اختلال بیش فعالی و کم توجهی

اختلال کمبود توجه و بیش فعالی، نوعی اختلال رشد عصبی است که شامل عدم توجه، بیش فعالی و تصمیم گیری های بدون تفکر است. اختلال كمبود توجه و بيش فعالي یکی از شایع ترین اختلالات کودکان است اما در بسیاری از بزرگسالان نیز تأثیر می گذارد. علت دقیق بيش فعالي نامشخص است، اما تحقیقات نشان می دهد ژنتیک نقش عمده ای در بروز آن دارد. عوامل دیگری مانند سمیت محیطی و تغذیه نامناسب در دوران شیرخوارگی نیز در بروز اختلال بيش فعالي نقش داشته است. اعتقاد بر این است که بيش فعالي از کمبود مقادیر دوپامین و نورآدرنالین (انتقال دهنده هاي عصبي) در نواحی اي از مغز که مسئول خود تنظیمی هستند ناشی می شود. وقتی این کارکردها دچار اختلال شود، فرد در تکمیل وظایف، درک زمان، متمرکز ماندن و مهار رفتار نامناسب دچار مشكل مي شود.
 بيش فعالي یک اختلال قابل درمان محسوب نمی شود و در واقع درمان با هدف کاهش علائم انجام می شود. رفتار درمانی و دارو درمانی در این مورد بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. با این حال، تغییرات رژیم غذایی همچنین ممکن است به مدیریت علائم بيش فعالي کمک کند. تخمین زده می شود که بیش از 7 درصد کودکان و 4 تا 6 درصد از بزرگسالان دارای نقص توجه بیش فعالی هستند. افراد مبتلا به بيش فعالي و كمبود توجه در سازماندهی و انجام کارهای تعیین شده خود دچار مشکل می شوند.

بيش فعالي در كودكان

بيش فعالي موفقیت تحصیلی كودكان و همچنین زندگی اجتماعی شان را دشوار می کند. ممکن است آن ها در تمرکز در درس یا به پایان رساندن تكاليف مشکل داشته باشند. هم چنين گوش دادن می تواند دشوار باشد و آن ها می توانند در نشستن در کلاس مشکل داشته باشند. کودکان مبتلا به بيش فعالي ممکن است آنقدر صحبت کنند که نتوانند مکالمه دو طرفه داشته باشند. برای تشخیص بيش فعالي، این علائم و علائم دیگر باید برای طولانی مدت وجود داشته باشد. مدیریت موفقیت آمیز این علائم شانس کودک را برای مهارت های اساسی زندگی افزایش می دهد.
 

بيش فعالي در بزرگسالان

مواردی مانند فراموشی، عدم توجه به مشکلات و مهارت گوش دادن ضعیف علائمی از اختلال کم توجهی بیش فعالی در بزرگسالان است. بزرگسالان همچنین برای داشتن روابط موفق و رضایت از مشاغل خود باید علائم بيش فعالي را به حداقل برسانند. تمرکز روی اتمام پروژه ها ضروری است و در محل کار از آن ها انتظار می رود که می تواند پروژه های نهایی را به چالش کشیده و در یک محیط کاری مضر باشد.

عوامل شیمیایی مؤثر در بيش فعالي

برخی محققان دریافتند که ممکن است بین رنگهای غذایی مصنوعی و بیش فعالی ارتباط وجود داشته باشد. آنها به مطالعه این ارتباط ادامه می دهند. برخی مواد خوراکی که ممکن است حاوی رنگ های مصنوعی مضر برای شما باشند عبارت اند از:
•    خمیر دندان
•    ویتامین ها
•    نوشیدنی های میوه ای و ورزشی
•    آبنبات
•    غلات با طعم میوه
•    سس باربیکیو
•    میوه کنسرو شده
•    میان وعده های میوه
•    پودرهای ژلاتین
•    کیک های آماده
طبق مطالعات رنگ های غذایی مصنوعی در ترکیب با بنزوات سدیم (یک ماده نگهدارنده)، باعث افزایش بیش فعالی در کودکان 3 ساله می شوند. ممکن است بنزوات سدیم را در نوشیدنی های گازدار، سس سالاد و چاشنی ها پیدا کنید. شما مي توانيد وجود اين نگه دارنده ها را با مطالعه برچسب موجود روي مواد غذايي خريداري شده بررسي كنيد. از سایر مواد نگهدارنده شیمیایی مشابه مي توان به موارد زير اشاره كرد:
•    هیدروکسی انیزول بوتیله (BHA)
•    هیدروکسی توولین بوتیله (BHT)
•    ترت بوتیل هیدروکینون (TBHQ)
علاوه بر نگه دارنده ها و رنگ هاي مصنوعي، مصرف قند ها به خصوص قند هاي غير طبيعي در رژيم غذايي مي تواند تأثيرات منفي بر روند بيماري بيش فعالي داشته باشد. هم چنين مصرف زیاد قند اضافه شده با تعدادی از عوارض جانبی سلامتی مانند افزایش خطر چاقی و بیماری های قلبی مرتبط است. کم کردن مصرف قند در رژیم غذایی خانواده از نظر سلامتی کلی تأثیری بزرگ دارد. به دنبال هر نوع قند یا شیرین کننده موجود در برچسب های مواد غذایی باشید تا کمتر از قندهای ساده استفاده کنید.

