راهکار های تغذیه ای در حین شیمی درمانی (بیماران سرطانی)
سرطان تقسیم و تولید غیر طبیعی سلول هاست که می تواند در بدن گسترش یابد . امروزه سرطان بعد از بیماری های قلبی-عروقی به عنوان مهم ترین عامل مرگ و میر در کشورهای دنیا مطرح است و در دهه های آینده اولین عامل مرگ و میر به ویژه در کشورهای در حال توسعه خواهد بود. یک سوم از کل سرطان های دنیا با حفظ وزن مطلوب ، تغذیه صحیح و عدم مصرف الکل و نکشیدن سیگار قابل پیشگیری است . در زیر راهکار هایی برای هر عارضه ارائه شده است، که با توجه به شرایط و عوارضی که به آن دچار هستید می توانید از آنها کمک بگیرید:
توصیه های تغذیه ای در دوران شیمی درمانی
بی اشتهایی
به جای قطعات بزرگ از تکه های کوچک غذا استفاده کنید. زیرا بلع آن ها آسانتر است و احساس پری شکم و سیری ایجاد نمی کنند.
غذاهای آماده را در دسترس داشته باشید تا هر موقع میل داشتید، مصرف کنید. یک خوراکی ساده مانند نان و پنیر، نخود و کشمش، میوه و... همراه خود بردارید تا هنگام خروج از منزل میل کنید.
اگر میل به خوردن غذاهای جامد نداشتید، از مایعی مانند آب میوه، سوپ و مواد مشابه استفاده کنید. توجه داشته باشید که این مواد باید حاوی مواد مغذی ضروری و کالری باشند. نوشیدنی های حاوی شیر نیزدارای پروتئین هستند.
در صورت امکان قبل از خواب خوراکی سبکی میل کنید.
شکل غذا را اشتها آور و گونه ای که شما را به غذا خوردن تحریک کند تغییر دهید.
زمانی که حالتان بهتر است از فرصت استفاده کنید و غذای بیشتری بخورید.
ورزش منظم به افزایش اشتها کمک میکند. با پزشک خود درمورد نوع ورزش مناسب خودتان مشورت کنید.
حین صرف غذا مایعات کمتری بنوشید، زیرا نوشیدنی ها ایجاد سیری کاذب می کنند. سعی کنید نوشیدنی خود را حداقل به فاصله 30 الی 60 دقیقه بعد یا قبل غذا میل کنید.
یبوست
مقدار زیادی مایعات بنوشید (حداقل 8 لیوان درروز). این کار به نرم شدن مدفوع کمک میکند.
حدود نیم ساعت قبل از اجابت مزاج یک نوشیدنی گرم بنوشید. مصرف آب ولرم به صورت ناشتا توصیه میشود.
اگر با توجه به نوع بیماری خود، محدودیتی درمصرف غذاهای پر فیبرندارید، از موادی مانند نان جو، سنگک و غلات، میوه های خشک شده (خشکبار)، سبوس گندم، جوانه گندم، میوه ها و سبزی های تازه و نخود فرنگی میل کنید. سیب زمینی را بعد از شست و شوی کامل پخته و همراه پوست میل کنید. از مایعات در حجم زیاد برای کمک به اثر فیبر در تنظیم حرکات روده استفاده کنید.
مصرف روزانه 4 تا 5 عدد میوه، و مصرف سبزیجات به صورت خام (در صورت تحمل) یا پخته نظیر کدو سبز، لوبیا سبز و اسفناج توصیه می شود.
به محض احساس دفع باید عمل دفع انجام شده و به هیچ وجه به تاخیر نیفتد. به تاخیر انداختن عمل دفع سبب سفتی مدفوع و ایجاد یبوست می گردد.
آرامش و پرهیز از استرس و تنش های روحی
پیاده روی سبک روزانه نیم تا یک ساعت
از مصرف غذاهای چرب، روغنی یا سرخ کرده، خوراکی های بسیار شیرین مثل آبنبات و شکلات و شربت غلیظ، غذاهای پر ادویه و داغ و غذاهایی که رایحه تندی دارند پرهیز شود.
