ایلئوستومی

ايلئوستومي نوعي عمل جراحي است كه در آن، منفذی از قسمت انتهايي روده كوچك به سمت پوست ايجاد مي كنند.
به طور معمول، ايلئوستومي جديد ظرف ٢٤ ساعت بعد از عمل جراحي شروع به كار مي نمايد و مدفوع خارج شده در ابتدا آبكي و زرد رنگ است. خروجي استوما (به هر قسمت بازي بر روي  بدن استوما مي گويند) براي ١تا ٣ هفته اول به ١٢٠٠ ميلي ليتر در هر ٢٤ ساعت افزايش مي يابد. در طول ٢ تا ٣ ماه آينده كه روده تطابق حاصل مي كند، مدفوع غليظ تر و نيمه جامد شده و مقدار آن به كمتر از ١ ليتر در روز مي رسد.

علل انجام ایلئوستومی

 دلایل مختلفی برای ایجاد جراحی ایلئوستومی وجود دارد؛ از جمله:
•    پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (یکی از سندرم های سرطان روده)
•    بیماری التهابی شدید روده، از جمله کرون ( یک بیماری التهابی مزمن که دستگاه گوارش را از دهان تا معده درگیر می کند) و کولیت اولسراتیو (التهاب و زخم های طولانی مدت روده)
•    سرطان روده بزرگ

عوارض ایلئوستومی

انواع  مختلفی استوما ممکن است بوجود بیاید که از عوارض آن ها می توان به جداسازی مخاطی، نکروز استوما و انقباض استوما اشاره کرد. و در صورت پیشرفت این عارضه می تواند عوارض زیر را داشته باشد:
•    تنگی معده
•    ترومای (جراحت و ضربه) معده 
•    فتق (برامدگی) پاراستومال.
مراقبت از پوست در بیماری ایلئوستومی یکی از مدیریت های جدی است؛ زیرا آنزیم هایی در مدفوع حضور دارند که می توانند به پوست آسیب برسانند. به همین علت توصیه می شود پوست اطراف حفره، تمیز، خشک و دست نخورده شبیه به پوست بقیه قسمت های شکم باشد.
افراد مسن به دلیل کاهش وزن و تغییرات پوستی در معرض خطر بیشتری هستند.

رژیم درمانی در ایلئوستومی

توصيه هاي درماني براي تغذيه بعد از جراحي بيماران با ايلئوستومي، عدم مصرف غذا تا زماني است كه روده عملكرد خود و خروج مدفوع را آغاز كند. با اين حال شواهدي وجود دارد مبني بر اينكه رژيم غذايي دهاني و يا تغذيه از طريق لوله مي تواند در مدت زمان كوتاهي بعد از عمل جراحي آغاز شود.
انجمن تغذيه و رژيم شناسي آمريكا به مدت ٦ تا ٨ هفته بعد از عمل جراحي، يك رژيم غذايي كم فيبر را توصيه مي كند. اين توصيه بر اين فرض استوار است كه روده متورم بوده و بنابراين در معرض خطر آسيب و انسداد پس از جراحي قرار دارد. بيماران پس از حدود ٦ هفته با افزايش تدريجي فيبر غذایی مي توانند به رژيم غذايي طبيعي بازگردند.
در جراحي ايلئوستومي ديستال، در رابطه با سوءجذب ويتامين B12 و نمك هاي صفراوي يا چربي نگراني وجود دارد. در صورتي كه بيشتر از ١٠٠ سانتي متر از ايلئوم برداشته شود استئاتوره (اسهال چرب) يا كمبود ويتامين هاي محلول در چربي رخ مي دهد و برداشتن بيشتر از ٦٠ سانتي متر جذب ويتامين B12 را به خطر مي اندازد.
بسیاری از بیماران غذاهایی که باعث افزایش نفخ و بوی بد مدفوع می شود را محدود می کنند.

