رژیم غذایی و تغذیه دارای تأثیرات قابل توجهی در بهداشت دهان و دندان است و می تواند بر پیشرفت بیماری های دهان و شرایطی مانند پوسیدگی ، بیماری پریودنتال ، فرسایش و سایر موارد تأثیر بگذارد. تغذیه شامل ریزمغذی ها (ویتامین ها و مواد معدنی) و درشت مغذی ها (کربوهیدرات ها ، پروتئین و چربی) می باشد. رابطه رژیم و تغذیه با سلامت دهان و دندان دو طرفه است ، زیرا یکپارچگی در حفره دهان نیز می تواند بر توانایی عملکردی فرد در خوردن غذا تأثیر بگذارد.

پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان شایع ترین بیماری در سراسر جهان است .رابطه پوسیدگی و کربوهیدرات ها به خوبی درک شده است. بافت های سخت دندان توسط محصولات فرعی اسیدی تولید شده توسط باکتری های موجود در بیوفیلم (پلاک دندانی) از طریق تخمیر کربوهیدرات های رژیم غذایی ، پوسیده می شوند. 

عوامل تاثیر گذار بر سلامت دهان و دندان

•    ویتامین D

ویتامین D بر تنظیم متابولیسم کلسیم و فسفات تأثیر می گذارد. طبق برخی مطالعات مشاهده ای ، مصرف بالاتر ویتامین D در دوران بارداری ممکن است با کاهش خطر پوسیدگی در کودکان و نوزادان همراه باشد. 

•    انواع کربوهیدرات ها

رابطه بین کربوهیدرات ها و پوسیدگی های دندانی به نوع کربوهیدرات های مصرف شده (قندها یا نشاسته ها) بستگی دارد زیرا پتانسیل پوسیدگی زایی (به عنوان مثال ایجاد پوسیدگی دندان) یک کربوهیدرات خاص به میزان متابولیسم موثر و تخمیر آن توسط باکتری های موجود بستگی دارد. به طور خاص ، قندها مهم ترین عامل ایجاد پوسیدگی محسوب می شوند. اصطلاح قند آزاد شامل تمام قندهای اضافه شده به مواد غذایی ، نوشیدنی ها و همچنین قندهای موجود در آب میوه ها و کنسانتره ها ، عسل و شربت های طبیعی است. در مجموع ، قندهای طبیعی و آزاد (به عنوان مثال ، ساکارز ، گلوکز ، فروکتوز) از فاکتورهای اصلی و ضروری در ایجاد پوسیدگی محسوب می شوند. ساکارز (دی ساکارید گلوکز و فروکتوز) دارای بیشترین قدرت در ایجاد پوسیدگی در بین قندها است. ساکارز به عنوان یک بستر برای سنتز پلی ساکارید های داخل و خارج سلولی در پلاک دندان عمل می کند. به علاوه ، نشان داده شده است که پلاک های دندانی که در حضور ساکارز تشکیل شده اند دارای غلظت کمتری از کلسیم ، فسفات معدنی و فلوراید هستند که یون های مورد نیاز برای بازسازی مینای دندان و عاج هستند. ساکارز و مونوساکاریدهای تشکیل دهنده آن (گلوکز و فروکتوز ) نسبت به نشاسته ، قدرت بیشتری در ایجاد پوسیدگی دندان دارند زیرا با سرعت بیشتری وارد مسیر گلیکولیتیک می شوند و منجر به افت شدیدتر pH می شوند. اگرچه لاکتوز نیز یک قند است ، اما نسبت به  ساکارز ، فروکتوز و گلوکز از پتانسیل پوسیدگی زایی کمتری برخوردار است زیرا تخمیر آن باعث کاهش افت pH می شود. 

•    مقدار مصرف قند

علاوه بر نوع قند مصرف شده ، مقدار مصرف شده آن نیز ممکن است بر توسعه پوسیدگی تأثیر بگذارد. تعداد دفعات مصرف قندهای آزاد نیز ممکن است در ایجاد پوسیدگی نقش داشته باشد. به نظر می رسد که افزایش مصرف قند و میان وعده های اضافی بین وعده های غذایی در پیش بینی خطر پوسیدگی بیش از مصرف کل قند مهم است.

•    درآمد محدود یا دسترسی به مواد غذایی می تواند تأثیر منفی در مصرف میوه و سبزیجات ، گوشت بدون چربی ، غلات کامل و لبنیات داشته باشد. مصرف ناکافی غذاهای مغذی همراه با سواد بهداشتی کم و دسترسی محدود به مراقبت های بهداشتی دهان و دندان ، می تواند جمعیت کم درآمد را در معرض خطر پوسیدگی و سایر بیماری های دهان قرار دهد.
•    غذاهایی مانند شیر و لبنیات ، سیب ، زغال اخته ، چای و غذاهای پر فیبر پیشنهاد شده است که خاصیت کاریوساستاتیک داشته باشند (یعنی جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی) 

•    مصرف کلسیم

کلسیم ماده معدنی موجود در بسیاری از غذاها است و برای تشکیل و حفظ سلامت استخوان ها و دندان ها از جمله هیدروکسی آپاتیت ، ماده معدنی فسفات کلسیم اولیه در استخوان و مینا ضروری است.