هپاتیت ویروسی

کبد بزرگترین اندام داخلی بدن شماست که به بدن کمک می کند تا غذا را هضم کند، انرژی را ذخیره کند و سموم را از بین ببرد. 

هپاتیت التهاب کبد است. ویروس ها بیشتر موارد هپاتیت را ایجاد می کنند و نوع هپاتیت ها براساس ویروس ایجاد کننده آن نامگذاری شده است؛ به عنوان مثال، هپاتیت A، هپاتیت B یا هپاتیت C. مصرف دارو یا الکل نیز همچنین می تواند باعث هپاتیت شود. در موارد دیگر هپاتیت، بدن شما دچار واکنشی خودایمنی شده و  به اشتباه به سلول های سالم موجود در کبد حمله می کند.

 

برخی از افرادی که به هپاتیت مبتلا هستند علائمی ندارند؛ اما از علائم شایع هپاتیت می توان موارد زیر را نام برد:

•  از دست دادن اشتها
•  تهوع و استفراغ
•  اسهال
•  ادرار به رنگ تیره
•  دل درد
•  زردی (زردی پوست و چشم)

برخی از انواع هپاتیت خفیف است و برخی دیگر شدید؛ برخی از انواع آن همچنین می تواند منجر به جای زخم، در اثر ایجاد سیروز یا سرطان کبد شود.

بعضی اوقات هپاتیت به خودی خود از بین می رود. اگر این اتفاق رخ ندهد، می توان دارودرمانی را آغاز کرد و در اکثر موارد معالجه کرد. واکسن ها می توانند به پیشگیری از ابتلا به برخی از اشکال ویروسی کمک کنند. بعضی اوقات هپاتیت به صورت یک بیماری مادام العمر بروز می کند. 

 

کنترل بیماری هپاتیت ویروسی

اگرچه افرادی که مبتلا به هپاتیت ویروسی هستند، داروهای بیشتری نسبت به گذشته باید مصرف کنند؛ اما درمان هنوز به زمان نیاز دارد. بسته به نوع دارو، یک دوره معمول درمان، 8 تا 24 هفته طول می کشد.

برخی از افراد در حین گذراندن درمان، دچار فرسودگی نیز می شوند. هر دارویی عوارض جانبی دارد، اما می توانید برای مدیریت آن ها اقدامات مثبتی انجام دهید. در اینجا روش هایی وجود دارد که می توانید از سلامت خود در طول درمان هپاتیت ویروسی حمایت کنید.

1. استراحت زیادی داشته باشید.

یکی از رایج ترین عوارض جانبی درمان هپاتیت، خستگی است. در صورت امکان کمتر کار کنید و بیشتر استراحت کنید.

اغلب، پیروی از یک خواب منظم به بی خوابی کمک می کند. ساعت خواب روتین می تواند به سیگنال های بدن شما در زمان خواب مناسب کمک کند.

سعی کنید از مصرف کافئین مخصوصاً در اواخر روز اجتناب کنید. بهتر است از تماشای صفحه های نمایش در شب خودداری کنید؛ بنابراین تلفن خود را به هیچ وجه به رختخواب نبرید.

2. از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید.

کبد پس از تشخیص هپاتیت ویروسی به حمایت نیاز دارد. یک رژیم غذایی سالم و کامل، فشار کمتری به کبد وارد می کند.

یک رژیم غذایی مناسب و متعادل، ترکیبی از کربوهیدرات ها، پروتئین های کم چرب و برخی منابع سالم چربی مانند آجیل یا روغن زیتون طبیعی را شامل می شود. هدف از این رژیم غذایی این است که هر روز 5 تا 10 وعده میوه و سبزیجات را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

برخی از غذاها همچنین به رفع عوارض جانبی دارو کمک می کنند. رژیم غذایی BRAT (که مخفف کلمه های موز، برنج، سیب و نان تست است) می تواند از مشکلات گوارشی جلوگیری کند. اگر دچار حالت تهوع یا اشتهای ضعیف هستید سعی کنید وعده های غذایی کوچک میل کنید.

