تداخل دارو ها با ویتامین A

ویتامین A

اشکال: رتینول و بتا کاروتن
منابع: رتینول بیشتر در منابع حیوانی مثل جگر، زرده تخم مرغ، پنیر، کره و خامه یافت می شود اما بتاکاروتن بیشتر در منابع گیاهی به خصوص هویج، کلم پیچ، اسفناج، شلغم، خربزه و سیب زمینی یافت می شود.
در مکمل ها معمولا فرم بتاکاروتن از ویتامین A وجود دارد. غنی ترین منبع ویتامین A در فرم رتینول، روغن کبد ماهی است.

*تداخلات:

-    داروهای شیمی درمانی:

مکانیسم: داروهای شیمی درمانی به علت تخریب سلول های سالم بدن سبب عوارض متعددی می شوند که یکی از عوارض شایع آن ها ایجاد زخم های دهانی است. مصرف موضعی ویتامین های A و E سبب ترمیم سلول های آسیب دیده و بهبود سریع زخم های دهانی ناشی از شیمی درمانی می شود. اما مصرف خوراکی ویتامین های A و E در افراد تحت شیمی درمانی، به جز در مورد سیکلوفسفامید، نه تنها سودمند نبوده، بلکه کاهش کارایی داروهای شیمی درمانی را در پی دارد.
توصیه: در افرادی که تحت شیمی درمانی هستند، مصرف موضعی ویتامین های A و E، دوبار در روز، سبب تسریع بهبود زخم های دهانی می شود و هیچگونه عارضه جانبی ندارد، اما از مصرف خوراکی ویتامین های فوق در طول دوره شیمی درمانی باید اجتناب شود. تنها استثنا در این مورد داروی سیکلوفسفامید است.

-    کلسترامین:
مکانیسم: ترکیبات تجزیه کننده اسیدهای صفراوی مثل کلسترامین، سبب کاهش هضم و جذب چربی ها و ویتامین های محلول در چربی از جمله ویتامین A می شوند.
توصیه: در طول دوره مصرف کلسترامین، تأمین مواد معدنی و ویتامین های محلول در چربی توسط مصرف مداوم مولتی ویتامین مینرال با دوز بالا توصیه می شود.

-    کلشی سین:

مکانیسم: کلشی سین سبب کاهش جذب ویتامین A در فرم بتاکاروتن می شود.
توصیه:  در افراد تحت درمان با کلشی سین تأمین ویتامین A از طریق مصرف مولتی ویتامین یا منابع دیگر توصیه می شود.

-    کلستیپول:

مکانیسم: کلستیپول جذب چربی ها و ویتامین های محلول در چربی مانند ویتامین A ,D , E , K و اسیدفولیک را کاهش می دهد.

توصیه: مصرف ویتامین A و سایر ویتامین های محلول در چربی، ترجیحا از طریق مولتی ویتامین مینرال، در افراد تحت درمان با کلستیپول سودمند خواهد بود.

-    کورتون ها:

مکانیسم: مصرف کورتون ها سبب کاهش ویتامین A در خون و بافت های بدن می شود.
توصیه: در افراد تحت درمان با کورتون ها، مصرف بیشتر ویتامین A توصیه می شود. مقدار ویتامین A مورد نیاز بدن در افراد عادی روزانه 25 هزار واحد می باشد. این دوز در مردان و همچنین زنان یائسه بی ضرر است اما در زنان باردار مصرف ویتامین A باید به روزانه کمتر از 10 هزار واحد محدود شود.
درمورد افرادی که به ویتامین A نیاز بیشتری دارند، مانند افراد تحت درمان با کورتون ها، دوز روزانه 100 هزار واحد توصیه می شود.

-    سیکلوفسفامید:

مکانیسم: اگرچه از لحاظ تئوری مصرف ویتامین های آنتی اکسیدان مثل ویتامین های A ،C و E ممکن است از طریق مهار فعالسازی سیکلوفسفامید، سبب کاهش کارایی دارو شود، اما نظریه فوق نه تنها تاکنون از طریق مطالعات بالینی تأیید نشده، بلکه مشخص شده است که میزان زنده ماندن بیمارانی که ویتامین های A ،C و E را به طور دائم با سیکلوفسفامید مصرف می کنند، بیشتر است.
توصیه: مصرف ویتامین های A، C و E در بیماران تحت درمان با سیکلوفسفامید توصیه می شود.

