نقرس

نقرس شکل رایج و پیچیده از ورم مفاصل است که می‌تواند برای هرکسی رخ دهد. نقرس با دردهای شدید و ناگهانی، تورم و قرمزی و شکنندگی مفاصل و عمدتاً در قسمت انتهای مفصل انگشت پا مشخص می‌شود. حمله نقرس می‌تواند ناگهانی رخ دهد و شما را در میانه شب‌ بیدار کند با این احساس که انگشت شست شما در حال سوزش است. مفصل درگیر شده داغ، متورم و بنابراین حساس است و حتی وزن یک برگ کاغذ می‌تواند برای آن غیرقابل‌تحمل باشد. نشانه‌های نقرس می‌توانند رفت و برگشتی باشند برای مدیریت علائم و نشانه‌های نقرس و پیشگیری از احساس سوزش راه هایی وجود دارد.

نشانه‌های نقرس

 تقریباً همیشه به‌صورت ناگهانی و اغلب هم در شب رخ می‌دهند که شامل موارد زیر است:

•    درد شدید مفاصل بر مفصل انگشت شست پا اثر می‌گذارد اما قادر است بر مفاصل دیگر نیز اثرگذار باشد. از دیگر تأثیرات شایع آن می‌توان به مفاصل قوزک پا، زانو، آرنج و مچ و انگشتان اشاره نمود.
•    احتمالاً درد در 4 الی 12 ساعت بعد از شروع در شدید ترین حالت خود است.
•    احساس ناراحتی بیش‌ ازحد بعد از آنکه دردهای شدید فروکش کرد. برخی ناراحتی‌های مفاصل می‌تواند از چند روز تا چند هفته ادامه یابد.
•    حملات بعدی احتمالاً مدت‌ زمان بیشتری به طول می‌انجامند و مفاصل بیشتری را درگیر می‌کند.
•    التهاب و قرمزی مفصل یا مفاصل تحت تأثیر، دچار تورم و شکنندگی حرارت و قرمزی می‌شوند.
•    محدود شدن دامنه حرکت هرقدر که پیشرفت کرده شما شاید قادر به حرکت دادن مفاصل خود نباشید.

زمانی که باید به دکتر مراجعه کنید

اگر شما دردهای ناگهانی و شدید را در مفاصل خود تجربه می‌کنید با دکتر خود تماس بگیرید. قرص‌هایی که به صورت سر خود مصرف می‌شوند می‌توانند باعث بدتر شدن درد و آسیب بیشتر مفصلی شوند.
به‌سرعت به دنبال درمان پزشکی بروید اگر تب‌ دارید یا مفاصل شما داغ و ملتهب است این موضوع می‌تواند نشانه عفونت باشد.

علت‌های ایجاد بیماری نقرس

نقرس وقتی رخ می‌دهد که کریستال های اوره در مفاصل تجمع می‌کنند و باعث التهاب و درد شدید نقرس می‌شوند. وقتی‌که سطح اوریک‌اسید خون بالا باشد کریستال های اوره شکل می‌گیرند.
بدن شما هنگامی‌که بازهای آلی پورین را که به‌طور طبیعی در بدن یافت می‌شوند می‌شکند، اوریک‌اسید ایجاد می‌کند. بازهای آلی پورینی در غذاهایی مثل استیک گوشت اندام‌ها و غذاهای دریایی یافت می‌شوند.
سایر مواد نظیر نوشیدنی‌های الکلی به‌خصوص آبجو و نوشیدنی‌های شیرین شده توسط قند میوه یا فروکتوز می‌توانند سطح اوریک‌اسید را افزایش دهند.
به‌طور عادی اوریک‌اسید در خون حل می‌شود از کلیه‌ها می‌گذرد و در ادرار حضور می‌یابد اما گاهی اوقات بدن شما اوریک‌اسید زیادی را تولید می‌کند یا کلیه‌های شما دفع اوریک‌اسید پایینی دارند وقتی این اتفاق بیفتد اوریک‌اسید به‌مرور تجمع می‌کنند و کریستال‌های اوره تیز و سوزن مانند را در مفاصل یا بافت های احاطه‌کننده آن شکل می‌دهند که باعث درد التهاب و تورم می‌شود.

