تغذیه در چاقی سالمندان

پیری با تغییراتی در ترکیب بدن همراه است. توده بدون چربی که بیشتر از ماهیچه های اسکلتی تشکیل شده است بین سن 20 تا 70 سال 40 درصد کاهش می یابد. بعد از سن 70 سالگی، هر دو توده بدون چربی و توده چربی با هم کاهش می یابد. با افزایش سن، توزیع مجدد توده چربی نیز به طور عمده در قسمت احشایی صورت می گیرد، اما رسوبات چربی در ماهیچه های اسکلتی و کبد نیز مشاهده می شود. تعادل بین مصرف انرژی و هزینه انرژی، توده چربی بدن را تعیین می کند. مراقبت تغذیه ای در سالمندی تنها تغذیه درمانی پزشکی و مدیریت بیماری نیست و با تمرکز بر سبک زندگی سالم و پیشگیری از بیماری ها گسترش یافته است. عدم توجه به رژیم غذایی بهتر و فعالیت بدنی بیشتر در تمام سنین همگام با افزایش طول عمر جمعیت هزینه های بهداشتی سرسام آوری را به دنبال خواهد داشت. از این رو تأکید بر تغذیه هیچگاه برای ارتقاء سلامت و پیشگیری از بیماری ها دیر نیست.

تغذیه سه نوع خدمات پیشگیرانه را ارائه می دهد. در پیشگیری اولیه تأکید بر تغذیه در ارتقاء سلامت و پیشگیری از بیماری ها است. تعادل بین سالم غذا میل کردن و فعالیت بدنی از اهمیت به سزایی برخوردار است. پیشگیری ثانویه شامل کاهش خطر و کند کردن روند پیشرفت بیماری های مزمن مرتبط با تغذیه به منظور حفظ کارایی و کیفیت زندگی فرد است. کارایی راهی مناسب برای بحث در مورد توانایی جسمانی در مقابل از کار افتادگی و وابستگی است. پیشگیری سطح سه مدیریت بیمار و برنامه ریزی رفع اغلب مشکلاتی از قبیل اختلال در خوردن و مشکلات اشتها، رژیم های تغییر شکل یافته و محدودیت عملکرد را شامل می شود.

موارد پیچیده معمولا تحت پوشش اقدامات تغذیه ای قرار می گیرند و مراقبین بیمار می توانند از مشاوره با رژیم شناسان بهره مند شوند. در بعضی از شرایط متخصصین تغذیه، مشاور تغذیه یا مدیر بیمار هستند.

چاقی در سالمندان

در 25 سال اخیر شیوع چاقی در تمامی سنین درایالات متحده افزایش یافته است. در این مهم سالمندان نیز مستثنی نمی باشند. میزان چاقی در میان افراد 65 تا 74 ساله بیشتر از میزان چاقی در میان افراد 75 ساله و مسن تر است.

چاقی با افزایش مرگ و میر مرتبط است و در ایجاد بسیاری از بیماری های مزمن از قبیل:

• دیابت نوع 2
• بیماری قلبی
• سرطان رحم کولون سینه و دیگر سرطان ها
• آسم و دیگر مشکلات تنفسی
• روماتیسم مفاصلی و ناتوانی

 نقش دارد.

چاقی باعث یک کاهش تصاعدی در عملکرد فیزیکی می شود که ممکن است منجر به افزایش ضعف شود. اضافه وزن و چاقی می تواند منجر به کاهش در IADLs شوند. داده های موجود نشان می دهد که درمان کاهش وزن باعث بهبود عملکرد فیزیکی، کیفیت زندگی و کاهش عوارض همراه با چاقی در سالمندان می شود. بر این اساس درمان های کاهش وزنی که توده عضلانی و استخوانی را حفظ می کنند برای سالمندان چاق توصیه می شود. تغییرات سبک زندگی شامل رژیم غذایی و فعالیت بدنی و روش های اصلاح رفتار بسیار مؤثرند.

اهداف کاهش و کنترل وزن برای بزرگسالان با اهداف کاهش و کنترل وزن برای جمعیت عمومی مشابه است، پیشگیری از افزایش یا کاهش وزن بدن و حفظ وزن در طولانی مدت را در برگیرد. کاهش وزن 15% از کل وزن بدن در طول 6 ماه باید هدف اولیه باشد و پس از آن راهبردهای حفظ وزن بایستی اعمال شود. تغییرات رژیمی شامل کاهش انرژی به میزان 500 تا 1000 کیلو کالری در روز می باشد.

اما از 1200 کیلو کالری در روز نباید کمتر باشد. تأمین نیازهای مواد مغذی برای سالمندان تحت رژیم غذایی محدود از نظر کالری حیاتی است. این مسئله باعث ضرورت استفاده از مکمل های مولتی ویتامین – مواد معدنی همچون آموزش تغذیه می شود.