به خاطر داشته باشید که اگر اختلال عملکرد کبدی یا سیروز داشته باشید، تحمل بیش از حد پروتئین یا نمک برای کبد سخت است. اگر رژیم غذایی با پروتئین بالا مانند رژیم اتکینز را دنبال می کنید، در مورد اینکه آیا شما باید تغییری را در رژیم غذایی خود در نظر بگیرید، با پزشک خود مشورت کنید. 

3. از خوردن غذاهای شیرین یا تند خودداری کنید.

غذاهای خیلی شیرین یا تند می توانند باعث تهوع، استفراغ و اسهال شوند. بسیاری از افراد نسبت به داروهای هپاتیت ویروسی در خصوص مشکلات معده و گوارش حساس هستند. سعی کنید در طول درمان از خوردن یا بو کردن غذاهای دارای طعم قوی خودداری کنید.

4. از مصرف الكل خودداري كنيد.

برای حمایت از کبد خود باید از مصرف الکل خودداری کنید. الکل باعث می شود بیماری کبدی سریعتر پیشرفت کند.

اگر فکر می کنید که نمی توانید از مصرف الکل جلوگیری کنید، حتما این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

5. از مصرف مکمل ها خودداری کنید.

همه مکمل ها بد نیستند، اما برخی باعث آسیب کبدی می شوند. اگر مبتلا به هپاتیت ویروسی هستید، آهن، ویتامین A، روغن کوسه، والرین، کاوا یا سایر داروهای ضد بارداری را مصرف نکنید.

اگر این مکمل ها را مصرف کرده اید، با پزشک خود در مورد آن مشورت کنید. پزشک ممکن است گزینه های دیگری را به شما ارائه دهند که بر کبد شما تأثیر نمی گذارد؛ به عنوان مثال، اگر والرین را برای مشکلات خواب مصرف می کنید، پزشک ممکن است راه حل های دیگری برای بی خوابی شما پیشنهاد دهد.

6. به طور منظم ورزش کنید.

ورزش به شما در حفظ وزن سالم کمک می کند. افرادی که تشخیص هپاتیت ویروسی را دریافت کرده اند، به احتمال زیاد دچار دیابت می شوند. با این وجود، حفظ وزن سالم به کاهش خطر کلی دیابت کمک می کند.

ماندن در وزن سالم همچنین احتمال بروز سایر مشکلات سلامتی مانند بیماری قلبی عروقی را کاهش می دهد. تنها پیدا کردن وقت برای پیاده روی در هر روز 30 دقیقه باعث تغییرات مثبتی در سلامتی شما می شود. همچنین بهتر است در نظر داشته باشید که دو بار در هفته تمرینات مقاومتی یا تمرینات ورزشی سنگین تر نیز انجام دهید.

8. با پزشک خود صحبت کنید.

اگر علائم شما بسیار چالش برانگیز است، در مورد آن ها با پزشک خود صحبت کنید. پزشک ممکن است روش هایی برای آسان تر شدن درمان توصیه کند.

گاهی اوقات، عوارض جانبی جدی نشانه‌ی آن است که باید یک روش درمانی متفاوتی را امتحان کنید. در موارد دیگر، ممکن است اصلاح برنامه درمانی فعلی کافی باشد.

 

چرا یک رژیم غذایی سالم در هپاتیت اهمیت دارد؟

اگر به هپاتیت ویروسی مبتلا هستید، رژیم غذایی خاصی برای دنبال کردن وجود ندارد؛ اما خوردن غذاهای سالم و حذف فست فود و غذاهای آماده و میان وعده های ناسالم نقطه خوبی برای شروع است.

هر چیزی که می خورید و می نوشید باید توسط کبد پردازش شود. حفظ تغذیه مناسب می تواند سلامت کبد را بهبود بخشد و حتی ممکن است تأثیر هپاتیت ویروسی را کاهش دهد.