عوامل خطر بیماری نقرس

اگر اوریک‌اسید خونتان بالاست احتمال ایجاد نقرس در شما بیشتر است فاکتورهایی که می‌تواند اسید خونتان را افزایش دهد عبارت‌اند از:
•    رژیم غذایی: رژیم غذایی سرشار از گوشت و غذاهای دریایی و نوشیدنی‌های الکلی شیرین شده با قند فروکتوز میزان اوریک‌اسید را افزایش می‌دهد که سبب افزایش ریسک نقرس می‌باشد مصرف الکل به‌خصوص آب جو نیز به طور فزاینده ریسک نقرس است.
•    چاقی: اگر شما اضافه‌وزن دارید بدنتان اسید بیشتری تولید می‌کند کلیه‌های شما شرایط سخت‌تری برای خلاص شدن از دست اوریک‌اسید خواهد داشت.
•   عوارض پزشکی: یک سری از بیماری‌ها و عوارض ریسک نقرس را بالا می‌برند که شامل فشارخون بالای درمان‌نشده و بیماری‌های مزمن نظیر دیابت و سندروم متابولیک و بیماری‌های کلیه و قلب است.
•    داروهای خاص: استفاده از دیورتیک های تیازیدی که داروهای رایج برای درمان فشارخون هستند دوز پایین آسپرین نیز می‌تواند سطح اوریک‌اسید را بالا ببرد داروهای تضعیف‌کننده سیستم ایمنی هم که برای افراد پیوند اعضا استفاده می‌شود، اثر مشابهی دارد.

•    داشتن سابقه خانوادگی: اگر سایر اعضای خانواده شما نقرس داشته‌اند احتمال نقرس در شما بالاست.
•    سن و جنسیت: در مردان رخ می‌دهد بیشتر به خاطر اینکه سطح اوریک‌اسید خون زنان پایین‌تر است. احتمال ابتلای مردان به نقرس زودهنگام‌تر است معمولاً مردان بین سنین 30 تا 50 سالگی در حالی که زنان معمولاً نشانه‌های و علائم نقرس را بعد از یائسگی بروز می‌دهند.
•    داشتن عمل جراحی اخیراً و یا تروما و آسیب: عمل جراحی که به‌تازگی صورت گرفته آسیب‌دیدگی با افزایش ریسک حملات نقرس مرتبط است.

عوارض بیماری نقرس 

افراد دچار نقرس می‌توانند دچار عوارض شدیدتری بشوند نظیر نقرس بازگشت کننده یا نقرس راجعه برخی افراد ممکن است به‌هیچ‌وجه علائم و نشانه‌های نقرس را مجدداً تجربه نکنند. برخی هم ممکن است علائم را چندین بار در سال تجربه کنند درمان‌ها می‌توانند به افرادی کمک کنند که دارای نقرس راجعه هستند. اگر نقرس را رها کنیم و به درمان آن نپردازیم می‌تواند منجر به فرسایش و تخریب مفاصل شود. نقرس پیشرفته، نقرس درمان‌نشده ممکن است باعث رسوب کردن کریستال‌های اوریک‌اسید شود که زیر پوست ایجاد برآمدگی‌ها یا ندول هایی به نام توفی می‌کند. این توفی ها می‌توانند در قسمت‌های مختلفی مانند انگشتان دست‌ها پاها آرنج یا تاندون آشیل در امتداد پشت قوزک پا گسترش یابد.
ندول ها معمولاً دردناک نیستند اما می‌توانند ایجاد تورم و حساسیت کنند به‌خصوص هنگامی‌ که حملات نقرس رخ می‌دهد.
کریستال‌های اوریک‌اسید که در مسیر ادراری افراد دچار نقرس تجمع می‌یابند ایجاد سنگ کلیه می‌کند. درمان می‌تواند منجر به کاهش خطر تولید سنگ‌های کلیوی شود.

