تیروئید
تیروئید غده ای کوچک و پروانه ای شکل است که در جلوی گردن قرار دارد .
غده تیروئید هورمون هایی تولید می کند که اساسا بر روی هر ارگان ،بافت یا سلولی در بدن اثر می کنند و بنابراین اثرات زیادی بر سلامتی شخص دارند.
غده تیروئید در زمان تحریک دو هورمون عمده تیروکسین (T4)و تری یدو تیرونین (T3) تولید می کند. T3 بارز ترین و فعال ترین شکل هورمون تیروئیدی است که بدن می تواند از آن استفاده کند .
غده تیروئید فرایندهای زیادی از قبیل متابولیسم چربی ، کربوهیدرات ، ضربان قلب و دمای بدن را تنظیم میکند .
هم چنین تیروئید هورمون کلسی تونین را می سازد که به تنظیم مقدار کلسیم خون کمک می کند .
برای بررسی و ارزیابی وضعیت غده تیروئید از داده های آزمایشگاهی استفاده می شود .
کم کاری تیروئید
بیش از نیمی از موارد شناخته شده کم کاری تیروئید در نتیجه اختلال سیستم ایمنی به نام تیروئید هاشیموتو رخ می دهد .
در این اختلال ، سیستم ایمنی به بافت غده تیروئید حمله کرده و آن را تخریب می کند .
میزان احتمال بیماری کم کاری تیروئید در زنان 5 تا 8 برابر مردان می باشد .علاوه بر این ، امکان دارد که افراد مبتلا به بیماری سلیاک نیز در معرض خطر این بیماری باشند.
علایم کم کاری تیروئید :
خستگی ، فراموشی ، افسردگی ، خون ریزی قاعدگی زیاد ، موی خشک و خشن و نازک ، نوسان خلق ، افزایش وزن ، خشن شدن صدا ، پوست خشک و سرد ، یبوست
عوامل متعددی می تواند عملکر تیروئید را تحت تاثیر قرار بدهد مثل :
پیری : در سن 60 سالگی 9% تا 17% از مردان و زنان کاهش عملکرد تیروئید دارند .
یائسگی ،حاملگی
فاکتور های محیطی : مصرف ید اضافی ،بعضی از داروها ،عفونت ،سیگار و استرس
تغذیه و تیروئید
به خوبی ثابت شده است که مواد غذایی متعددی به ویژه ید و سلنیوم در سلامت تیروئید نقش دارند. همچنین ممکن است که کمبود سایر ریز مغذی ها از قبیل آهن ، ویتامین آ و روی بر عملکرد تیروئید تاثیر داشته باشند.
محدودیت در دریافت غذا (محدودیت کالری و کربوهیدرات ) به طور قابل توجهی فعالیت هورمون تیروئید را کاهش می دهد که این به طور وسیع در میان افراد متفاوت است و تحت تاثیر تفاوت های ژنتیکی ،چاقی ،جنسیت و محتوای غذای دریافتی می باشد.
مواد غذایی ممنوع :
مواد غذایی گواتر زا
مواد گیاهی سیانوژنیک ( گل کلم ، بروکلی ، سرکلم ، کلم فندقی ، دانه خردل ،شلغم ، تربچه ، خیزران و نشاسته کاساوا ) فعالیت ضد تیروئیدی دارند. دانه سویا و انواع فرآورده ها آن مثل شیر سویا ، پنیر سویا ،ماست سویا نیز از این دسته هستند.
مواد غذایی مفید :
ید : استفاده از نمک ید دار و ماهی های دریایی
آهن : جگر ،گوشت قرمز ، سبزیجات با برگ سبز تیره مثل اسفناج ، حبوبات مثل عدس و لوبیا
سلنیوم :تخم آفتابگردان ، گوشت مرغ ، تخم مرغ ، ماهی سالمون ،قارچ ، صدف ، آجیل برزیلی، جو و میگو
زینک( روی) در روند تولید هورمون در غده تیروئید استفاده می شود. زینک در غذاهایی مانند کبد گاو، گوشت گاو، گوشت بره، کدوی تابستان و مارچوبه پیدا می شود.
ویتامین D