلی به دلیل روشی که بدن الکل را هضم می کند، محرک شدیدی برای مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر هستند. مصرف آبجو همچنین بسیار پرخطر است زیرا اغلب حاوی گلوتن است و شراب و نوشیدنی های مخلوط نیز معمولاً حاوی قند هستند.

11. سیر و پیاز

سیر و پیاز ممکن است اغلب، مواد رایجی در رژیم غذایی روزانه شما باشند، اما همچنین تجزیه آن ها در روده می تواند مشکل باشد که این امر باعث تولید گاز در روده می شود. گاز و اسپاسم می تواند ناشی از مصرف سیر و پیاز خام باشد و حتی انواع پخته شده این غذاها می توانند محرک باشند.

12. کلم بروکلی و گل کلم

هضم کلم بروکلی و گل کلم برای افراد دشوار است، به همین دلیل آن ها محرک سندرم روده تحریک پذیر هستند. هنگامی که روده شما این مواد غذایی را تجزیه می کند باعث تولید گاز می شود و در بعضی مواقع یبوست نیز حتی برای افرادی که مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر نیستند رخ می دهد.

رژیم غذایی کتوژنیک در سندرم روده تحریک پذیر

رژیم غذایی کتوژنیک یک الگوی غذایی پر چرب و کم کربوهیدرات است که در اصل در دهه 1920 برای معالجه كودكان مبتلا به صرع شدید توسعه یافته است و همچنین معمولاً برای كاهش وزن و سایر شرایط سلامتی مانند كنترل قند خون مورد استفاده قرار می گیرد.

نسبت دقیق درشت مغذی های آن ممکن است بر اساس نیازهای فردی متفاوت باشد، اما معمولاً 75٪ چربی، 20٪ پروتئین و 5٪ کربوهیدرات می باشد.

رژیم غذایی کتوژنیک، نان، ماکارونی، غلات، لوبیا، حبوبات، الکل، شکر و میوه و سبزیجات نشاسته ای را محدود می کند و در عین حال غذاهای پرچرب مانند آجیل، دانه ها، روغن ها، خامه، پنیر، گوشت، ماهی چرب، تخم مرغ و آووکادو را افزایش می دهد.

با محدود کردن کربوهیدرات به 50 گرم یا کمتر در روز، وارد وضعیت متابولیکی می شوید که در آن بدن به جای کربوهیدرات، چربی ها را برای انرژی می سوزاند. این امر به عنوان "کتوز" شناخته می شود.

رژیم غذایی کتوژنیک به دلیل عدم وجود شواهد علمی در حال حاضر به عنوان یک درمان استاندارد برای سندرم روده تحریک پذیر توصیه نمی شود. با این حال، اگر متناسب با سبک زندگی شما باشد، ممکن است برخی از علائم را کاهش داده و مزایای دیگری نیز به همراه آورد.

میزان بالای چربی رژیم غذایی کتوژنیک ممکن است علائم ابتلا به بیماری سندرم روده تحریک پذیر را در برخی از افراد ایجاد کند. علاوه بر این، رژیم غذایی کتوژنیک می تواند در فیبر محلول فقیر باشد، در حالی که فیبر محلول ماده مغذی است که می تواند ناراحتی مربوط به سندرم روده تحریک پذیر را کاهش دهد.

اگرچه رژیم غذایی کتوژنیک در حال حاضر برای درمان سندرم روده تحریک پذیر توصیه نمی شود، ممکن است برای برخی از افراد جهت مدیریت علائم یا مزایای دیگر مانند کاهش وزن و بهبود قند خون مفید باشد.