دیابت در جوانان

ما در جهان کنونی شاهد افزایش مبتلایان به دیابت نوع 2 هستیم. چاقی در بزرگسالان در سنین 18-29 سال 70 درصد افزایش یافته است و دیابت نوع 2 نیز به طور موازی 70 درصد در بزرگسالان 30 تا 39 ساله افزایش یافته است و این باعث می شود جوانان در معرض چاقی و دیابت نوع 2 قرار بگیرند . 

علائم دیابت

•    افزایش ادرار، مخصوصاً در شب
•    عطش بیشتر
•    خستگی
•    کاهش وزن غیر قابل توضیح
•    خارش اطراف دستگاه تناسلی، احتمالاً با عفونت قارچی خصوصا در دختران
•    کندی بهبود بریدگی ها یا زخم ها
•    تاری دید، چون لنز چشم خشک می شود

میزان بروز و شیوع دیابت 

یکی از علل افزایش شیوع دیابت در دهه های اخیر، افزایش ابتلا و بروز این بیماری در گروه های سنی جوان تر به ویژه در افراد زیر سن بلوغ می باشد. در میان افراد جوان که به تازگی دیابت آن ها تشخیص داده شده است تقریبا 20 درصد آن ها دیابت نوع 2 دارند. یک نگرانی بزرگ این است که حدود 86 میلیون نفر در معرض پیش دیابت  قرار دارند و دارای اختلال عدم تحمل گلوکز و اختلال در قند خون ناشتا می باشند. اگر راهبرد های تغییر در سبک زندگی اجرا نشود، تمام این افراد در معرض خطر بالای ابتلا به دیابت نوع 2 و بیماری قلبی و عروقی خواهند بود.

فاکتورهای خطری که در مورد دیابت باید بررسی شوند:

•    عدم فعالیت فیزیکی
•    دارای سابقه ی خانوادگی دیابت در افراد درجه اول
•    اعضای جمعیت ها نژادی های در معرض خطر بالا
•    افراد مبتلا به پرفشاری خون
•    افراد دارای HDL کمتر از 35 میلی گرم در دسی لیتر و یا تری گلیسرید بیشتر از 250 میلی گرم در دسی لیتر
•    چاقی شدید
•    افراد دارای سابقه بیماری های قلبی و عروقی
توصیه می شود افرادی که در معرض خطر دیابت نوع 2 هستند به صورت منظم پایش و غربالگری شوند. سن شروع ارزیابی 10 سال و یا در زمان بلوغ باشد و تست ها حداقل هر 3 سال یکبار تکرار شود. جوانانی که اضافه وزن دارند یعنی شاخص توده ی بدنی بالاتر از صدک 85 برای سن و جنس و وزن شان بیش از 120 درصد وزن ایده آل برای قد شان است و حداقل 2 مورد از فاکتورهای خطر را دارا می باشند باید غربالگری شوند.

تغذیه درمانی پزشکی برای جوانان مبتلا به دیابت

تغذیه درمانی پزشکی یک جزء ضروری برای درمان و کنترل بیماری دیابت می باشد. انجام تغذیه درمانی مؤثر و موفق به منظور کنترل دیابت نیازمند یک رژیم درمانگر آگاه و ماهر برای اجرای توصیه های تغذیه درمانی رایج برای مدیریت دیابت می باشد. تغذیه درمانی پزشکی نیازمند یک نگرش شخصی سازی شده برای بیماران و آموزش خود کنترلی تغذیه ای مؤثر به آن ها، مشاوره و حمایت کافی می باشد. عوامل مهم در ارزیابی میزان موفقیت توصیه های تغذیه ای عبارت اند از:
•    گلوکز خون
•     سطوح لیپید ها و هموگلوبین گلیکوزیله 
•     فشار خون 
•     وزن 
•    کیفیت زندگی 
در صورت عدم حصول نتایج ایده آل از تغذیه درمانی پزشکی، تغییرات کلی برای درمان و کنترل دیابت توصیه می گردد. مداخلات رژیم درمانی می تواند به صورت جلسات فردی و یا در یک برنامه آموزش جامع دیابت اجرا شود.

