سوء جذب فروکتوز

سوء جذب فروکتوز

سوء جذب فروکتوز، که قبلاً عدم تحمل فروکتوز در رژیم غذایی نامیده می شد، هنگامی رخ می دهد که سلول های روی سطح روده قادر به تجزیه مؤثر فروکتوز نباشند.
فروکتوز یک قند ساده است، یا اصطلاحا یک مونوساکارید، که بیشتر در میوه و برخی سبزیجات یافت می شود. همچنین در عسل و بسیاری از غذاهای فرآوری شده حاوی قند اضافه شده نیز یافت می شود.

اگر فروکتوز مصرف می کنید و مشکلات هضمی را احساس می کنید، ممکن است تحت تأثیر سوء جذب فروکتوز قرار داشته باشید.
فروکتان ها کربوهیدرات های قابل تخمیر هستند که از زنجیره های کوتاه فروکتوز با یک واحد گلوکز متصل به آن تشکیل شده اند. عدم تحمل فروکتان ممکن است با سوء جذب فروکتوز همراه باشد یا دلیل اصلی علائم باشد.

عدم تحمل فروکتوز ارثی (HFI)

عدم تحمل فروکتوز ارثی یک بیماری ژنتیکی نادر است که 1 در 20،000 تا 30،000 نفر را تحت تأثیر قرار می دهد و به این دلیل رخ می دهد که بدن آنزیمی را برای تجزیه فروکتوز تولید نمی کند. عدم رعایت دقیق رژیم غذایی بدون فروکتوز، ممکن است منجر به مشکلات جدی سلامتی مانند نارسایی کبد شود. این بیماری اغلب وقتی کودک شروع به مصرف غذای کودک می کند، تشخیص داده می شود.
مصرف مکرر مواد غذایی حاوی فروکتوز می تواند منجر به آسیب کبد و کلیه شود. آسیب کبدی می تواند باعث زردی (زرد شدن پوست و سفیدی چشم ها)، هپاتومگالی(کبد بزرگ شده) و سیروز (بیماری مزمن کبد) شود. ادامه‌ی قرار گرفتن در معرض فروکتوز ممکن است منجر به تشنج، اغما و در نهایت مرگ ناشی از نارسایی کبد و کلیه شود. 
عدم تحمل فروکتوز ارثی نباید با شرایطی به نام سوء جذب فروکتوز اشتباه گرفته شود. در افراد مبتلا به سوء جذب فروکتوز، سلول های روده نمی توانند فروکتوز را به طور عادی جذب کنند و منجر به نفخ، اسهال یا یبوست، نفخ شکم و درد معده می شوند. 

علل سوء جذب فروکتوز 

ناقل های فروکتوز موجود در آنتروسیت ها (سلول های موجود در روده) وظیفه دارند اطمینان حاصل کنند که فروکتوز به جایی که باید برود هدایت می شود. اگر کمبود ناقل داشته باشید، فروکتوز می تواند در روده بزرگ شما تجمع یابد و مشکلات روده ای ایجاد کند.
سوء جذب فروکتوز می تواند به دلایل بسیاری از جمله موارد زیر باشد:
•    عدم تعادل باکتری های خوب و بد در روده
•    مصرف زیاد غذاهای تصفیه شده و فرآوری شده
•    وجود مشکلات قبلی مربوط به روده، مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
•    التهاب
•    فشار

علائم سوء جذب فروکتوز

علائم سوء جذب فروکتوز شامل موارد زیر است:
•    حالت تهوع
•    نفخ
•    تولید گاز
•    درد شکم
•    اسهال
•    استفراغ
•    خستگی مزمن
•    سوء جذب برخی مواد مغذی مانند آهن
علاوه بر این، شواهدی وجود دارد که نشان می دهد سوء جذب فروکتوز با اختلالات خلقی و افسردگی ارتباط دارد. یک منبع معتبر از مطالعه نشان داد که سوء جذب فروکتوز با کاهش سطوح تریپتوفان در بدن همراه است، که نقش مهمی در ایجاد اختلالات افسردگی دارد.
عوامل خطر برای سوء جذب فروکتوز 
اگر به برخی از اختلالات روده مانند IBS، بیماری کرون، کولیت یا بیماری سلیاک مبتلا هستید، احتمالاً دچار سوء جذب یا عدم تحمل فروکتوز در رژیم غذایی نیز هستید.
علاوه بر این، اگر در رژیم غذایی بدون گلوتن قرار دارید اما هنوز علائمی دارید، ممکن است با دریافت فروکتوز دچار مشکل باشید. اگر یک مشکل مهم روده ای دارید بهتر است که برای ارزیابی سوء جذب فروکتوز نیز بررسی شوید.

