سلنیوم

سلنیوم یک عنصر کمیاب است که به طور طبیعی در بسیاری از غذاها وجود دارد ، به سایر مواد افزوده می شود و به عنوان یک مکمل غذایی در دسترس است. سلنیوم که از نظر تغذیه ای برای انسان ضروری است ، تشکیل دهنده بیش از دوازده سلنوپروتئین است که در تولید مثل ، متابولیسم هورمون تیروئید ، سنتز DNA و محافظت در برابر آسیب اکسیداتیو و عفونت نقش حیاتی دارند. 
سلنیوم به دو شکل غیر آلی (سلنات و سلنیت) و آلی (سلنومتیونین و سلنوسیستئین) وجود دارد. هر دو فرم می توانند منابع غذایی خوبی از سلنیوم باشند. خاک ها حاوی سلنیت و سلنات غیر آلی هستند که در گیاهان جمع می شوند و به اشکال آلی تبدیل می شوند. بیشتر سلنیوم به شکل سلنومتیونین در بافتهای حیوانی و انسانی است ، جایی که می تواند به طور خاص با اسید آمینه متیونین در پروتئین های بدن ترکیب شود. عضله اسکلتی محل اصلی ذخیره سلنیوم است که تقریباً 28 تا 46 درصد از کل سلنیوم بدن را تشکیل می دهد.   
معیارهای متداول مورد استفاده در رابطه با ارزیابی وضعیت سلنیوم، بررسی غلظت سلنیوم در پلاسما و سرم است. غلظت سلنیوم در خون و ادرار نشان دهنده مصرف اخیر سلنیوم است. از آنالیز محتوای سلنیوم مو یا ناخن نیز می توان برای نظارت بر مصرف طولانی مدت بیش از ماه ها یا سال ها استفاده کرد.کمی سازی یک یا چند سلنوپروتئین (مانند گلوتاتیون پراکسیداز و سلنوپروتئین P) نیز به عنوان معیار عملکردی وضعیت سلنیوم استفاده می شود. غلظت سلنیوم پلاسما یا سرم 8 میکروگرم در میلی لیتر یا بیشتر در افراد سالم است که معمولاً نیازهای سنتز سلنوپروتئین را برآورده می کند.

دوز مورد نیاز سلنیوم 

تولد تا 6 ماهگی: 15 میکروگرم
7–12 ماه: 20 میکروگرم
1-3 سال: 20 میکروگرم
4-8 سال: 30 میکروگرم
9-13 سال: 40 میکروگرم
14–18 سال: 55 میکروگرم
19–50 سال: 55 میکروگرم
51+ سال: 55 میکروگرم
این مقادیر در زنان و مردان یکسان است.

منابع غذایی سلنیوم 

آجیل ، غذاهای دریایی و گوشت های اندام غنی ترین منابع غذایی سلنیوم هستند. منابع دیگر شامل گوشت ماهیچه ، غلات و محصولات لبنی است. مقدار سلنیوم در آب آشامیدنی از نظر تغذیه ای در بیشتر مناطق جغرافیایی قابل توجه نیست. عمده ترین منابع غذایی سلنیوم در رژیم غذایی آمریکایی نان ، غلات ، گوشت ، مرغ ، ماهی و تخم مرغ است. مقدار سلنیوم در یک نوع غذای گیاهی به مقدار سلنیوم در خاک و چندین فاکتور دیگر مانند pH خاک ، مقدار مواد آلی در خاک و  ... بستگی دارد. در نتیجه ، غلظت سلنیوم در غذاهای گیاهی از نظر موقعیت جغرافیایی بسیار متفاوت است. محتوای سلنیوم خاک بر مقدار سلنیوم در گیاهانی که حیوانات می خورند تأثیر می گذارد ، بنابراین مقادیر سلنیوم در محصولات حیوانی نیز متفاوت است . با این حال ، غلظت سلنیوم در خاک تأثیر کمتری در میزان سلنیوم در محصولات حیوانی نسبت به غذاهای گیاهی دارد زیرا حیوانات از طریق مکانیسم های هموستاتیک غلظت های قابل پیش بینی سلنیوم را حفظ می کنند. علاوه بر این ، خوراک دام فرموله شده به طور کلی حاوی همان سطح سلنیوم است.