آلرژن ها و بيش فعالي

آلرژن ها تركيبات حساسيت زا موجود در مواد غذايي هستند كه در غذاهای سالم نیز یافت می شوند. اما اگر بدن شما نسبت به آن ها حساس باشد، ممکن است بر عملکرد مغز تأثیر بگذارند و بیش فعالی یا بی توجهی را همراه داشته باشند. شاید برای شما مفید باشد که با شناسایی و حذف مواد غذایی که بدن شما به آن ها حساسیت نشان می دهد، علائم خود را کاهش دهید. هشت ماده غذایی با حساسیت زایی بالا عبارت اند از:
•    گندم
•    شیر
•    بادام زمینی
•    آجیل درخت
•    تخم مرغ
•    سویا
•    ماهی
•    صدف
پیگیری ارتباط بین غذا و رفتار باعث می شود آزمایش رژیم غذايي حذفی شما مؤثرتر شود. یک پزشک یا متخصص تغذیه می تواند در این روند به شما کمک کند.

مصرف مكمل ها در بيش فعالي

مطالعات نشان می دهد که مکمل های ویتامین و مواد معدنی می توانند باعث کاهش رفتارهای ضد اجتماعی در کودکان شوند و نشان داده شده است که اسیدهای چرب اشباع نشده باعث کاهش رفتارهای خشونت آمیز می شوند. از آنجا که غذاها و مکمل ها ممکن است بر رفتار تأثیر بگذارد به نظر می رسد که این علائم ممکن است بر علائم بيش فعالي که عمدتاً رفتاری است نیز تأثیر بگذارد. به همین دلیل، بسیاری از تحقیقات تغذیه ای به بررسی تأثیر غذاها و مکمل ها بر میزان بيش فعالي پرداخته اند. مطالعات تغذیه ای به بررسی اثرات چندین مکمل بر علائم بيش فعالي اشاره كرده اند كه در ادامه به بررسي هر يك از آن ها مي پردازيم.
•    آمینو اسید ها
•    ویتامین ها
•    مواد معدنی
•    اسیدهای چرب امگا 3

*    مکمل های اسید آمینه

هر سلول در بدن شما برای عملکرد به اسیدهای آمینه نیاز دارد. همچنين، آمینواسیدها برای ساختن انتقال دهنده های عصبی مغز استفاده می شوند. به طور خاص، از اسیدهای آمینه فنیل آلانین، تیروزین و تریپتوفان برای ساختن انتقال دهنده های عصبی دوپامین، سروتونین و نوراپی نفرین استفاده می شود. در افراد مبتلا به بيش فعالي، این انتقال دهنده های عصبی و همچنین میزان اسیدهای آمینه های ذکر شده در خون و ادرار شان کم تر است. در نتيجه مصرف مكمل هاي حاوي اين اسيد آمينه ها مي تواند كمك كننده باشد.

*    مکمل های ویتامین و مواد معدنی

کمبود آهن و روی می تواند باعث اختلالات روانی در همه کودکان شود، چه فرد دارای بیماری بيش فعالي باشد یا نه. با این حال، سطح پایین تر روی، منیزیم، کلسیم و فسفر بارها و بارها در کودکان مبتلا به بيش فعالي گزارش شده است. مطالعات متعددی در مورد تأثیر مکمل های روی مورد بررسی قرار گرفته است و همه آن ها پیشرفت هایی در علائم را گزارش کرده اند.

*    مکمل های اسید چرب امگا 3

اسیدهای چرب امگا 3 نقش مهمی در عملکرد های مغزی دارند. كودكان مبتلا به بيش فعالي معمولاً نسبت به كودكانی كه بيش فعالي ندارند، دارای اسیدهای چرب امگا 3 كمتر هستند. علاوه بر این، هر چه سطح امگا 3 پایین تر باشد مشکلات یادگیری و رفتاری کودکان با بيش فعالي بیشتر خواهند شد. به نظر می رسد اسیدهای چرب امگا 3 به بهبود تکمیل وظیفه و بی احتیاطی کمک می کنند. علاوه بر این، پرخاشگری، بیقراری، تحریک پذیری و بیش فعالی را کاهش می دهند.

