دیسفاژی به اختلال در بلعیدن غذا گفته می شود و افرادیکه به دیسفاژی (اختلال بلع) مبتلا هستند در هنگام بلعیدن غذا دچار مشکل می شوند و نمی توانند به راحتی مواد غذایی و مایعات را مصرف کنند. دیسفاژی معمولاً به علت بیماری های مری است اما به علت مشکلات دهان، حلق و معده نیز ممکن است ایجاد شود .

علائم دیسفاژی

    عدم توانایی بلع غذا
    احتمال بلع دردناک غذا
    احساس گیر کردن یا چسبیدن غذا در گلو یا مسیر مری در قفسه سینه
    سرفه به هنگام بلع غذا
    سرازیر شدن آب از دهان

ارزیابی های تشخیصی و بررسی دیسفاژی

معمولاً در بررسی دیسفاژی، پزشک سوال های لازم را می پرسد و معاینات ضروری را انجام می دهد. اما روش های ارزیابی دیگر عبارتند از :

    تصویربرداری اشعه ایکس از مری با بلع باریوم: در این روش فرد مایع غلیظی را می خورد. این مایع دیواره داخلی مری را می پوشاند و دراین حالت اختلالات دیواره مری و اشکالات حرکت مری قابل ارزیابی است.
    ویدئو فلروسکوپی همراه با بلع باریوم که مشاهده حرکات و امواج حرکتی مری به هنگام بلع غذاست.
    آندوسکوپی قسمت فوقانی دستگاه گوارش که به طور مستقیم مسیر بلع غذا در دهان، حلق و مری قابل رؤیت است و اشکالات احتمالی تشخیص داده می شود و در موارد لزوم نمونه برداری از قسمت غیر طبیعی انجام می گیرد.
    مانومتری یا ارزیابی فشار داخلی در قسمت های مختلف مری که بیشتر در موارد اشکالات حرکت مری انجام می شود.

درمان دیسفاژی

درمان دیسفاژی برحسب علت زمینه ای متفاوت است؛ مثلاً عفونت های مری با درمان های ضد عفونت درمان می شود، اختلالات ناشی از اسید معده با درمان کاهنده اسید، تنگی های مری و بعضی اختلالات حرکتی مری با درمان اتساع با بالن و برای تومور های مری بر حسب مورد، جراحی، اشعه درمانی یا شیمی درمانی ممکن است استفاده شود.

رژیم غذایی در بیماران دیسفاژی

در صورت نیاز و با تشخیص پزشک معالج ممکن است هیچ چیز از راه دهان داده نشود (تغذیه NPO). اگر شرایط بیمار مناسب باشد ممکن است با توجه به شرایط پزشکی و علت اختلال بلع، تغذیه با لوله در منزل استفاده شود.

    با نظر متخصص تغذیه و رژیم درمانی، وزن را به حد مطلوب برسانید و یا وزن مطلوب خود را حفظ نمایید.
    از مصرف قهوه، نسکافه و چای پررنگ خودداری کنید.
    آب مرکبات یا عصاره پاپایا می تواند برای رقیق کردن ترشحات مفید باشد.
    در انقباضات مری با رژیم مایع شروع کنید و به تدریج همزمان با افزایش تحمل، به سوی برقراری رژیم نرم پیش بروید و از خوردن غذاهای حجیم خودداری کنید.
    در اسپاسم مری از رژیم غذایی قابل تحمل برای بیمار و نیز از غذاها و نوشیدنی هایی که دمای مناسبی دارند استفاده کنید و از خوردن غذاها و نوشیدنی های بسیار سرد و گرم بپرهیزید.
    با انتخاب دقیق غذاها از نظر غلظت و نرمی (غذاهای پوره شده به جای مایعات غلیظ) از ورود غذا به مسیر تنفسی پیشگیری نمایید .
    از مصرف نوشابه های الکلی و نوشابه های بسیار شیرین خودداری کنید.
    به منظور کاهش تولید بزاق، غذاها را با مقادیر کمی مایع مخلوط کنید .
    از مصرف غذاهایی مانند ذرت بو داده، غلات، مغزها، سیب زمینی رنده شده، پنیر محلی، میوه های با پوست، ذرت، کرفس، آناناس و سایر میوه ها و سبزی های حاوی فیبر که احتمال پریدن آنها به گلو وجود دارد بپرهیزید.
    از مصرف گوشت های سفت مانند استیک، غذاهای خشک و یا خرد شونده مانند کراکرها، انواع کیک و چیپس یا غذاهای چسبنده مانند کره بادام زمینی یا موز پرهیز کنید.
    در صورت وجود زخم در دهان از مصرف غذاهای اسیدی اجتناب کرده و از غذاهای نرم در دماهای ملایم استفاده کنید.
    در موارد تاخیر بلع غذا، از غذاهای ادویه دار و یا خیلی داغ یا خیلی سرد که می توانند برای تحریک اعصاب کمک کننده باشند، استفاده کنید. برخی از غلظت دهنده های مایعات نیز می توانند مفید باشند.
    مصرف غذاهایی که تکه های آن از هم جدا نمی شوند نیز توصیه می گردد.