نکاتی در رابطه با ایلئوستومی

•    بیماران باید از مصرف میوه و سبزیجات خام خودداری کنند؛ سپس به آرامی فیبر، سبزیجات پخته شده و میوه به رژیم غذایی خود اضافه کنند.
•     بیماران باید غذاهای جدید به یکباره مصرف نکنند و به خود برای امتحان آن ها فرصت دهند.
•    بیماران ایلئوستومی در معرض خطر کمبودهای ویتامین B-12، آهن، منیزیم، چربی و اسید فولیک هستند؛ به دلیل اینکه قابلیت جذب تغییر یافته است. پس باید دریافت این مواد غذایی برای آنها کنترل شود و مکمل یاری را برای این افراد شروع کرد.
•    بیماران دارای ایلئوستومی می توانند به سرعت دچار کم آبی شوند که به دلیل از بین رفتن عملکرد جذب کننده روده بزرگ و نقص الکترولیت نیز می تواند رخ دهد.
•    باید به بیماران علائم و نشانه های کم آبی آموزش داده شود؛ برای مثال خشک بودن دهان از علائم کم آبی بدن است.
•    بیماران دارای ایلئوستومی باید حداکثر روزانه 2 لیتر آب بنوشند. اگر محیط فعالیت و کار آنها به نوعی است که زیر نور خورشید هستند نیاز به مقدار بیشتری آب در طول روز می باشد.
•    همچنین ممکن است بیماران نیاز به افزایش سدیم (سبزیجات کنسرو شده، آبگوشت و گوجه فرنگی) و پتاسیم (موز، سیب زمینی و اسفناج) در رژیم غذایی خود داشته باشند.
•    در بیماران دارای ایلئوستومی ممکن است انسداد روده توسط غذا رخ دهد و این حادثه به این دلیل رخ می دهد که غذا خوب گوارش نشده باشد و چربی کمتری از غذا مورد مصرف قرار گرفته باشد.

علائم انسداد غذایی

•    مدفوع آبکی
•    احساس نفخ شکمی
•    ورم شکم 
•    تهوع و استفراغ
•    نهایتا عدم خروجی مدفوع
غذاهایی که کمک به انسداد روده می کنند شامل سبزیجات خام مانند کرفس، کلم، نارگیل، ذرت یا آجیل می باشد.
در تنظیم رژیم غذایی خود از غذاهای نرم استفاده کنید و همچنین مایعات فراوان بنوشید.
سعی کنید از مصرف غذاهای مسدود کننده روده خودداری کنید.
به بیماران توصیه می شود که به منظور کاهش احتمال انسداد، مواد غذایی خود را به خوبی بجوند.

توصیه ها مبنی بر رعایت رژیم غذایی در ایلئوستومی

•    رژیم غذایی در این افراد با پروتئین بالا و انرژی بالا است.
•    اجتناب از مصرف پیاز، لوبیا و نوشیدنی های گازدار برای کاهش تولید گاز
•    محدودیت مصرف فیبر
•    کربوهیدرات های نشاسته ای و ژلاتین حاوی شیرینی برای غلیظ تر شدن مدفوع
•    باید از همه میوه ها به جز موز برای مدت کوتاهی پس از تشکیل ایلئوستومی اجتناب شود.
•    پس از گذشت مدتی از جراحی، میوه بدون پوست بعید است که مشکلی ایجاد کند.
•    بیماران ایلئوستومی با برون ده آبکی و زیاد، باید غذاهای غلیظ مصرف کنند تا مدفوع آن ها قوام یابد. اگر مدفوع بیمار بیش از حد سفت و غلیظ باشد ایجاد ناراحتی می کند. 
•    درمان عارضه برون ده زیاد از حفره ایلئوستومی شامل ارزیابی و اصلاح الکترولیت ها و مواد معدنی تخلیه شده، آغاز مصرف محلول های خوراکی ORS (مایعات دهیدراسیون) در طول روز، اجتناب از مایعات و غذاهای حاوی قند ساده و محدودیت غذای سرشار از فیبر نامحلول، جدا کردن وعده های غذایی جامد از مایع و مصرف وعده غذایی در حجم کمتر و دفعات بیشتر می باشد. 
سوءتغذیه می تواند در مواردی مانند برون ده زیاد از حفره رخ دهد. بسیاری از بیماران باید برای حفظ وضعیت تغذیه ای دریافت خود را افزایش دهند. تأمین این نیاز های افزایش یافته ممکن است از طریق دریافت خوراکی برای برخی از بیماران ممکن نبوده و بیمار به تغذیه از طریق لوله نیاز داشته باشد. داروهای مورد استفاده در اسهال و داروهای ضد ترشحی برای کاهش برون ده در عارضه برون ده زیاد از حفره توصیه می شود.