داشتن اضافه وزن بعد از 70 سالگی ممکن است محافظ سلامتی باشد. یک تحقیق داده های دو مطالعه دراز مدت را مرور و یافت که بزرگسالانی که اضافه وزن داشتند میانگین 13% خطر کمتر مرگ از هر دلیل مرگ در 10 سال در مقایسه با کسانی که وزن نرمال داشتند، دارند. کسانی که کمبود وزن داشتند 76% احتمال مرگ و میر داشتند، هرچند که افراد چاق خطر فوت مشابهی با افراد با وزن نرمال داشتند. محققان نتیجه گرفتند که آستانه شاخص توده بدنی یا BMI برای افراد دارای اضافه وزن و چاق ممکن است برای سالخوردگان خیلی منحصر و محدود باشد. محققان همچنان یافتند که بی تحرکی خطر مرگ در آقایان را 28% افزایش می یابد و در خانم ها خطر دو برابر می شود. در افراد مسن، به نظر نمی رسد میزان مصرف انرژی به میزان قابل توجهی افزایش یابد یا حتی با گذشت زمان کاهش یابد. بنابراین، کاهش هزینه های انرژی نقش مهمی در افزایش توده چربی با افزایش سن دارد. علاوه بر کاهش در میزان متابولیک استراحت، فعالیت بدنی کاهش می یابد و افزایش زمان کم تحرکی وجود دارد که تقریباً نیمی از تلفات در کل انرژی مصرفی با افزایش سن را تشکیل می دهد.

توزیع مجدد چربی بدن به طور مرکزی منجر به تولید سایتوکاین های التهابی می شود. سیتوکین های التهابی مانند فاکتور نکروز کننده تومور (TNF-α) و اینترلوکین 6 به دلیل اثرات کاتابولیک منجر به ریزش عضلات و سارکوپنی می شوند. از دست دادن توده عضلانی منجر به عوارض جانبی مانند کاهش تحرک و افزایش ضعف می شود. علاوه بر مقاومت در برابر لپتین و انسولین، تغییرات غدد درون ریز که با افزایش سن رخ می دهند، در پاتوفیزیولوژی چاقی نیز نقش دارند از جمله:

• کاهش هورمون رشد
• کاهش هورمون تستوسترون
• DHEA

تعریف نیازهای غذایی خاص افراد مسن

افراد مسن به ویژه در برابر سوء تغذیه آسیب پذیر هستند. علاوه بر این، تلاش برای تأمین مواد غذایی کافی آن‌ ها با بسیاری از مشکلات عملی مواجه است. نیازهای غذایی آن ها به خوبی تعریف نشده است. از آنجا که هر دو توده بدن لاغر و میزان متابولیک پایه کاهش می یابد، نیاز انرژی یک فرد مسن به ازای هر کیلوگرم وزن بدن نیز کاهش می یابد. روند پیری همچنین نیازهای غذایی دیگر را تحت تأثیر قرار می دهد. به عنوان مثال، در حالی که ممکن است نیاز برخی از مواد مغذی کاهش یابد، برخی داده ها حاکی از آن است که سایر مواد مغذی ضروری ممکن است در زندگی بعدی افزایش یابد. بنابراین نیاز فوری به بررسی مقادیر فعلی مواد مغذی روزانه توصیه شده برای این گروه وجود دارد.

به نظر می رسد که چربی رژیم غذایی با سرطان روده بزرگ، پانکراس و پروستات همراه است. عوامل خطر آتروژنیک مانند افزایش فشار خون ، لیپیدهای خون و عدم تحمل گلوکز، تحت تأثیر عوامل رژیم غذایی هستند، نقش مهمی در پیشرفت بیماری عروق کرونر دارند.

بیماری های دژنراتیو مانند بیماری های قلبی و عروقی، عروق مغزی، دیابت، پوکی استخوان و سرطان که از جمله بیماری های شایع در افراد سالخورده است، همگی تحت تأثیر رژیم غذایی هستند. به طور فزاینده ای در بحث رژیم یا بیماری، عناصر ریز مغذی در ارتقاء سلامت و جلوگیری از بیماری غیر واگیر دارند، نقش توجه قابل توجهی را به خود اختصاص می دهند. کمبود ریز مغذی ها به دلیل عوامل مختلفی از جمله کاهش مصرف مواد غذایی آن ها و عدم تنوع در غذاهایی که میل می کنند، اغلب در افراد مسن شایع است.

عامل دیگر قیمت مواد غذایی سرشار از ریز مغذی ها است که بیشتر از مصرف آنها جلوگیری می کند. واقعیت این است که افراد مسن اغلب از کاهش عملکرد سیستم ایمنی رنج می برند که به افزایش عوارض و مرگ و میر این گروه کمک می کند. از دیگر تغییرات مهم مربوط به سن می توان به از بین رفتن عملکرد شناختی و وخیم تر شدن بینایی اشاره کرد که همگی مانع از سلامتی و عادت های غذایی سالم در سالمندی می شوند.

