اسکلرودرما

اسکلرودرما (بیماری سفتی و ضخیم شدن پوست) نوعی اختلال است که در آن سیستم ایمنی بدن تولید کلاژن را بیش از حد تخمین می زند و سلول های بدن باعث التهاب و تولید بیش از حد کلاژن می شوند. افزایش بیش از حد کلاژن منجر به ضخیم شدن پوست و سفت شدن اندام های داخلی مانند ریه ها، دستگاه گوارش و رگ های خونی می شود. زنان چهار برابر مردان دچار بیماری اسکلرودرما می شوند. در بیماری اسکلرودرما، سردی اندام های انتهایی و اختلال در تهیه و مصرف وعده های غذایی رخ می دهد و معمولا سیستم ایمنی بدن به غدد اشک و بزاق حمله می‌کنند و باعث خشکی دهان و چشم در افراد می‌شوند. افرادی که از بیماری اسکلرودرما رنج می برند، بدلیل مصرف ناکافی مواد مغذی یا جذب نشدن آنها در دستگاه گوارش، در معرض سوء تغذیه قرار دارند. همچنین ممکن است افراد در جویدن و بلع نیز مشکل داشته باشند که این مشکلات در نهایت می تواند باعث کاهش وزن افراد مبتلا به بیماری اسکلرودرما شود.
برای تشخیص سوء تغذیه ممکن است پزشک آزمایشات زیر را انجام دهد:
•    سوء تغذیه پروتئین: آزمایش خون برای ارزیابی کل پروتئین، آلبومین و پره آلبومین سرم.
•    کمبود ویتامین ها و مواد معدنی خاص: آزمایش خون برای ارزیابی هموگلوبین سرم، آهن، پروتئین ذخیره کننده آهن، کل ظرفیت اتصال آهن، روی، ویتامین D، فولات (ویتامین B9) و ویتامین B-12.
•    رشد بیش ار حد باکتری های روده کوچک : آزمایش خون برای ارزیابی فولات سرم، پیش ساز ویتامین A و ویتامین D
بیماری اسکلرودرما نوعی اختلال پیش رونده است و درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد. به همین دلیل هدف درمان، کاهش علائم و محدود کردن آسیب هاست. برخی مطالعات بر روی داروهای ضد التهاب، نتایج امیدوار کننده ای داشته اند. 

آسیب شناسی بیماری اسکلرودرما

بیماری اسکلرودرما نوعی بیماری خودایمنی و ژنتیکی محسوب می شود. در بیماری اسکلرودرما  که سبب سفت و ضخیم شدن پوست می شود، رادیکال های آزاد و تخریب اکسیداتیو ناشی از سیتوکین ها باعث تغییر پروتئین های بافت همبند می شود. علائم گوارشی بیماری اسکلرودرما شامل موارد زیر می باشد:
•    ریفلاکس معده 
•    تهوع و استفراغ
•    مشکلات بلع
•    اسهال 
•    یبوست 
•    بی اختیاری دفع 
•    رشد بی رویه باکتری های روده کوچک می باشد. 
در نارسایی حاد کلیوی ناشی از بیماری اسکلرودرما علائم زیر دیده می شوند:
•    خشکی و درد مفاصل 
•    اختلال عملکرد کلیوی 
•    پرفشاری خون 
•    کم ادراری 
•    عدم ذفع ادرار 