پیشگیری از بیماری نقرس 

در دوران بدون علائم نقرس این توصیه‌ها می‌تواند از شما در برابر حملات نقرس در آینده محافظت کند.
•    نوشیدن مقدار زیادی مایعات بدن: خود را هیدراته نگه‌ دارید. مقدار زیادی آب بنوشید. نوشیدنی‌های شیرین شده را محدود کنید به‌خصوص آن‌هایی که با شیره ذرت دارای فروکتوز بالا شیرین شدند.
•    مصرف الکل را کم کنید یا ترک کنید: با دکتر خود درباره میزان یا نوع الکلی که برای شما ایجاد خطر نمی‌کند مشورت کنید. شواهد جدید نشان می‌دهند که آبجو می‌تواند احتمال علائم نقرس را به‌خصوص در مردان افزایش دهد.
•    پروتئین مورد نیاز خود را از لبنیات کم‌چرب تأمین کنید: لبنیات با چربی پایین ممکن است واقعاً اثر محافظتی در برابر نقرس داشته باشد، بنابراین این‌ها منابع پروتئینی مطمئنی به شمار می‌آیند.
•    دریافت گوشت، ماهی، گوشت قرمز و گوشت ماکیان را محدود کنید: مقدار اندکی از این‌ها می‌تواند قابل‌تحمل باشد اما باید به این نکات توجه داشته باشید که کدام نوع گوشت و چقدر از آن گوشت می‌تواند برای شما مشکل‌ساز باشد.

•    حفظ وزن مطلوب: وعده غذایی را برگزینید که بتواند وزن مطلوب شما را حفظ کند از دست دادن وزن ممکن است سطح اوریک‌اسید بدن را پایین بیاورد اما از روزه‌داری و کاهش وزن ناگهانی بپرهیزید چون این اقدامات موقتاً سطح اوریک‌اسید را بالا می‌برد.

تشخیص بیماری نقرس 

تست‌هایی که به تشخیص نقرس کمک می‌کند.
•    تست مایع مفصلی: پزشک شما ممکن است از یک سرنگ استفاده کند تا مایع را از مفصل دارای نقرس بیرون بکشد. وقتی‌ که مایع زیر میکروسکوپ ارزیابی می‌شود ممکن است کریستال‌های اوره در آن دیده شوند.
•    تست خون: دکتر شما ممکن است برای اندازه‌گیری سطح اوریک‌اسید و کراتینین خون شما تست خون را توصیه کند. اگرچه تست خون می‌تواند گمراه‌کننده باشد. برخی افراد سطح اوریک‌اسید بالایی دارند ولی هرگز آن را تجربه نمی‌کنند و برخی هم نشانه‌ها و علائم نقرس را دارند اما سطح اوریک‌اسید خونشان غیرعادی نیست.
•    عکس‌برداری با ایکس ری: می‌تواند مفید واقع شود تا از عوارض دیگر التهاب‌های مفصلی جلوگیری کند.
•    عکس‌برداری فراصوت: عکس‌برداری فراصوت اسکلتی ماهیچه‌ای می‌تواند کریستال‌هایی را در مفاصل یا در توفی نشان دهد این روش در اروپا رایج‌تر از آمریکا است.
•    مقطع‌نگاری رایانه‌ای با دو انرژی: از تصویربرداری می‌تواند حتی درصورتی‌که التهاب حاد مفاصل ندارید حضور کریستال‌های اوره را در مفاصل شما نشان دهد. این روش به خاطر گران‌قیمت بودن و در دسترس نبودن در همه نقاط به‌طور معمول استفاده نمی‌شود.

درمان بیماری نقرس

درمان نقرس معمولاً شامل دارودرمانی است. درمانی که برای شما در نظر گرفته می‌شود بر اساس وضعیت فعلی سلامت شما و اولویت شماست. داروهای نقرس می‌توانند برای درمان نقرس حاد و جلوگیری از حملات نقرس در آینده مورد استفاده قرار گیرند.
داروها از طریق جلوگیری از گسترش ندول ها و نیز از طریق جلوگیری از انباشته شدن کریستال‌های اوره می‌توانند عوارض نقرس را کاهش دهند.