مکمل های غذایی سلنیوم 

سلنیوم در مکمل های مولتی ویتامین و هم چنین به عنوان یک مکمل مستقل ، اغلب به شکل سلنومتیونین یا مخمر غنی شده با سلنیوم (در یک محیط با سلنیوم بالا رشد می کند) یا به عنوان سلنیت سدیم یا سلنات سدیم موجود است. بدن انسان بیش از 90٪ سلنومتیونین را جذب می کند اما فقط حدود 50٪ سلنیوم را از سلنیت جذب می کند.

کمبود سلنیوم 

کمبود سلنیوم تغییرات بیوشیمیایی ایجاد می کند که ممکن است افرادی را که استرس زیادی دارند را برای ایجاد بیماری های خاص مستعد کند. به عنوان مثال ، کمبود سلنیوم منجر به بیماری کشان می شود ، یک کاردیومیوپاتی که در مناطقی از چین رخ داده است. قبل از برنامه مکمل سلنیوم با حمایت دولت که از دهه 1970 آغاز شد ، بزرگسالان چینی ساکن در مناطق بیماری کشان مصرف سلنیوم بیشتر از 11 میکروگرم در روز نداشتند. مصرف حداقل 20 میکروگرم در روز از بزرگسالان در برابر بیماری کشان محافظت می کند. کمبود سلنیوم همچنین با ناباروری مردان ارتباط دارد و ممکن است در بیماری کاشین-بک ، نوعی آرتروز که در برخی مناطق کم سلنیوم چین ، تبت و سیبری رخ می دهد ، نقش داشته باشد. کمبود سلنیوم می تواند کمبود ید را تشدید کند ، به طور بالقوه خطر کرتینیسم در نوزادان را افزایش می دهد.

گروه های در معرض خطر کمبود سلنیوم 

کمبود سلنیوم در ایالات متحده و کانادا بسیار نادر است و کمبود سلنیوم به طور جداگانه بندرت باعث بیماری آشکار می شود. با این حال گروه های زیر از جمله افرادی هستند که به احتمال زیاد به میزان کافی سلنیوم مصرف نمی کنند.
افرادی که در مناطق کمبود سلنیوم زندگی می کنند
مصرف سلنیوم در آمریکای شمالی ، حتی در مناطق کم سلنیوم ، بسیار بالاتر از حداقل مقدار مورد نیاز است. با این حال ، افرادی در برخی دیگر از کشورها که رژیم غذایی آنها در درجه اول از سبزیجات کاشته شده در مناطق کم سلنیوم تشکیل می شود، در معرض کمبود سلنیوم هستند. کمترین میزان مصرف سلنیوم در جهان مربوط به قسمت های خاصی از چین است ، جایی که آمار زیادی از مردم رژیم غذایی گیاهی دارند و سطح سلنیوم خاک بسیار کم است. ميانگين دريافت سلنيوم نيز در برخي كشورهاي اروپايي كم است ، بويژه در جمعيت هايي كه از رژيم هاي وگان استفاده مي كنند. اگرچه در گذشته مصرف سلنیوم در نیوزلند کم بود ، اما پس از آنکه کشور واردات گندم با سلنیوم بالا را افزایش داد ، این مقدار افزایش یافت.

افرادی که تحت دیالیز کلیه قرار می گیرند
سطح سلنیوم در بیمارانی که تحت همودیالیز طولانی مدت قرار دارند به طور قابل توجهی کمتر از افراد سالم است. همودیالیز مقداری سلنیوم را از خون خارج می کند. علاوه بر این ، بیماران همودیالیزی در معرض خطر کم مصرف سلنیوم در رژیم غذایی به دلیل بی اشتهایی ناشی از اورمی و محدودیت های غذایی هستند. اگرچه مکمل سلنیوم سطح خون را در بیماران همودیالیزی افزایش می دهد ، اما شواهد بیشتری برای تعیین اینکه آیا مکمل ها اثرات بالینی مفیدی در این افراد دارند ، لازم است.