تغذیه درمانی در بیماری اسکلرودرما 

اختلال بلع در بیماری اسکلرودرما مستلزم مداخلات تغذیه ای است. عواملی در اختلال بلع و سخت شدن شرایط تغذیه ای بیمار دخیل هستند از جمله:
•    خشکی دهان 
•    فساد دندانی
•      لقی دندان ها 
•    سفتی پوست صورت 
توصیه های زیر در کاهش مشکلات بلع مؤثر هستند:
•    مصرف مایعات کافی
•     استفاده از غذاهای مرطوب
•    جویدن آدامس بدون شکر 
•    استفاده از جایگزین های بزاق 
عوامل افزایش دهنده ی مشکلات تغذیه ای شامل موارد زیر می باشند: 
•    سوءجذب لاکتوز
•    سوءجذب ویتامین ها
•    سوءجذب اسیدهای چرب 
•    سوءجذب موادمعدنی
چند توصیه برای بیماران مبتلا به اسکلرودرما:
•    در افراد مبتلا به بیماری اسکلرودرما ممکن است استفاده از مکمل ها غذایی ضروری گردد. مکمل پرانرژی و پرپروتئین یا تغذیه روده ای ممکن است مانع کاهش وزن شوند. 
•    درصورت ادامه اسهال مزمن، تغذیه روده ای یا وریدی مورد استفاده قرار می گیرد.
•    برای کاهش سوزش سر دل در اسکلرودرما، 2 تا 3 ساعت قبل از خواب غذا مصرف نکنید.
•    برای بیماران مبتلا به اسکلرودرما، براساس شدت بیماری و علائم آن ها رژیم غذایی به خصوصی تجویز می گردد. با این حال تلاش می شود که در همه ی رژیم های غذایی مورد استفاده، با التهاب مبارزه گردد و انرژی، پروتئین، ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز فراهم شود.
•    کاهش وزن در طی یک دوره سه تا شش ماهه می تواند نشان دهنده دریافت ناکافی مواد مغذی و کالری باشد.
•    در صورت ابتلا به یبوست از یک رژیم غذایی با فیبر بالا مانند غلات کامل، میوه و سبزیجات استفاده کنید.
•    مصرف مایعات را افزایش دهید.
•    در موارد التهاب سعی کنید از  مواد غذایی غنی از اسید های چرب امگا 3 نظیر ماهی های چرب (سالمون و ساردین) و گردو استفاده کنید و در این شرایط مواد غذایی غنی از ویتامین E مانند آجیل، دانه ها و روغن زیتون و ویتامین D3 نیز مؤثر هستند. 
•    برای بهبود پوست سفت شده می توان از مواد غذایی غنی از ویتامین E مانند آجیل، دانه ها، جوانه گندم و کلزا، روغن زیتون و روغن بادام زمینی و 5 میلی گرم مکمل بیوتین استفاده کرد. 

رژیم غذایی عمومی

•    هر سه تا چهار ساعت یکبار وعده غذایی کوچکی میل کنید.
•    مصرف مواد مغذی تازه بدون مواد نگهدارنده، مواد مصنوعی یا روغنهای هیدروژنه توصیه می شود.
•    گیاهان و ادویه های غنی از آنتی اکسیدان، ضد التهاب مانند ریحان، رزماری، پونه کوهی، دارچین، زنجبیل، پاپریکا، زردچوبه و پودر کاری استفاده کنید.
•    از مصرف قندهای اضافه شده پرهیز کنید. (قند طبیعی موجود در میوه، شیر و ماست جای نگرانی نیست مگر اینکه باعث اختلال دستگاه گوارش شود).
•    آب تازه و آب تصفیه شده بنوشید. (به عنوان مثال، یک شخص 150 پوندی باید روزانه 75 اونس آب بنوشد).
•    برای برطرف کردن علائم دستگاه گوارش مانند گاز، نفخ، ناراحتی، اسهال و یا یبوست، حذف غذاهای حاوی گندم (گلوتن) یا لبنیات (لاکتوز) از رژیم غذایی خود را در نظر بگیرید زیرا هضم این غذاها دشوار است.
•    همچنین رژیم غذاییFODMAP ممکن است در روند بهبودی مؤثر باشد.

 رژیم غذاییFODMAP شامل موارد زیر می باشد:
•    کربوهیدرات قابل تخمیر
•    الیگوساکاریدها (فروکتان ها و گالاکتان ها)
•    دی ساکاریدها (لاکتوز)
•    مونوساکاریدها (فروکتوز بیش از حد در یک ماده غذایی)
•    پلی اولها (الکلهای قندی مانند سوربیتول، مالتیتول، مانیتول، زایلیتول و ایزومالت)