•    داروهای درمانی حملات نقرس: داروهایی که برای درمان حملات نقرس حاد و جلوگیری از حملات نقرس در آینده مورداستفاده قرار می‌گیرند.
•    داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی: شامل داروهای بدون نیاز به نسخه پزشک نظیر ایبوپروفن، سدیم ناپروکسن و یا تجویز داروهای قوی‌تر مثل ایندومتاسین و سلبرکس هستند. پزشک شما به دنبال دوزهای پایین روزانه که برای جلوگیری از حملات نقرس در آینده استفاده می‌شود ممکن است دوز بالاتری را تجویز کند. مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی خطرات دردهای معده، خونریزی معده و زخم معده را دارد.
•    کلشی سین: پزشک شما ممکن است پیشنهاد کلشی سین بدهد نوعی قرص تسکین‌دهنده درد که به‌طور مؤثری درد نقرس را می‌کاهد.
تأثیر دارو می‌تواند خنثی شود، اگر در دوزهای بالا مصرف شود ممکن است شاهد حالت تهوع استفراغ و اسهال هم باشیم. بعد از برطرف شدن حمله حاد نقرس پزشک شما می‌تواند دوز اندک روزانه‌ای را از کلشی سین برای پیشگیری از حملات آینده تجویز کند.
•    کورتیکواستروئیدها: داروهای استروئیدی نظیر پردنیزون قادرند که التهاب و درد ناشی از نقرس را بکاهند. کورتیکواستروئیدها در قالب قرص یا به‌صورت تزریقی به مفاصل قابل‌ دسترس هستند. کورتیکواستروئیدها را به‌صورت عمومی برای کسانی که نمی‌توانند از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی یا کلشی سین استفاده کنند تجویز می‌کنند. از عوارض جانبی کورتیکواستروئیدها می‌توان به تغییر در خلق‌وخو افزایش میزان قند خون و افزایش فشارخون اشاره کرد.

•    داروهای جلوگیری کننده از عوارض نقرس: اگر شما هر سال چندین حمله نقرس را تجربه می‌کنید یا اگر حملات نقرس شما به‌دفعات کم ولی خصوصاً با درد همراه است شاید پزشک شما داروهایی را توصیه کند که از ریسک عوارض مرتبط با نقرس بکاهد.
اگر در حال حاضر شما شواهدی از آسیب نقرس با ایکس ری کردن مفاصل دارید یا ندول دارید و یا بیماری مزمن کلیوی و سنگ کلیه دارید، دارودرمانی برای کاهش اوریک‌اسید بدن شما توصیه می‌شود.

راه‌حل‌ها عبارت‌اند از:

•    داروهای جلوگیری از تولید اوریک‌اسید: داروهایی که به آن مهارکننده گزانتین اکسیداز می گویند شامل آلوپورینول و فبوگزواستات قادرند تا میزان تولید اسید اوریک را محدود کنند. کاهش اسید اوریک خون باعث کاهش خطر نقرس می‌شود. اثرات جانبی آلوپورینول شامل خارش پوستی و کاهش تعداد گلبول‌های خونی است. عوارض جانبی فبوگزواستات نیز شامل خارش پوستی، حالت تهوع، کاهش عملکرد کلیه و افزایش خطر حملات قلبی منجر به مرگ است.
•    داروهایی که برداشت اوریک‌اسید را تقویت می‌کنند: این داروها اوریکوزوریک نامیده می‌شوند و شامل پروبنسید و لزینوراد هستند. داروهای اوریکوزوریک ها توانایی کلیه را برای برداشت اوریک‌اسید افزایش می‌دهند که این موضوع منجر به کاهش سطح اوریک‌اسید و کاهش ریسک نقرس می‌شود. اما سطح اوریک‌اسید را در ادرار افزایش می‌دهد. عوارض جانبی این داروها عبارت‌اند از: خارش پوستی، درد معده و سنگ کلیه. لنزینراد تنها می تواند همراه با داروهای مهارکننده گزانتین اکسیداز مصرف شود.