اگر به هپاتیت ویروسی مبتلا هستید، کبد شما در حال حاضر با التهاب روبرو است. با گذشت زمان، این التهاب می تواند منجر به ایجاد زخم (سیروز) و کاهش عملکرد کبد شود. به عبارت دیگر، کبد شما بسیار حساس می شود. تغذیه خوب ممکن است به کاهش برخی از این فشارها کمک کند.

رژیم غذایی باید شامل چه مواردی باشد؟

دریافت مواد مغذی مناسب برای سلامت کلی افراد بسیار مهم است. نه تنها می تواند از سیستم ایمنی سالم پشتیبانی کند بلکه تأثیر مستقیمی در مدیریت وزن دارد.

مهم است که وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید، به خصوص اگر هپاتیت دارید. اضافه وزن زیاد، می تواند منجر به استئاتوز کبدی شود (شرایطی که ناشی از تجمع چربی بیش از حد در کبد است). این عارضه می تواند کنترل هپاتیت ویروسی را سخت تر کند.

افراد مبتلا به هپاتیت ویروسی خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را نیز دارند؛ بنابراین مهم است که به مصرف قند خود توجه کنید.

در هپاتیت ویروسی استفاده از یک برنامه غذایی استاندارد مفید است. این برنامه موارد زیر را برای یک رژیم غذایی متعادل توصیه می کند:

•  میوه و سبزیجات:

•  فیبر
•  اسید فولیک
• ویتامین A
•  ویتامین C
•  ویتامین B12
•  ویتامین B6

 

شما باید روزانه حداقل 5 وعده میوه و سبزیجات میل کنید. به منظور به دست آوردن بیشتر ویتامین ها، انواع میوه مصرفی خود را تغییر دهید و در مصرف آن ها تنوع داشته باشید. 

•  هنگام خرید مواد غذایی کنسرو شده، از انواع با نمک و قند زیاد خودداری کنید.
•  پروتئین: غذاهای حاوی پروتئین بسیار مهم هستند. پروتئین به ترمیم و جایگزینی سلول های کبدی آسیب دیده از هپاتیت ویروسی کمک می کند.

در رژیم غذایی خود پروتئین های کم چرب را انتخاب کنید. گزینه های عالی پروتئینی شامل موارد زیر است:

•  ماهی
•  غذاهای دریایی
•  مرغ بدون پوست
•  آجیل و خشکبار
•  تخم مرغ
•  محصولات سویا

میزان پروتئینی که روزانه می خورید بستگی به سن، جنس و میزان فعالیت شما دارد. در صورت ابتلا به سیروز، پزشک ممکن است مصرف پروتئین بالاتری را برای کاهش خطر هدر رفتن عضلات و ایجاد مایعات توصیه کند.

•  لبنیات

محصولات لبنی مانند شیر، ماست و پنیر منبع خوبی از پروتئین و کلسیم هستند.

بزرگسالان باید روزانه حدود 1-3 وعده لبنیات مصرف کنند. حدود 60 گرم پنیر فرآوری شده یا یک لیوان شیر، معادل یک واحد لبنیات است.

•  غلات کامل

غلات سبوس دار منابع خوبی از فیبر رژیم غذایی هستند، که عملکرد سالم روده را تقویت می کنند و خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهند.

انواع سالم غلات شامل:

•  نان های سبوس دار 
•  گندم سبوس دار، گندم سیاه و کینوآ
•  برنج قهوه ای 
•  جو دوسر

از محصولات غلات سبوس دار بیشتر نسبت به انواع سفید یا تصفیه شده مصرف کنید. غلات کامل و سبوس دار به طور معمول در موارد زیر غنی تر هستند:

•  فیبر
•  ویتامین های گروه B
•  فلز روی
•  منیزیم
•  آهن

اگر به بیماری سلیاک مبتلا هستید، فقط دانه های بدون گلوتن مانند گندم سیاه، کینوآ و آمارانت (دانه گیاه تاج خروس) میل کنید و از مصرف سایر موارد خودداری کنید.

میزان مصرف غلات به سن، جنس و میزان فعالیت شما بستگی دارد. به طور متوسط، بزرگسالان باید روزانه حدود 90 تا 120 گرم غلات میل کنند. حداقل نیمی از این وعده ها باید از غذاهای غلات سبوس دار باشند.