افزایش کلسترول سرم یک عامل خطر برای بیماری عروق کرونر در زنان و مردان و در افراد مسن شایع است و این رابطه در تمام سنین بسیار پابرجاست. پس تلاش های جدی برای اصلاح رژیم، دارو درمانی باید مورد توجه قرار گیرد. آزمایشات مداخله نشان داده اند که کاهش فشار خون به میزان 6 میلی متر جیوه، خطر سکته مغزی را 40٪ و سکته قلبی را 15٪ کاهش می دهد و کاهش 10٪ در غلظت کلسترول خون، 30٪ خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب را کاهش می دهد.

به نظر می رسد تغییرات رژیم غذایی بر روی سطح فاکتورهای خطر در طول زندگی تأثیر می گذارد و ممکن است در افراد مسن تأثیر بیشتری داشته باشد. کاهش نسبتاً کم مصرف چربی اشباع شده و نمک که باعث کاهش فشار خون و غلظت کلسترول می شود، می تواند تأثیر بسزایی در کاهش بار بیماری قلبی عروقی داشته باشد. افزایش مصرف میوه و سبزیجات به میزان یک یا دو وعده روزانه می تواند خطر ابتلا به قلب و عروق را 30 درصد کاهش دهد.

 یک وعده غذایی متعادل یا یک برنامه غذایی سالخورده تشکیل شده است از

• غذاهای سرشار از کربوهیدرات مانند سیب زمینی شیرین و برنج قهوه ای
• غذاهای سرشار از پروتئین مانند سالمون و لوبیا
• میوه و سبزیجات (پنج عدد در روز)

علاوه بر این، می توانید وعده های غذایی غنی از مواد مغذی زیر را تهیه کنید:

• غذاهای حاوی اسید چرب امگا 3

این اسیدهای چرب برای افراد در هر سنی از جمله افراد سالخورده از اهمیت زیادی برخوردار هستند زیرا باعث جلوگیری از التهاب می شود که می تواند باعث ایجاد سرطان، روماتوئید، آرتریت و بیماری های قلبی شود.

همچنین مشخص شده است که پیشرفت بیماری دژنراسیون ماکولا (AMD) را کند می کند که منجر به ضعف بینایی می شود. شواهد جدید نشان داده اند که این اسیدهای چرب می توانند خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را کاهش داده و مغز را هوشیار کنند.

اسیدهای چرب امگا 3 را می توان در ماهی ها به طور عمده ساردین، ​​ماهی تن، ماهی خال مخالی و ماهی قزل آلا یافت. اسیدهای چرب امگا 3 همچنین در دانه کتان، سویا، روغن کانولا و گردو یافت می شوند.

متخصصان تغذیه اسیدهای چرب امگا 3 را دو بار در هفته توصیه می کنند. مکمل ها نیز در دسترس هستند اما حتما قبل از شروع با مشاوره پزشکی خود مشورت کنید.

• غذاهای سرشار از کلسیم

کلسیم به بدن ما کمک می کند تا استخوان های سالم را بسازد و حفظ کند. همچنین به عامل کاهش فشار خون نیز شناخته شده است. متأسفانه، بررسی ها نشان داده است که هرچه پیرتر می شویم کلسیم کمتری مصرف می کنیم. نیاز بدن به کلسیم به قدری ضروری است که اگر به اندازه کافی کلسیم دریافت نکنید، شروع به جذب مجدد آن از استخوان ها می کند که باعث شده استخوان های شما شکننده و منجر به پوکی استخوان شود. غذاهای سرشار از کلسیم عمدتا محصولات لبنی مانند شیر، ماست و پنیر و همچنین در سبزیجات سبز برگ و غلات غنی شده با کلسیم هستند. سازمان بهداشت جهانی توصیه می کند افراد بالای 50 سال روزانه 1200 میلی گرم کلسیم مصرف کنند. این میزان برابر 4 فنجان آب پرتقال غنی شده، شیر، شیر سویا یا شیر بادام می باشد. برای برخی از افراد جذب این مقدار کلسیم روزانه از طریق رژیم غذایی دشوار است. در این صورت می توان آن را به عنوان مکمل مصرف کرد.

• غذاهای سرشار از فیبر

هرچه پیرتر می شویم سیستم گوارش ما کند می شود. دیواره های دستگاه گوارش ضخیم شده و انقباضات آهسته تر و کمتر است که ممکن است منجر به یبوست شود. غذاهای سرشار از فیبر هنگام انتقال مواد غذایی از طریق دستگاه گوارش باعث هضم مناسب می شوند. همچنین از این غذاها برای کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی استفاده شده است. غذاهای سرشار از فیبر شامل آجیل، غلات سبوس دار، نان سبوس دار، ماکارونی، برنج قهوه ای، نان قهوه ای، میوه و سبزیجات هستند.