مقدمه

الگوی مصرف مواد غذایی مقدار و نوع ماده غذایی مصرف شده در طول ماه رمضان در مقایسه با دیگر ماه های سال تغییر میکند.
برای بهره مندی از فواید جسمانی روزه لازم است نکاتی را در مورد خوردن و آشامیدن از افطار تا سحر رعایت کرد. توصیه های تغذیه ای مبنی بر حفظ کفایت تعادل کنترل کالری دریافتی میانه روی و تنوع غذایی در تنظیم برنامه های غذایی در طول ماه رمضان برای حفظ سلامت می بایستی رعایت گردد.  

تغییرات دریافتی غذایی در ماه مبارک رمضان

در این ماه اغلب افراد تمایل دارند که وعده های غذایی را در کنار خانواده صرف کنند به همین دلیل کیفیت و کمیت رژیم غذایی تغییر می کند به نظر می رسد بسیاری از تغییرات فیزیولوژیک در ماه رمضان به دلیل تغییر در الگوی غذایی تعداد وعده ها و الگوی خواب باشد.
در برخی مطالعات تفاوت معناداری در انرژی دریافتی در طول ماه رمضان تا قبل از آن نداشت به نظر می رسد که برخلاف عقیده مسلمانان به پرهیز از پرخوری  افراد در دو وعده غذایی خود پرخوری کرده جبران کاهش انرژی دریافتی گردد یعنی افراد تعداد وعده کمتر با حجم بیشتری از غذا را دارند بنابراین انرژی دریافتی در طول ماه رمضان با پیش از آن تفاوتی ندارد.
در مورد دریافت درصد انرژی از درشت مغذی ها یعنی کربوهیدرات چربی و پروتئین برخی مطالعات تفاوت معناداری در این رابطه پیدا نکردند. 
در مطالعه دیگری نشان داده شد که دریافت کربوهیدرات به ترتیب در مردان و زنان ۲۲ و ۲۴ درصد نسبت به پیش از ماه رمضان افزایش یافت که می تواند به دلیل عادات غذایی خاص در طول ماه رمضان باشد.
مطالعات در کشورهای اسلامی نیز نشان داد که مصرف سبزیجات و غلات کامل در این ماه کمتر از مقادیر توصیه شده بود.  
در مطالعه انجام شده در ایران ۴ الگوی غذایی در طول ماه رمضان شناسایی شد این الگوها شامل
الگوی غذایی شبه غربی شامل فست‌فودها میان‌برد های شور آجیل سیب زمینی مرغ و ماهی شکلات و نوشابه ها بود.
الگوی پرچرب و شیرین شامل شیرینی ها قند و شکر کرده و خامه گوشت های احشایی و تخم مرغ
الگوی شبه مدیترانه‌ای شامل سبزی ها روغن زیتون خرما لبنیات خشکبار میوه ها گوشت قرمز چای و قهوه
الگوی غذایی رمضان شامل غذاهای ویژه‌ای مانند حلیم سوپ پوره خوراکهای حبوبات غلات کامل شربت ها و شیرینی ها بود.
در میان این الگوها الگوی غذایی شبه مدیترانه‌ای سالم ترین الگو بود در مجموع الگوها مشابه با الگوهای شناسایی شده در ماه های غیر از ماه رمضان نبود.

اصول طراحی برنامه غذایی سالم

کفایت:غذاها فراهم کننده مقادیر کافی از مواد غذایی ضروری برای سالم ماندن و نگهداری بدن در وزن مناسب می باشند در صورتی که یک برنامه غذایی با کفایت خوب طراحی گردد می تواند مواد مغذی با کفایت بالا در کودکان نوجوانان و بزرگسالان را تأمین کند.
تعادل: تامین انواع مواد مغذی از مواد غذایی به تناسب با یکدیگر می بایستی صورت گیرد به نحوی که مصرف زیاد یک ماده مغذی سبب حذف سایر مواد مغذی نشود برابر این افراد در انتخاب های غذایی خود باید تعادل را رعایت کند.
کنترل انرژی دریافتی: به معنای تامین انرژی مناسب و مورد نیاز برای نگه داشتن وزن مناسب بدن میباشد دریافت انرژی نباید از مقدار انرژی مورد نیاز بیشتر یا کمتر باشد انرژی مورد نیاز می بایستی مطابق سن جنس و فعالیت فیزیکی فرد تنظیم شود.
میانه روی:به معنای محدودیت در مصرف غذاهایی است که دارای مقادیر اضافی چربی نمک قند و شکر و ترکیبات افزودنی هستند .
تنوع غذایی: به معنای انتخاب انواع غذاها از گروههای مختلف غذایی شامل نان و غلات سبزی ها میوه ها شیر و لبنیات حبوبات و گوشت ها آجیل و انواع چربی ها و همچنین تنوع در انتخاب مواد غذایی در داخل هر گروه می باشد .

فواید سلامتی روزه ماه رمضان تنها برای کسانی اتفاق می‌افتد که بتوانند رژیم غذایی سالمی را در این ماه حفظ نمایند تنظیم برنامه های غذایی می بایستی بر اساس سن جنس و نیازهای تغذیه ای فرد انرژی دریافتی عادات غذایی شیوه زندگی و فعالیت فیزیکی و سایر شرایط ویژه انجام گیرد و یک برنامه غذایی واحد نمی‌تواند برای همگان کاربرد داشته باشد همچنین این برنامه غذایی با توجه به شرایط اقتصادی اجتماعی و تحصیلات فرد می‌تواند تغییر کند.