عدم تحمل لاکتوز

شایع ترین مشکلی که باعث محدود کردن مصرف شیر در سراسر جهان می شود، عدم تحمل لاکتوز (LI) است که به دلیل مصرف غذاهای حاوی لاکتوز ایجاد می شود.
این اختلال، عدم تحمل نسبت به دی ساکارید لاکتوز بوده و شایع ترین نوع عدم تحمل غذایی می باشد که در نتیجه نقص ژنتیکی در عملکرد آنزیم لاکتاز ایجاد می گردد. در حدود 75% از جمعیت جهان به هیپولاکتازمیا دچار می باشند.
علائم عدم تحمل لاکتوز می تواند مشابه آلرژی به شیر گاو باشد و به اشتباه می تواند به عنوان "آلرژی شیر" شناخته شود. تفاوت های مهمی بین عدم تحمل لاکتوز و حساسیت به شیر گاو وجود دارد. در واقع حساسیت به شیر یک پاسخ ایمنی است ولی عدم تحمل لاکتوز یک نوع نقض در بیان ژن است.

علل کمبود لاکتاز

1-کمبود مادرزادی لاکتاز
2- عدم تحمل لاکتوز اولیه یا کمبود لاکتاز در نوع بزرگسالان
3-کمبود لاکتاز ثانویه

علل ایجاد بیماری عدم تحمل لاکتوز

•    تمام موارد آسیب شناختی روده کوچک می تواند سبب کاهش لاکتاز شود.
•    بیماری سلیاک 
•    رشد باکتریایی و بیماری کرون 
•    پرتودرمانی شکمی یا شیمی درمانی 

علائم عدم تحمل لاکتوز

•    نفخ 
•    حالت تهوع 
•    افزایش تحرک روده 
•    اسهال 
•    علائم خارج روده ای مانند:

•    سردرد 
•    سرگیجه 
•    اختلال در حافظه 
•    بی حالی

روش های تشخیص عدم تحمل لاکتوز

•    تست تحمل قند شیر
•    تست تنفس هیدروژن
•    آزمون اسیدیته مدفوع
•    آزمایش تنفس لاکتوز (LBT)
•    آزمایش ژنتیکی

تغذیه درمانی پزشکی عدم تحمل لاکتوز

در بیماران مبتلا به عدم تحمل لاکتوز مادرزادی باید رژیم غذایی فاقد لاکتوز رعایت شود و هم چنین اگر هم مشتاق به مصرف لبنیات باشد می توان از روش جایگزینی آنزیم لاکتاز استفاده کرد تا بتواند از منابع لبنی استفاده کند.
باید توجه داشت که رژیم غذایی کم لاکتوز هم به کودکانی که دچار اسهال اسمزی هستند توصیه می شود.
برای افرادی که دچار عدم تحمل لاکتوز هستند رژیم کم FODMAPs  توصیه می شود.
حتی در منابعی توصیه شده که عدم مصرف لاکتوز به تنهایی کافی نیست بلکه حتما همراه آن باید رژیم کم FODMAPs رعایت شود. اگرچه محدود کردن دریافت لاکتوز یا مواد غذایی FODMAP ممکن است شکایات دستگاه گوارش را بهبود بخشد اما اثرات طولانی مدت رژیم غذایی عاری از لبنیات یا محصولات FODMAPs ممکن است نگران کننده باشد.
باتوجه به اینکه در این رژیم از مصرف لبنیات خودداری می شود پس باید برای تامین ویتامین های D، K و کلسیم از مکمل های موجود استفاده کرد. همچنین استفاده از منابع غذایی دیگر برای تامین این مواد مغذی توصیه نمی شود و بیشتر تاکید بر مصرف مکمل ها است.
مصرف لبنیات پروبیوتیک به بیماران دچار عدم تحمل لاکتوز کمک می کند. در واقع پروبیوتیک ها مواد غذایی هستند که باعث تغییر در فلور روده می شوند و ممکن است دارای اثرات مفیدی در روده داشته باشند. مصرف چهار هفته ای از ترکیبات پروبیوتیک باعث بهبود علائم و کاهش تولید هیدروژن می شود.
اصلی ترین روش درمان برای افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز محدود کردن محصولات لبنی به خصوص شیر است اما باید توجه داشت که در این عارضه می توان از مقدار محدود لاکتوز استفاده کرد اما در بیماری حساسیت به شیر تنها با خودداری از مصرف شیر می توان آن را درمان کرد.
لاکتوز در شیر و محصولات لبنی وجود دارد و ممکن است در غذاها و نوشیدنی های دیگر نیز یافت شود.
شیر و فراورده های شیر ممکن است به غذاهای کنسروی، یخ زده، بسته بندی شده و آماده شده اضافه شوند. 
باید از بسیاری از محصولاتی که ممکن است حاوی لاکتوز باشند، آگاهی داشته باشید؛ مانند:
•    نان و سایر مواد پخته شده (مانند پنکیک، بیسکویت، کلوچه و کیک)
•    غذاهای فرآوری شده، از جمله غلات صبحانه، سیب زمینی فوری، سوپ، مارگارین، سس سالاد، و چیپس های طعم دار و سایر غذاهای میان وعده
همچنین به دلیل محدودیت های غذایی موجود در رژیم FODMAPs  و محدودیت مصرف شیر کیفیت زندگی افراد مبتلا به این عارضه بسیار کاهش یافته است؛ زیرا به دلیل نگرانی هر روزه آن ها برای مصرف مواد غذایی و گرانی محصولات موجود، نمی توانند آرامش کافی داشته باشند.