تغذیه درمانی در جوانان مبتلا به دیابت

يكي از اهداف مهم در بيماران ديابتي تسهيل دستيابي به وزن مطلوب و حفظ آن مي باشد. تأمين كالري كافي براي رشد و تكامل در كودكان و بزرگسالان يكي از اجزاي كليدي در بيماران مبتلا به ديابت نوع 1 است. 
اگرچه توصيه هايي براساس ميزان كالري مورد نیاز در افراد مختلف از لحاظ سن، جنس و ميزان فعاليت بدني، در دسترس است؛ اما با اين حال ارزيابي كالري و مواد غذايي كافي توصيه مي شود. در افراد جوان متبلا به ديابت نوع 2 هدف اوليه جلوگيري از كسب وزن و حفظ رشد نرمال مي باشد. 
اضافه وزن و چاقي يكي از مشكلات مهم و اساسي در افراد مبتلا به ديابت نوع 2 مي باشد. غالبا يكي از راه هاي كنترل میزان قند خون و كاهش آن در اين بيماران، كاهش وزن مي باشد. اجراي مداخلات كاهش وزن براي كنترل میزان قند خون در بيماران مبتلا به پيش ديابت و بيماراني كه به تازگي مبتلا به ديابت نوع 2 شده اند، بسيار مؤثر است. در جوانان مبتلا به ديابت كل انرژي دريافتي به نوع انرژي دريافتي ارجحيت دارد و كل انرژي دريافتي هر فرد هم متناسب با نياز و تمايلات او متغيير است. در مطالعات گوناگون الگوهاي غذايي مختلف نظير رژيم مديترانه اي، گياه خواري، كم چرب، كم كربوهيدرات و رژیم DASH را بر روي بيماران ديابتي بررسي كرده اند و نتایج به دست آمده نشان داد كه الگو هاي غذايي متنوع قابل قبول خواهند بود. 
متخصصین تغذیه در رژیم جوانان ديابتي مصرف غذاهاي حاوی نشاسته، مانند نان، غلات، ماكاروني، برنج، لوبيا و عدس، سبزيجات نشاسته اي، كلوچه ها و اسنك ها، ميوه ها و آب ميوه ها را جايگزين شير و ماست و شيريني ها و دسرها مي کنند. رژيم درمانگر و فرد مبتلا به ديابت بايد با همكاري مناسب با يكديگر و با استفاده از ليست هاي جانشيني كربوهيدراتي يك برنامه تغذيه اي براي وعده هاي غذايي انتخاب كنند. حتي اگر فرد به تنقلات تمايل دارد، مي توان آن را در برنامه ي غذايي قرار داد. جوانان بايد تشويق شوند كه منابع غذايي پروتئينی و چربي خود را ثابت نگه دارند زبرا اين درشت مغذي ها تأثيري بر سطح گلوكز خون ندارند.
مصرف غذاهاي حاوي كربوهيدرات ها (غلات سبوس دار، حبوبات، ميوه ها، سبزيجات، شير كم چرب) منابع بسيار خوبي از ويتامين، موادمعدني، فيبر رژيمي و انرژي هستند، بنابراین مصرف غذاهاي حاوي كربوهيدرات ها براي تمامي افراد از جمله ديابتي ها بسيار مهم مي باشد. توصيه ميشود  افرادی که در معرض ابتلا به ديابت هستند، براي كاهش خطر فاكتور هاي متابوليك قلبي و پيشگيري از كسب وزن، از مصرف نوشابه هاي شيرين شده با شكر نظير نوشابه، آبميوه، آب هاي غني شده با انواع ويتامين ها و … پرهيز كنند.
 
شواهد كافي وجود ندارد كه افراد ديابتي بايد فيبر دريافتي بالاتري نسبت به افراد مشابه و جمعيت عادي داشته باشند. بنابراين فيبر توصيه شده براي افراد ديابتي مشابه جمعيت عمومي مي باشد. مصرف 34-50 گرم فيبر در روز مي تواند باعث بهبود گلوكز خون گردد. هيچ شواهدي وجود ندارد كه مصرف قندهاي الكلي باعث كاهش گلوكز خون و انرژي دريافتي می شوند. اگرچه استفاده از آنها به نظر ايمن مي رسد اما برخي از مردم ناراحتي معده بعد از خوردن غذاهاي شيرين شده با اين محصولات را گزارش كرده اند و مصرف مقادير زياد ممكن است باعث اسهال به ويژه در كودكان شود. 
 
براي جوانان مبتلا به ديابت توصیه هایی دال بر اينكه دريافت ايده آل پروتئين باعث بهبود كنترل قند خون و يا بهبود فاكتور هاي خطر بيماري هاي قلبي و عروقي می شود، وجود ندارد. پروتئين نمي تواند جذب كربوهيدرات را آهسته كند به همین دلیل نبايد براي جلوگيري از کاهش قند خون به وعده يا ميان وعده هاي غذايي اضافه گردد هم چنین دريافت پروتئين بيش از حد باعث افزايش انرژي دريافتي خواهد شد.
بايد توجه داشت كه هيچ شواهدي دال بر مفيد بودن امگا 3 براي درمان ديابت در جوانان وجود ندارد. ولي بايد توجه داشت كه مصرف امگا 3 براي بيماران قلبي عروقي مناسب است. 
در هنگام مصرف چربي در افراد ديابتي به خصوص جوانان مقدار چربي مصرفي نسبت به نوع دريافتي تأثير بیشتری بر اهداف متابوليك و فاكتور هاي خطر بيماري هاي قلبي و عروقي مي گذارد. با اين حال جوانان مبتلا به ديابت بايد به دريافت پايين چربي جهت دستيابي به اهداف كاهش وزن و يا حفظ  ترغيب شوند.
 استفاده از مكمل به همراه آنتي اكسيدان ها نه تنها هيچ اثر مثبتي در بهبود كنترل قند خون و كاهش پيشرفت عوارض نداشته بلكه مي تواند اثرات مضري داشته باشد. بنابراين استفاده از مكمل ها به صورت روتين در بيماران ديابتي خصوصا جوانان توصيه نمي شود.