افراد مبتلا به ایدز
سطح سلنیوم اغلب در افراد مبتلا به ایدز کم است ، احتمالاً به دلیل دریافت ناکافی (به ویژه در کشورهای در حال توسعه) و دفع  بیش از حد به دلیل اسهال و سوءجذب حاصل از این بیماری است. مطالعات مشاهده ای ارتباط بین غلظت سلنیوم پایین در افراد مبتلا به ایدز و افزایش خطر کاردیومیوپاتی ، مرگ و در زنان باردار ، انتقال ایدز به فرزندان و مرگ زودرس فرزندان را نشان داده است. برخی از کارآزمایی های بالینی تصادفی مکمل سلنیوم در بزرگسالان مبتلا به ایدز نشان داده اند که مکمل سلنیوم می تواند خطر بستری شدن در بیمارستان را کاهش داده و از افزایش بار ویروسی ایدز جلوگیری کند. 

سلنیوم و سلامتی 

در این بخش به بررسی چهار بیماری و اختلال که سلنیوم در آنها نقش دارد می پردازیم: سرطان ، بیماری های قلبی عروقی ، کاهش شناختی و بیماری تیروئید.
سرطان
سلنیوم به دلیل تأثیرات آن بر ترمیم DNA ، آپوپتوز و سیستم غدد درون ریز و سیستم ایمنی بدن و همچنین مکانیسم های دیگر از جمله خواص آنتی اکسیدانی آن می تواند در پیشگیری از سرطان نقش داشته باشد. مطالعات اپیدمیولوژیکی ارتباط معکوس بین وضعیت سلنیوم و خطر سرطان های روده بزرگ ، پروستات ، ریه ، مثانه ، پوست ، مری و معده را نشان داده است.

بیماری قلب و عروقی
سلنوپروتئین ها به کاهش اکسیداسیون لیپیدها ، کاهش التهاب و جلوگیری از تجمع پلاکت ها کمک می کنند. به همین دلایل ، کارشناسان پیشنهاد کرده اند که مکمل های سلنیوم می توانند خطر بیماری های قلبی عروقی یا مرگ های مرتبط با بیماری های قلبی عروقی را کاهش دهند. داده های اپیدمیولوژیک در مورد نقش سلنیوم در بیماری های قلبی عروقی نتیجه گیری متناقضی داشته است. برخی از مطالعات مشاهده ای ارتباط معکوسی بین غلظت سلنیوم سرم و خطر فشار خون یا بیماری عروق کرونر قلب پیدا کرده اند. یک متاآنالیز از 25 مطالعه مشاهده ای نشان داد که افرادی که غلظت سلنیوم کمتری دارند ، خطر بیشتری برای بیماری کرونر قلب دارند. با این حال ، سایر مطالعات مشاهده ای نتوانستند از نظر آماری ارتباط معنی داری بین غلظت سلنیوم و خطر بیماری قلبی یا مرگ قلبی پیدا کنند.

زوال شناختی
غلظت سلنیوم سرم با افزایش سن کاهش می یابد. غلظت سلنیوم  لب مرز  یا کمبود آن ممکن است با کاهش عملکرد مغز مربوط به سن همراه باشد ، احتمالاً به دلیل کاهش فعالیت آنتی اکسیدانی سلنیوم 

بیماری تیرویید
غلظت سلنیوم در غده تیروئید بیش از سایر اندام های بدن است و مانند ید ، سلنیوم عملکردهای مهمی در سنتز و متابولیسم هورمون تیروئید دارد. شواهد اپیدمیولوژیکی که از رابطه بین سطح سلنیوم و عملکرد غده تیروئید پشتیبانی می کند شامل تجزیه و تحلیل داده ها در مورد 1900 شرکت کننده در یک مطالعه است که رابطه معکوس بین غلظت سلنیوم سرم و حجم تیروئید ، خطر گواتر و خطر آسیب بافت تیروئید را نشان می دهد. در افرادی که کمبود ید خفیف دارند. با این حال ، این نتایج از نظر آماری فقط در زنان قابل توجه بود. یک مطالعه مقطعی بر روی 805 بزرگسال با کمبود ید خفیف در دانمارک  نشان داد که ارتباط معکوس و معنی داری بین غلظت سلنیوم سرم و حجم تیروئید در زنان وجود دارد.