تهوع
از مصرف غذاهای چرب، روغنی یا سرخ کرده، خوراکی های بسیار شیرین مثل آبنبات و شکلات و شربت غلیظ، غذاهای پر ادویه و داغ بپرهیزید.
حجم غذای خود را در هر وعده کاهش دهید. غذا را کاملا بجوید و در طول مدت صرف غذا آرامش داشته باشید.
تمریناتی که استرس و فشارهای روحی را کاهش میدهند مانند روش های تمرکز ذهن یا مدیتیشن و تنفس عمیق را انجام دهید.
از پزشک خود برای کنترل تهوع و استفراغ، داروهای ضد استفراغ درخواست کنید.
از غذاهای سهل الهضم و آنچه با معده شما سازگار است استفاده کنید از جمله نان تست، بیسکوئیت چوب شور، کلوچه، کیک، ماست، بستنی میوه ای، مایعات، شربت رقیق، سیب زمینی آب پز، برنج، ماکارونی یا رشته فرنگی، مرغ پوست گرفته آبپز یا کبابی ( و نه سرخ کرده)، کنسرو حبوبات، میوه ها، سبزی ها و انواع نوشابه های بدون گاز.
در هر وعده غذا را به مقدار کم و به آرامی بخورید. قبل از گرسنه شدن غذا بخورید زیرا گرسنگی احساس تهوع را تشدید می کند.
به همرا غذا آب کمتری بنوشید. نوشیدن مایعات باعث احساس پری شکم و نفخ می شود.آب را به آرامی و کم کم بنوشید، استفاده از نی می تواند مفید باشد.
بعد از صرف هر وعده غذا استراحت کنید زیرا فعالیت سبب آهسته شدن هضم غذا می شود. بهترین وضعیت برای استراحت، حالت نشسته به مدت حدود یک ساعت بعد از غذا است.
غذا ها و نوشیدنی ها را دردرجه اتاق یا سردتر میل کنید. غذاهای گرم ممکن است تهوع را تشدید کنند.
اگر تهوع صبحگاهی دارید قبل از برخاستن از جای خود، نان خشک یا بیسکوئیت میل کنید.
لباس های آزاد و گشاد بپوشید.
استفراغ
تا زمانی که استفراغ شما کنترل نشده است از خوردن یا نوشیدن به طور مطلق پرهیز کنید.
زمانی که استفراغ شما کنترل شد، کمی مایعات رقیق مانند آب یا آب گوشت کم چربی میل کنید.
ابتدا بایستی با یک قاشق مربا خوری به فاصله هر ده دقیقه شروع کنید و به تدریج مقدار مصرف را تا یک قاشق غذاخوری در هر 20 دقیقه افزایش دهید و بالاخره با 2 قاشق غذا خوری هر 30 دقیقه ادامه دهید.
زمانی که معده شما توانست مایعات رقیق را تحمل کند مواد غذایی نرم یا یک رژیم غذایی سبک مانند انواع آب میوه طبیعی مصرف کنید.
خشکی دهان
در طول روز به میزان کافی مایعات دریافت کنید و مصرف آن به صورت جرعه جرعه باشد. می توان بخشی از مایعات را به صورت قطعات کوچک یخ مورد استفاده قرار داد.
در صورت عدم التهاب دهان و مری، جهت ترشح بزاق از مواد غذایی ترش مانند آبلبمو، آبغوره و آب سایر مرکبات در رژیم غذایی استفاده کنید.
در طول روز و همچنین قبل و بعد از غذا دهان خود را با دهان شوبه بشویید. چهار لیوان آب جوشیده خنک شده را با یک قاشقچایخوری نمک و یک قاشق چایخوری جوش شیرین مخلوط کنید و استفاده نمایید.
مواد غذایی نرم و آبدار مانند سوپ ها و خورشها توصیه می شود.
مصرف میوه و سبزی ها به صورت خنک، بستنی یخی، آبنبات های ترش و آدامس های فاقد شکر توصیه می شود.
از مصرف مواد غذائی حاوی کافئین (قهوه، چای، شکلات، کاکائو، نوشابه سیاه)، مواد غذایی شور، غذاهای سرخ شده در روغن، غذاهای پر چربی و مواد غذایی خیلی شیرین پرهیز کنید.