کم خونی ناشی از کمبود مس

کمبود مس به طرق مختلف ممکن است وجود داشته باشد، کمبود مس ممکن است باعث پانسیتوپنی (کاهش گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ ها) و میلونوروپاتی )نوعی آسیب عصبی) شود. مس بیشتر در معده و دوازدهه جذب می شود. وجود مس برای جذب و استفاده از آهن بسیار ضروری است. در اغلب موارد کمبود مس پس از بای پس معده، گاسترکتومی یا برداشتن روده کوچک مشاهده می شود. یکی دیگر از علل شناخته شده‌ی کمبود مس، مصرف مزمن مکمل روی است. توصیه های مکمل مس تقریباً 900 میلی گرم در روز برای مردان و زنان غیر باردار بزرگتر از 19 سال است. اگر باردار هستید یا شیرده هستید، به ترتیب باید کمی بیشتر از 1 میلی گرم یا 1.3 میلی گرم در روز مس دریافت کنید.

توصیه می شود بیمارانی که تحت عمل جراحی بای پس معده قرار گرفته اند، سالانه میزان سطح مس را کنترل کنند تا از بروز بیماری های عصبی جلوگیری شود؛ زیرا تقریبا 15-10٪ از این افراد، در معرض خطر کمبود مس هستند. در افراد چاق، جراحی باریاتریک شیوع زیادی دارد؛ این بیماران ممکن است پس از جراحی دچار کم خونی شوند که کمبود مس از جمله عوامل مهم مؤثر در بروز آن شناخته می شود.

مس به شدت در سیستم های اکسیداسیون و سیگنالینگ سلول نقش دارد. علت شناسی کم خونی در کمبود مس پیچیده و چند منظوره است. سرولوپلاسمین، یک پروتئین مهم در خون، آهن را به شکل آهن اکسیده می کند که باعث می شود آهن در گردش خون منتقل شود و به انتقال دهنده متصل شود. یکی دیگر از عناصر مهم در تعامل مس و آهن، هفاستین است که یک فرو اکسیداز وابسته به مس است. این مولکول، یک پروتئین حامل است که در جذب آهن از سلول های پوششی روده نقش دارد و می تواند پیشرفت کم خونی هیپوکرومی میکروسیتیک در برخی از بیماران را توضیح دهد.

رژیم غذایی در کم خونی ناشی از کمبود مس

مس (که برای سلامتی بسیار حیاتی است) در طیف گسترده ای از مواد غذایی (از گوشت گرفته تا سبزیجات) یافت می شود. برای جلوگیری از کمبود مس، حتما انواع مختلفی از این منابع را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

• جگر

گوشت های اندام، مانند جگر بسیار مغذی هستند. این گوشت ها مقادیر خوبی از بسیاری از مواد مغذی از جمله ویتامین B12، ویتامین A، ریبوفلاوین (B2)، فولات (B9)، آهن و کولین را تأمین می کنند. جگر همچنین منبع عالی مس است. در حقیقت، یک قطعه (67 گرم) جگر گوساله، 10.3 میلی گرم مس برای شما تأمین می کند؛ چیزی در حدود 1144 درصد از مصرف روزانه مرجع (RDA). با این وجود مقادیر زیاد ویتامین A در جگر می تواند به جنین آسیب برساند. بنابراین، زنان باردار باید از مصرف غذاهای بسیار غنی از ویتامین A، از جمله جگر، اجتناب کنند.

• صدف خوراکی

این غذای دریایی از نظر کالری کم و در بسیاری از مواد مغذی ضروری مانند روی، سلنیوم و ویتامین B12 بسیار غنی می باشد. علاوه بر این ، صدف منبع خوبی از مس است: 7/6 میلی گرم در هر 100 گرم یا 844 درصد از RDA. به خاطر داشته باشید که صدف خام خطر مسمومیت با مواد غذایی را در پی دارد، بنابراین برای خانم های باردار یا افرادی که سیستم ایمنی بدن ضعیفی دارند توصیه نمی شود.

• آجیل و دانه ها

آجیل و دانه ها از نظر فیبر، پروتئین و چربی های سالم و همچنین طیف گسترده ای از مواد مغذی دیگر سرشار هستند. اگرچه آجیل و دانه های مختلف حاوی مواد مغذی مختلفی هستند، اما بسیاری از آن ها مقدار قابل توجهی مس را در خود نگه می دارند. به عنوان مثال، 28 گرم بادام زمینی 67٪ از RDA را دارا می باشد. علاوه بر این، یک قاشق غذاخوری (9 گرم) دانه کنجد 44٪ از RDA را تشکیل می دهد.

• لابستر(شاه میگو)

گوشت لابستر کم چرب، پرپروتئین و پر از ویتامین ها و مواد معدنی از جمله سلنیوم و ویتامین B12 است. گوشت لابستر همچنین منبع عالی مس است. در حقیقت، یک وعده 3 اونسی (85 گرم) لابستر حاوی 178٪ از RDI است.

• سبزیجات برگ سبز

سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج، کلم پیچ و برگ چغندر بسیار سالم هستند و دارای مواد مغذی مانند فیبر، ویتامین K، کلسیم، منیزیم و فولات در حداقل کالری هستند. بسیاری از سبزیجات برگ سبز دارای مقادیر زیادی مس هستند. به عنوان مثال، یک فنجان (180 گرم) اسفناج پخته شده 33٪ از RDA را در خود جای داده است. این سبزیجات را می توان در یک سالاد به صورت خام میل کرد، آن را داخل خورش پخته و یا به عنوان چاشنی به اکثر وعده های غذایی اضافه کرد تا هم مواد مغذی و هم مس آن ها افزایش یابد.

• شکلات تیره

شکلات تیره حاوی مقادیر بیشتری از کاکائو و همچنین شیر و قند کمتری نسبت به شکلات معمولی است. شکلات تیره دارای آنتی اکسیدان ها، فیبر و چندین ماده مغذی است. به عنوان مثال، 100 گرم شکلات تیره با کاکائو 70-85٪، 11 گرم فیبر، 98٪ از RDA برای منگنز و 67٪ از RDA برای آهن و همچنین 200٪ RDA را برای مس فراهم می کند. علاوه بر این، مصرف شکلات تیره به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل با کاهش پیشرفت در چندین فاکتور خطر بیماری قلبی مرتبط است. با این حال، مراقب باشید که بیش از حد شکلات تیره مصرف نکنید. شکلات تیره یک ماده غذایی پر کالری است که اشباع از چربی و قند بالقوه می باشد.