تغذيه مناسب در بيش فعالي

رژیم غذایی به ویژه برای کودکان در رشد جسمی نقش اساسی دارد. کودکان مانند بزرگسالان، به یک رژیم غذایی نیاز دارند که تمرکز آن بر مواد تازه باشد و قند و غذاهای فرآوری شده در آن کم باشد.

گزینه های غذایی سالم شامل موارد زیر است:

-    میوه ها و سبزیجات

ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز کودکان را تأمین می کنند و همچنین آنتی اکسیدان هایی را که به بدن کمک می کند سموم ناخواسته را از بین ببرد، فراهم می کنند.

-    غلات کامل

غلات کامل تصفیه نشده و حاوی سبوس و جوانه هستند. آن ها فیبر و سایر مواد مغذی را تأمین می کنند.

-    پروتئین

پروتئین برای رشد عضلات و بافت ها ضروری است. منابع غذايي سرشار از پروتئين عبارت اند از:
•    گوشت بدون چربی
•    تخم مرغ
•    لوبیا
•    نخود فرنگی
•    آجیل
•    لبنیات
•    گزینه های گیاهی، مانند شیر سویا
  توجه داشته باشيد كه گوشت های فرآوری شده مانند سایر غذاهای فرآوری شده حاوی مواد دیگری هستند که ممکن است سالم نباشند. بهتر است از این موارد جلوگیری شود.

-    چربی های سالم

چربی برای انرژی، رشد سلول و برای کمک به بدن در جذب ویتامین های A ، D ، E و K ضروری است. برای یک انتخاب خوب از غذاهای دارای چربی های سالم اشباع نشده، مي توانيد از موارد زیر استفاده کنید.

•    آووکادو
•    دانه ها
•    آجیل
•    زیتون و روغن زیتون
•    روغن بادام زمینی
•    روغن ذرت
•    دانه کنجد
•    سویا
•    حبوبات
•    روغن گلرنگ و آفتابگردان
•    اسیدهای چرب امگا 3
•    شاه ماهی
•    ماهی خال مخالی
•    ماهی سالمون
•    ساردین
•    دانه های کتان
•    دانه های چیا
•    گردو

-    غذاهای سرشار از کلسیم

کلسیم یک ماده معدنی است که برای سلامتی استخوان ها به ویژه در دوران کودکی و بزرگسالی بسیار مهم است. همچنین در تولید و هدایت امواج عصبی و تولید هورمون نقش دارد. کلسیم در موارد زیر یافت می شود:
•    شیر لبنی
•    ماست
•    پنیر
•    شیرهای گیاهی غنی از کلسیم مانند شیر بادام و شیر سویا
•    کلم بروکلی
•    لوبیا
•    عدس
•    ماهی کنسرو شده با استخوان
•    سبزیجات برگ تیره
علاوه بر موارد ذكر شده، ايجاد تغييراتي در عادات غذايي نيز مي تواند براي افراد و به ويژه كودكان مبتلا به بيش فعالي مؤثر واقع شود. موارد زير از جمله توصيه هايي اند كه مي تواند به مديريت رژيم غذايي كودك شما كمك كند.
-    یک روال زمانی مشخص را در رژیم غذایی روزمره ایجاد کنید، این امر می تواند به ویژه برای کودک مبتلا به بيش فعالي مفید باشد.
-    سعی کنید کودک خود را بیش از چند ساعت بدون خوردن غذا رها نکنید زیرا ممکن است وسوسه شود تا به میان وعده های ناسالم و شیرینی ها برای رفع احساس سیری روی آورد. 
-    وعده هاي غذايي سالم ولي با ظاهري جذاب تهيه كنيد. به دنبال انواع رنگ ها، بافت ها و طعم دهنده ها باشید و کودک خود را ترغیب کنید تا در تهیه و ارائه آن ها کمک کند.
-    از غذاهای فست فودی و میان وعده های بسته بندی و ناسالم پرهیز کنید؛ از جمله گزینه های خوب براي يك ميان وعده مناسب شامل موارد زیر است:
•    گوجه گیلاسی
•    برش های هویج، خیار یا کرفس
•    تکه های سیب و پنیر
•    ماست ساده مخلوط با انواع توت ها
در كنار همه اين ها مراقب باشيد از تغییرات ناگهانی رژیم غذایی کودک خودداری کنید، زیرا این امر می تواند طول بکشد تا یک کودک از مواد غذايي ناخواسته و نامناسب برای سلامتی وی دور شود. بهترين گزينه اين است كه با یک متخصص صحبت کنید. پزشک یا متخصص تغذیه کودک شما می تواند در مورد تغذیه سالم و همچنین در مورد نیاز به مولتی ویتامین ها و مکمل های دیگر توصیه کند.