تشخیص سوء جذب فروکتوز

آزمایش تنفس هیدروژن یک آزمایش معمول است که برای تشخیص مشکلات مربوط به هضم فروکتوز استفاده می شود. آزمایش تنفس هیدروژن، یک آزمایش ساده است که شامل آزمایش خون نیست. لازم است که کربوهیدرات ها را در شب قبل آزمایش تنفس هیدروژن محدود کرده و صبح تست را ناشتا بمانید.
در مطب پزشک، یک محلول با فروکتوز بالا برای نوشیدن به شما داده می شود و سپس هر 20 تا 30 دقیقه به مدت چند ساعت تنفس شما تجزیه و تحلیل می شود (کل آزمایش حدود سه ساعت طول می کشد). هنگامی که فروکتوز غیر قابل جذب است، مقادیر بیشتری هیدروژن در روده ایجاد می کند. این آزمایش میزان هیدروژن تنفسی حاصل از این سوء جذب را اندازه گیری می کند.
حذف فروکتوز از رژیم غذایی نیز روش دیگری برای تشخیص سوء جذب فروکتوز است. با کمک یک متخصص تغذیه، می توانید طرحی را برای حذف مؤثر هر نوع غذای حاوی فروکتوز تهیه کنید و ببینید که آیا علائم شما برطرف می شود یا خیر.

مدیریت سوء جذب فروکتوز

مدیریت سوء جذب فروکتوز به طور معمول شامل حذف کردن این مونوساکارید است. حذف غذاهایی که حاوی مقادیر زیادی فروکتوز هستند، حرکت مؤثری برای شروع است که شامل موارد زیر می باشد:
•    نوشابه های گازدار
•    برخی غلات خاص
•    میوه های خاصی مانند آلو، گلابی، گیلاس، هلو، سیب و هندوانه
•    آب سیب 
•    آب گلابی
•    نخود فرنگی 
•    شکر
•    عسل
•    دسرهایی مانند بستنی، آب نبات و شیرینی های حاوی شیرین کننده های فروکتوز

رژیم غذایی کم FODMAP

رژیم غذایی کم FODMAP می تواند هنگام تلاش برای مدیریت مشکلات هضم فروکتوز مفید باشد. FODMAP مخفف الیگو، دی، مونوساکاریدها و پلی اول های قابل تخمیر است. FODMAP شامل فروکتوز، فروکتان، گالاکتان، لاکتوز و پلی اول ها است. در بعضی موارد، افرادی که عدم تحمل فروکتوز دارند نیز ممکن است فروکتان های موجود در گندم، کنگر فرنگی، مارچوبه و پیاز را تحمل نکنند. 
در واقع FODMAP انواع کربوهیدرات هایی است که در غذاهای خاصی از جمله گندم و لوبیا یافت می شود و رژیم غذایی کم FODMAP می تواند مزایای قابل توجهی برای بسیاری از مبتلایان به اختلالات گوارشی ایجاد کند.
رژیم غذایی کم FODMAP شامل غذاهایی است که هضم آنها معمولاً برای اکثر افراد آسانتر است و این می تواند علائم رایج را تسکین دهد. غذاهایی که نسبت 1 به 1 گلوکز به فروکتوز دارند ممکن است در رژیم غذایی کم FODMAP نسبت به غذاهایی که حاوی فروکتوز بیشتری نسبت به گلوکز هستند، بهتر تحمل شوند. 
این ها کربوهیدرات هایی با زنجیره کوتاه هستند که در مقابل هضم مقاوم اند و به جای جذب شدن به جریان خون، به قسمت انتهایی روده که غالبا باکتری های روده ساکن هستند، می رسند.
باکتری های روده سپس از این کربوهیدرات ها جهت سوخت و ساز خود، گاز هیدروژن تولید می کنند و باعث بروز علائم گوارشی در افراد حساس می شوند.
FODMAP همچنین باعث جذب مایعات به روده می شوند که ممکن است باعث اسهال شود.
FODMAP معمولی شامل موارد زیر است:

•    فروکتوز: قند ساده ای است که در بسیاری از میوه ها و سبزیجات وجود دارد و همچنین ساختار بیشتر قندهای اضافه شده را تشکیل می دهد.
•    لاکتوز: کربوهیدرات موجود در محصولات لبنی مانند شیر است.
•    فروکتان: در بسیاری از غذاها از جمله دانه هایی مانند گندم، چاودار و جو یافت می شود.
•    گالاکتان: در حبوبات به مقدار زیادی یافت می شود.
•    پلی اول ها: الکل های قندی مانند زایلیتول، سوربیتول، مالتیتول و مانیتول. این قندها در بعضی از میوه ها و سبزیجات یافت می شوند و اغلب به عنوان شیرین کننده استفاده می شوند.
چه اتفاقی می افتد وقتی که مواد غذایی حاوی FODMAP را مصرف می کنید؟
بیشتر FODMAP ها از اغلب قسمت های روده شما بدون تغییر عبور می کنند. آن ها کاملاً در برابر هضم مقاوم هستند و به عنوان یک فیبر در رژیم غذایی طبقه بندی می شوند.
حساسیت عمومی به این کربوهیدرات ها نیز بین افراد متفاوت است. 
FODMAP ها از نظر اسمزی نیز فعال هستند، به این معنی که آنها می توانند آب را به روده شما بکشند و به اسهال کمک کنند. این مواد وقتی توسط باکتری های روده تولید کننده هیدروژن تخمیر می شوند، گاز آزاد شده می تواند منجر به گاز، نفخ، گرفتگی معده، درد و یبوست شود.