سبک زندگی و درمان خانگی مبتلایان به بیماری نقرس

دارودرمانی اول از مؤثرترین روش ها برای درمان نقرس حاد به شمار می‌آید و قادر است از حملات راجعه نقرس جلوگیری کند. اگرچه ایجاد تغییرات معینی در سبک زندگی نیز مهم است، همچون محدود کردن نوشیدنی‌های الکلی و نوشیدنی‌های شیرین شده توسط قند فروکتوز، به‌جای این‌ها از نوشیدنی‌های بدون الکل به‌خصوص آب استفاده کنید.
مصرف غذاهای سرشار از باز آلی پورین را محدود کنید. غذاهایی نظیر گوشت قرمز، گوشت اندام‌ها و غذاهای دریایی
به‌طور منظم ورزش کنید و وزن خود را کاهش دهید. نگه‌داشتن وزن در محدوده سلامت می‌تواند منجر به کاهش ریسک نقرس گردد.

طب جایگزین برای درمان نقرس

اگر روند درمان‌ نقرس آن‌طور که مورد انتظار شماست، پیش نمی‌رود شما باید تلاش کنید تا روش جایگزینی را امتحان کنید. قبل از انجام کارهای خودسرانه با دکتر مشورت کنید و ببینید که آیا درمان شما با درمان پزشک تداخل دارد یا خیر. چرا که تاکنون درباره درمان‌های جایگزین مطالعات و تحقیقات زیادی صورت نگرفته است. هرچند در برخی از موارد خطرات شناخته شده نیستند
روی غذاهای خاصی به‌منظور تأثیرشان بر کاهش اوریک‌اسید خون مطالعه شده همچون:
•    قهوه: تحقیقات نشان می‌دهند که ارتباطی بین نوشیدن قهوه و قهوه معمولی و چه قهوه بدون کافئین و کاهش سطح اوریک‌اسید وجود دارد. هرچند که هیچ تحقیقی دال بر چگونگی و چرایی اثر قهوه بر سطح اوریک‌اسید اثبات نشده است. شواهد حاضر برای شروع درمان با قهوه در افرادی که قهوه نمی‌نوشند کافی نیست اما این موضوع می‌تواند به محققان سرنخ‌هایی را برای درمان نقرس در آینده بدهد.
•    ویتامین C : مکمل‌های حاوی ویتامین C می‌توانند باعث کاهش سطح اوریک‌اسید خون شوند. هرچند که هیچ تحقیقی تابه‌حال اثر ویتامین C را بر تعداد یا شدت حملات نقرس اثبات نکرده است. با پزشک خود درباره دوز معقولی از ویتامین C مشورت کنید و فراموش نکنید که شما می‌توانید ویتامین C را نیز از طریق مصرف سبزی و میوه به‌خصوص پرتقال تأمین کنید.
•    گیلاس: گزارش‌شده است که گیلاس قادر به کاستن اوریک‌اسید خون است. همچنان که قادر است تعداد حملات این بیماری را کم کند. به‌ هر روی هنوز تحقیقات بیشتری برای اثبات این موضوع نیاز است. مصرف بیشتر گیلاس و نوشیدنی‌های حاوی عصاره گیلاس می‌تواند راهی مطمئن برای تکمیل درمان نقرس باشد.
اما در این‌باره اول با پزشک خود صحبت کنید.
سایر روش‌های مکمل و درمان‌های جایگزین می‌توانند به شما کمک کنند تا از پس این بیماری برآیید تا موقعی که نقرس شما فروکش کند یا داروهای درمانی شما اثرگذار باشد.
به‌عنوان‌ مثال تکنیک های ریلکسیشن همچون نفس عمیق کشیدن و انجام مدیتیشن می‌تواند به شما کمک کند تا درد خود را فراموش کنید.