نارسایی حاد کلیه به از بین رفتن سریع توانایی کلیه ها مثلا در کمتر از دو روز، در از بین بردن ضایعات و کمک به تعادل مایعات و الکترولیت ها در بدن می گویند. به عبارتی دیگر نارسایی حاد کلیوی به حالتی اطلاق میشود که درنتیجۀ کاهش ناگهانی و تقریبا کامل عملکرد کلیه، مواد زائد ناشی از متابولیسم سلولی(مانند اوره و کراتینین) در بدن تجمع مییابند. این بیماری، سالانه با مرگومیر بالایی در سراسر دنیا همراه است.
علل نارسایی حاد کلیه
• نکروز حاد نفرون ها؛ آسیب به سلول های مجاری کلیه ها
• بیماری کلیوی خود ایمنی
• آمبولی کلسترول؛ لخته خون از کلسترول
• کاهش جریان خون به دلیل فشار خون بسیار پایین ، که می تواند ناشی از سوختگی، کم آبی، خونریزی، آسیب دیدگی، شوک سپتیک، بیماری جدی یا جراحی باشد.
• اختلالاتی که باعث لخته شدن خون در رگ های خونی کلیه می شوند.
• عفونت هایی که مستقیماً به کلیه آسیب می رسانند؛ مانند: پیلونفریت حاد یا سپتی سمی
• عوارض حاملگی از جمله قطع جفت
• انسداد مجاری ادراری
• داروهای غیرمجاز؛ مانند: کوکائین و هروئین
• داروهایی از جمله داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، برخی از آنتی بیوتیک ها و داروهای فشار خون، برخی از داروهای ضد سرطان و ویروس نقص ایمنی انسانی
علائم نارسایی حاد کلیه
• مدفوع خونین
• بوی بد دهان و طعم فلزی در دهان
• تغییر در وضعیت روحی یا خلقی
• کاهش اشتها
• درد پهلو؛ بین دنده ها و باسن
• لرزش دست
• تپش قلب
• فشار خون بالا
• حالت تهوع یا استفراغ؛ که ممکن است چند روز ادامه داشته باشد.
• سکسکه مداوم
• خونریزی طولانی مدت
• تشنج
• تنگی نفس
• تورم؛ به دلیل تجمع مایعات در بدن، ممکن است مخصوصا در پا ها دیده شود.
• تغییرات ادرار؛ مانند ادرار کم یا زیاد ، ادرار بیش از حد در شب یا توقف کامل ادرار
تست ها و تشخیص نارسایی حاد کلیه
• تست نیتروژن اوره (BUN)
• فیلتراسیون کراتینین
• کراتینین سرم
• پتاسیم سرم
• آزمایش ادرار
• برخی آزمایش های خونی
• سونوگرافی و MRI برای تشخیص وجود انسداد
تغذیه و رژیم درمانی در نارسایی حاد کلیوی
رژیم غذایی شما ممکن است نیاز به کاهش دریافت سدیم ، فسفر و پتاسیم داشته باشد.
• غذاهای کم پتاسیم را انتخاب کنید: متخصص تغذیه شما ممکن است توصیه کند غذاهای کم پتاسیم را انتخاب کنید. غذاهای پر پتاسیم شامل موز، پرتقال، سیب زمینی، اسفناج و گوجه فرنگی است. نمونه هایی از غذاهای کم پتاسیم شامل سیب، گل کلم، فلفل، انگور و توت فرنگی است.
• از مصرف محصولات با نمک سدیم اضافه خودداری کنید؛ با اجتناب از محصولات دارای نمک اضافه شده از جمله بسیاری از غذاهای آماده؛ مانند: غذاهای منجمد، سوپ های کنسرو شده، میان وعده شور، فست فود ها، گوشت و پنیرهای فرآوری شده، مقدار سدیم مصرفی هر روز خود را کاهش دهید.
• مصرف فسفر را محدود کنید: فسفر ماده معدنی است که در غذاهایی مانند نان و غلات سبوس دار جو دوسر، جو، نوشابه های کولا، آجیل و کره بادام زمینی یافت می شود. فسفر بیش از حد در خون شما می تواند استخوان های شما را تضعیف کرده و باعث خارش پوست شود.
غذاهایی که در نارسایی حاد کلیوی باید از مصرف آن ها پرهیز شود:
• چیپس و کراکر
• کشمش و آلو خشک
• اسفناج و تربچه
• مواد غذایی بسته بندی شده، فوری و از پیش آماده شده
• گوجه فرنگی
• سیب زمینی
• زردآلو
• ترشی و زیتون فرآوری شده
• گوشت های فرآوری شده
• پرتقال و آب پرتقال
• لبنیات
• موز
• نان گندم کامل
• مواد غذایی کنسرو شده
• آووکادو
• نوشابه های کوکاکولا
مواد غذایی برای اضافه کردن به رژیم غذایی افراد مبتلا به نارسایی حاد کلیوی:
اگر پتاسیم مواد غذایی حاوی 200 میلی گرم یا کمتر در هر واحد باشند، جزو غذاهای کم پتاسیم در نظر گرفته می شوند؛ برخی غذاهای کم پتاسیم عبارتند از:
• انواع توت ها مانند توت فرنگی و توت سفید، بلوبری و... .
• سیب
• گریپ فروت
• آناناس
• زغال اخته و آب زغال اخته
• گل كلم
• کلم بروکلی
• بادمجان
• لوبیا سبز
• برنج سفید
• ماکارونی سفید
• نان سفید
• ماهی سالمون