مواد غذایی که باید از مصرف آن ها پرهیز کنید:

 به کمیت و همچنین کیفیت مواد غذایی مصرفی خود فکر کنید. خوردن بیش از حد ممکن است منجر به افزایش وزن یا چاقی شود؛ که می تواند خطر دیابت را افزایش دهد.

به طور کلی، باید از مصرف برخی مواد غذایی در هپاتیت جدا خودداری کنید، مثل:

•  چربی ها
•  روغن ها
•  غذاهای فرآوری شده
•  غذاهای منجمد
•  غذاهای فست فودی

 مصرف نمک خود را کاهش دهید:

قطع کردن مصرف غذاهای پر از سدیم از اهمیت ویژه ای برخوردار است. غذاهای شور می تواند منجر به احتباس آب و در نتیجه فشار خون بالا شود. این امر می تواند برای مبتلایان به سیروز خطرناک باشد.

با پزشک خود در مورد میزان سدیم مناسب مشورت کنید که توصیه می شود نهایتا هر روز نمک رژیم غذایی خود را به 2000 میلی گرم یا کمتر محدود می کنید.

 مصرف قند خود را کم کنید:

غذاهای قندی به طور معمول دارای چربی زیادی هستند که می تواند منجر به افزایش وزن شود. میوه و انواع خشک شده آن یک انتخاب شیرین عالی برای جایگزینی قند های ساده است.

 از محصولات خام یا غیرقابل استفاده خودداری کنید:

ماهی یک انتخاب عالی است؛ اما فقط در صورت پختن آن. سوشی و سایر غذاهای خام می توانند حاوی باکتری هایی باشند که می توانند هپاتیت ویروسی را بدتر کنند. غذاهای دیگر برای جلوگیری از این موارد شامل تخم مرغ خام و شیر و پنیر غیرپاستوریزه هستند.

 

نکاتی برای تغذیه سالم

برای داشتن یک تغذیه و رژیم غذایی سالم، حتما به نکات زیر توجه کنید:

• روزانه شش تا هشت لیوان آب یا مایعات دیگر بنوشید.
•  یک روال معمول غذا خوردن ایجاد کنید که برای شما مفید و مناسب باشد. این برنامه غذایی می تواند شامل سه وعده غذایی متوسط در روز یا چهار تا پنج وعده غذایی کوچکتر در فواصل منظم باشد.
•  به سمت استفاده از مواد غذایی ارگانیک بروید. این امر می تواند به محدود کردن میزان سموم وارد شده از طریق غذای شما کمک کند.
•  منابع پروتئین کم چرب را به جای گوشت گاو انتخاب کنید.
•  از چاشنی ها و خوراکی های بدون نمک استفاده کنید.
•  از مصرف نوشیدنی های الکلی پرهیز کنید.
•  مصرف فست فود ها را تا حد امکان محدود کنید.

 

مواد غذایی مفید برای کبد

کبد برای کمک به بدن در از بین بردن سموم نقش ضروری دارد. می توانید کبد خود را به عنوان یک سیستم تصفیه کننده در نظر بگیرید که به خلاص شدن از مواد  زائد کمک می کند؛ در ضمن کبد همچنین کمک می کند تا بدن مواد مغذی را از غذاهایی که می خورید، جذب و حفظ کند.

خوردن غذاهای مناسب برای کبد مانند موارد زیر می تواند به کاهش آسیب های ناشی از بیماری های کبدی از جمله هپاتیت کمک کند.

1. آووکادو

آووکادو فواید سلامتی بسیاری دارد؛ از جمله سلامت کبد را بهبود می بخشد. مطالعات نشان می دهند که مصرف متوسط ​​آووکادو در تنظیم رژیم غذایی متعادل با کاهش وزن و آزمایش های کلی عملکرد کبد بهبود یافته همراه است. تصور می شود که برخی از این اثرات مربوط به فیبر زیاد، روغن سالم و محتوای آب آووکادو است.