مواد غذایی حاوی FODMAP

در اینجا لیستی از برخی غذاها و مواد معمول حاوی FODMAP آورده شده است:
•    میوه ها: سیب، زردآلو، تمشک، توت فرنگی، گیلاس، کنسرو میوه، خرما، انجیر، گلابی، هلو، هندوانه
•    شیرین کننده ها: فروکتوز، عسل، شربت ذرت با فروکتوز بالا، زایلیتول، مانیتول، مالتیتول، سوربیتول
•    محصولات لبنی: شیر (از گاو، بز و گوسفند)، بستنی، ماست، خامه ترش، پنیر و مکمل های پروتئین و کشک
•    سبزیجات: کنگر فرنگی، مارچوبه، کلم بروکلی، چغندر، کلم بروکسل، گل کلم، سیر، رازیانه، تره فرنگی، قارچ، بامیه، پیاز، نخود فرنگی، صدف
•    حبوبات: لوبیا، نخود، عدس، سویا
•    محصولات گندم: نان، ماکارونی، بیشتر غلات صبحانه، وافل، پنکیک، کراکر، بیسکویت
•    سایر غلات: جو و چاودار
•    نوشیدنی ها: آبجو، شراب غنی شده، نوشابه، شیر، شیر سویا، آبمیوه

غذاهایی که می توانید در رژیم غذایی کم FODMAP مصرف کنید

به خاطر داشته باشید که هدف از چنین رژیم هایی از بین بردن کامل FODMAP ها (که بسیار دشوار است) نیست و صرفاً به حداقل رساندن مصرف این نوع کربوهیدرات برای کاهش علائم گوارشی کافی است.
غذاهای سالم و مغذی متنوعی وجود دارد که می توانید با رژیم غذایی کم FODMAP آن ها را میل کنید:
•    گوشت، ماهی و تخم مرغ: این مواد به خوبی تحمل می شوند مگر اینکه آن ها به ترکیبات FODMAP زیاد مانند غلات یا نوشیدنی های با فروکتوز زیاد اضافه شوند.
•    تمام چربی ها و روغن ها
•    بیشتر گیاهان و ادویه ها
•    آجیل و دانه: بادام، بادام زمینی، آجیل ماکادامیا، آجیل کاج، دانه کنجد (اما نه پسته، که دارای FODMAPs زیاد است)
•    میوه ها: موز، زغال اخته، طالبی، گریپ فروت، انگور، کیوی، لیمو، خربزه، پرتقال، تمشک، توت فرنگی
•    شیرین کننده ها: شربت افرا، شهد و شیره ها، استویا   
•    فرآورده های لبنی: لبنیات بدون لاکتوز و پنیرهای سخت 
•    سبزیجات: فلفل دلمه ای، هویج، کرفس، خیار، بادمجان، زنجبیل، لوبیای سبز، کلم، کاهو، پیاز، جعفری، سیب زمینی، تربچه، اسفناج، کدو، سیب زمینی شیرین، گوجه فرنگی، شلغم، شاه بلوط، کدو سبز
•    غلات: ذرت، جو دوسر، برنج 
•    نوشیدنی ها: آب، قهوه، چای و غیره.

چگونگی اجرای یک رژیم غذایی کم FODMAP

به طور کلی توصیه می شود تمام غذاهای حاوی FODMAP را برای چند هفته کاملاً از رژیم خود حذف کنید.
اگر فقط بعضی از غذاهای حاوی FODMAP را حذف کنید اما سایر آنها را حذف نکنید، در واقع این رژیم را ناقص اجرا کرده اید.
اگر دریافت FODMAP ها علت مشکلات شما هستند، ممکن است در طی چند روز تسکین علائم را تجربه کنید.
بعد از گذشت چند هفته، می توانید بعضی از این غذاها را دوباره یکبار مصرف کنید. این کار به شما امکان می دهد تا تعیین کنید که کدام غذا باعث علائم شما می شود.
اگر فهمیدید که نوع خاصی از غذا به شدت از هضم جلوگیری می کند، می توانید به طور دائمی از مصرف آن خودداری کنید.
شروع و پیروی از یک رژیم غذایی کم FODMAP به تنهایی می تواند دشوار باشد. بنابراین توصیه می شود از پزشک یا متخصص تغذیه ای که در این زمینه آموزش دیده استفاده کنید.