حفظ مواد غذایی عمل یا روشی است که برای نگهداری مواد غذایی با حفظ حداكثر كيفيت و خواص مطلوب استفاده می شود. یک روش مناسب برای نگهداری مواد غذایی روشی است که بدون آسیب رساندن به غذا ، روند فاسد شدن ماده غذايي را آهسته تر كرده یا از آن جلوگیری کند. برای دستیابی به این هدف ، بسته به نوع غذا ، روش های خاصی اعمال می شود.
اصول نگهداري از مواد غذايي
1. پیشگیری یا تأخیر در تجزیه میکروبی
این امر با چهار روش مختلف به شرح زیر آورده شده است
• جلوگيري از ورود ميكروارگانيسم ها (آسپسیس (
بسیاری از پوشش های محافظ به طور طبیعی و مصنوعی به عنوان یک عامل نگهدارنده عمل می کنند
و از ورود ميكروارگانيسم هاي عامل فساد و در نتيجه تجزیه میکروبی جلوگیری مي كند
• از بین بردن میکروارگانیسم ها
در این روش از فیلتراسیون برای حذف کامل میکروارگانیسم ها استفاده مي شود
• جلوگیری از رشد فعالیت میکرو ارگانیسم ها
این فرايند ممکن است توسط درجه حرارت کم ، خشک شدن و يا در شرایط بی هوازی انجام شود. در شرایط بی هوازی (عدم اکسیژن) مانند غذاهای کنسرو شده و بسته بندی شده ، برخی از موجودات هوازی از بین می روند. در حالی که ميكروارگانيسم هايي که زنده می مانند در غیاب اکسیژن قادر به تکثیر نیستند
• از بین بردن میکروارگانیسم ها با استفاده از گرما یا تابش
در این فرآیند ، از پرتوهای گاما یا الکترونهای با سرعت بالا که به آنها تشعشعات یونیزه گفته می شود ، برای از بین بردن موجودات میکرو موجود در مواد غذايي استفاده می شود.
2. پیشگیری یا تأخیر در تجزیه خود مواد غذايي
• از بین بردن یا غیرفعال سازی آنزیم های غذایی
به عنوان مثال ، این کار را می توان با غوطه ور کردن سبزیجات در آب داغ و یا قرار دادن در معرض بخار برای چند دقیقه انجام داد.
• جلوگیری یا به تأخیر انداختن واکنش های شیمیایی
مواد غذایی مانند چربی و روغن می توانند به دلیل اکسیداسیون ، حالت سستی پیدا کرده و برای مصرف نامناسب شود. با افزودن مقادیر کمی از مواد شیمیایی به نام "ضد اکسیدان" که از اکسیداسیون چربی ها جلوگیری می کند
• جلوگیری از آسیب حشرات ، علل مکانیکی حیوانات و غیره
اهداف نگهداری مواد غذايي
اهداف اصلی فرآوری مواد غذایی در مقیاس خانگی ، سازمانی یا صنایع غذایی مشابه است. برخي از معمول ترين اين اهداف شامل موارد زير است:
• دفع مواد ناخواسته از موادغذايي
• ایمن سازی مواد غذايي برای مصرف
• قابلیت هضم بیشتر
• افزایش رنگ و طعم مواد غذايي
• بهبود بافت و سازگار
• از بین رفتن حداقل مواد مغذی