2. قهوه

قهوه مصرفی روزانه شما ممکن است حتی از آنچه فکر می کنید نقش مهم تری در سلامتی شما داشته باشد.

وقتی صحبت از سلامتی کبد می شود، برخی از مطالعات حاکی از آن است که قهوه خطر سیروز، سرطان و فیبروز در کبد را کاهش می دهد. مقادیر منظم و متوسط  قهوه ​​حتی ممکن است به کند شدن روند بیماری های فعلی کبد کمک کند.

نکته اصلی در وجود فواید نوشیدن قهوه روزانه، مصرف آن بدون خامه و قندهای ساده اضافه شده است. در عوض، سعی کنید شیر بادام، دارچین یا پودر کاکائو را به آن اضافه کنید.

3. ماهی های روغنی مانند ماهی قزل آلا

ماهی یک جایگزین خوب برای گوشت های نه چندان سالم مانند فیله های چرب گوشت گاو است. ماهی همچنین می تواند برخی از مزایای اساسی برای سلامت کبد (به ویژه انواع ماهی های چرب) را داشته باشد.

براساس منابع معتبر، ماهی های چرب مانند ماهی قزل آلا می توانند به کاهش التهاب و چربی در کبد کمک کنند؛ در عین حال BMI کلی را نیز کاهش می دهند. ماهی های چرب همچنین از نظر اسیدهای چرب امگا 3 بسیار مفید بوده که برای سلامت قلب و مغز مفید اند.

۴. روغن زیتون

مانند آووکادو، روغن زیتون نیز در کاهش بیماری های کبد و بیماری های قلبی و عروقی، در صورت مصرف طولانی مدت کمک کننده است.

منابع معتبر نشان داده اند که روغن زیتون می تواند به عدم افزایش آنزیم های کبدی (که منجر به بیماری کبد می شود) کمک کند. مصرف طولانی مدت روغن زیتون حتی ممکن است باعث کاهش لیپوپروتئین های با چگالی کم (LDL) یا کلسترول "بد" و همچنین تری گلیسیرید در خون شود.

روغن زیتون از کالری بالایی برخوردار است؛ بنابراین کنترل مصرف آن نیز نکته مهمی است. روغن زیتون می تواند وعده های غذایی مصرفی شما را سالم تر کند، به طوری که کالری کمتری نیز مصرف خواهید کرد.

۵. گردو

آجیل ها در صورتی که در مقادیر متعادل مصرف شوند، میان وعده هایی با مواد مغذی هستند که از نظر چربی های سالم نیز سرشار اند. گذشته از تقویت سلامت قلب و عروق، آجیل همچنین می تواند به کاهش بروز بیماری های کبدی کمک کند.

از بین انواع آجیل ها، گردو مفیدترین منبع قابل اعتماد برای کاهش بیماری کبد چرب و وزن کلی بدن است. این امر به لطف آنتی اکسیدان و اسیدهای چرب بیشتر آن است. گردو بیشترین اسیدهای چرب امگا 6 و امگا 3 و همچنین آنتی اکسیدان های پلی فنول را دارند.

6. کربوهیدرات های پیچیده

مطمئن باشید که تعادل کربوهیدرات، پروتئین و چربی های سالم را در رژیم غذایی خود رعایت می کنید.

کربوهیدرات های پیچیده بهتر از کربوهیدرات های ساده هستند؛ زیرا آهسته تر متابولیزه می شوند و از نوسانات گسترده انسولین جلوگیری می کنند. انسولین هورمونی است که در استفاده از قند و تولید پروتئین دخیل است.

کربوهیدرات های غیر تصفیه شده همچنین دارای مواد مغذی ضروری مانند روی و ویتامین های گروه B هستند که همگی برای کبد و سوخت و ساز سالم مهم هستند. نکته اصلی برای اطمینان از انتخاب صحیح کربوهیدرات ها، اطمینان از این که آن ها دانه های کامل هستند می باشد. مثال ها از این موارد عبارتند از:

•  نان گندم و ماکارونی
•  برنج قهوه ای
•  جو کامل
•  چاودار
•  ذرت
•  بلغور