-    5-فلوئورواوراسیل(5-FU):

مکانیسم: ویتامین A در فرم رتینول سبب افزایش فعالیت ضد تومور 5-فلوئورواوراسیل می شود، اما در فرم بتاکاروتن کاهش فعالیت 5-فلوئورواوراسیل را در پی دارد.
توصیه: در افراد تحت درمان با داروی 5-فلوئورواوراسیل، به جز زنانی که احتمال حاملگی در مورد آن ها وجود دارد، مصرف مواد غذایی غنی از رتینول به خصوص روغن کبد ماهی توصیه می شود، اما این افراد باید از مصرف مکمل های ویتامین A در فرم بتاکاروتن پرهیز نمایند.

-    استاتین ها به خصوص لواستاتین و پراواستاتین:

مکانیسم: مصرف استاتین ها سبب افزایش سطح سرمی ویتامین A می شود.
توصیه: افراد تحت درمان طولانی مدت با استاتین ها، برای جلوگیری از بروز مسمومیت با ویتامین A، قبل از مصرف هرگونه مکمل ویتامین A باید با پزشک مشورت نمایند. همچنین این افراد باید از مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین A از قبیل هویج، کلم پیچ، اسفناج، جگر و زرده تخم مرغ پرهیز نمایند.

-    متوترکسات:

مکانیسم: مصرف ویتامین A موجب افزایش فعالیت ضد تومور متوترکسات می شود.
توصیه: مصرف مکمل های ویتامین A در افراد تحت شیمی درمانی سرطان با داروی متوترکسات، پس از مشورت با پزشک توصیه می شود.

-    پارافین خوراکی (Mineral Oil):

مکانیسم: پارافین خوراکی به عنوان حلال چربی ها، جذب ویتامین های محلول در چربی (A , D ,K , E) و سایر مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر و پتاسیم را کاهش می دهد.

توصیه: برای جلوگیری از فقر ریزمغذی ها در بدن، بهتر است مصرف پارافین خوراکی به کمتر از یک هفته محدود شود، اما در افرادی که به هر دلیلی از پارافین خوراکی برای مدت طولانی استفاده می کنند، مصرف پارافین خوراکی با شکم خالی و مصرف مولتی ویتامین مینرال با فاصله 2 ساعته از پارافین خوراکی توصیه می شود.

-    نئومایسین:

مکانیسم: نئومایسین در مصرف خوراکی و تزریقی سبب کاهش جذب ویتامین A در بدن می شود، اما در مصرف موضعی این اثر را ندارد.
توصیه: در افرادی که نئومایسین خوراکی را برای مدت بیشتر از 2-3 روز مصرف می کنند، استفاده از مکمل های ویتامین A به میزان 25 هزار واحد در روز سودمند خواهد بود.

-    داروهای ضدبارداری خوراکی:

مکانیسم: مصرف داروهای ضدبارداری خوراکی سبب افزایش سطح سرمی ویتامین A می شود که احتمالا ناشی از استروژن موجود در داروهای ضد بارداری خوراکی است، اما اینکه تداخل فوق و افزایش سطح سرمی ویتامین A ناشی از مصرف داروهای ضد بارداری خوراکی دارای اهمیت بالینی می باشد یا خیر، هنوز مشخص نشده است.

-    آکوتان (رتینوئیک اسید):

مکانیسم: مصرف توأم آکوتان با مکمل ها و غذاهای غنی از ویتامین A، سبب افزایش زیست فراهمی آکوتان شده و احتمال بروز مسمومیت با آکوتان را افزایش می دهد.
توصیه: با توجه به عوارض شدید و خطرناک آکوتان، افراد تحت درمان با این دارو باید از مصرف همزمان مکمل ها و سایر ترکیبات حاوی ویتامین A اجتناب نمایند.

-    تتراسایکلین ها:
مکانیسم: یکی از عوارض مصرف طولانی مدت یا دوزهای بالای تتراسایکلین ها، ایجاد سردرد های شدید در نتیجه افزایش فشار عروق مغزی است. براساس تحقیقات انجام گرفته، احتمال بروز سردرد های شدید در مصرف توأم تتراسایکلین ها با دوز های بالای ویتامین A افزایش می یابد.
توصیه: هرچند تتراسایکلین ها و ویتامین A در بعضی بیماری ها مثل آکنه ولگاریس توأما تجویز می شوند، اما به دلیل بروز سردرد های شدید و عوارض مغزی، تا حد امکان باید از مصرف توام تتراسایکلین ها با ویتامین A اجتناب شود.