سندرم متابولیک ، که به آن سندرم X نیز گفته می شود ، ترکیبی از شرایطی است که خطر ابتلا به بیماری ها؛ مانند: دیابت نوع 2 ، بیماری های قلبی و سکته مغزی را افزایش می دهد. اصطلاح متابولیک به فرآیندهای بیوشیمیایی مربوط به عملکرد طبیعی بدن اشاره دارد.
عوامل خطر، شرایط یا عادت هایی هستند که احتمال ابتلای شما به بیماری سندرم متابولیک را افزایش می دهد.
پنج شرط ذکر شده در زیر، عوامل خطرزای سندرم متابولیک هستند. برای تشخیص سندرم متابولیک باید حداقل سه عامل خطر متابولیک داشته باشید:
• داشتن یک خط کمر بزرگ که به این حالت، چاقی شکمی یا "داشتن بدن سیبی شکل" نیز گفته می شود. چربی بیش از حد در ناحیه شکم، یک خطر و نشانه مهم از بیماری سندرم متابولیک در مقایسه با چربی اضافی در سایر قسمت های بدن؛ مانند باسن است.
• سطح تری گلیسیرید بالا (تری گلیسیرید نوعی چربی است که در خون یافت می شود.)
• سطح کلسترول HDL پایین؛ کلسترول HDL گاهی اوقات کلسترول "خوب" خوانده می شود. این امر به این دلیل است که به از بین بردن کلسترول شریان های شما کمک می کند. پایین بودن سطح کلسترول HDL خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد.
• فشار خون بالا؛ فشار خون به عنوان فشاری است که خون به دیواره شریان ها وارد می کند. اگر این فشار بالا رفته و با گذشت زمان زیاد بماند، می تواند به قلب شما آسیب برساند و منجر به ایجاد پلاک شود.
• قند خون ناشتا؛ قند خون بالا به صورت خفیف نیز ممکن است نشانه اولیه دیابت باشد.
گروه های دیگر در معرض خطر ابتلا به سندرم متابولیک
• افراد دارای چاقی شکم
• افرادی که سبک زندگی غیرفعال دارند.
• افرادی که سابقه دیابت و مقاومت به انسولین دارند.
• افرادی که خواهر و برادر یا والدین مبتلا به دیابت دارند.
• در زنان در مقایسه با مردان بیشتر رخ می دهد.
• زنانی که سابقه سندرم تخمدان پلی کیستیک دارند.
تغذیه و رژیم درمانی در سندرم متابولیک
ترفند هایی که در مورد رژیم غذایی می تواند کمک کننده باشد:
• کاهش وزن
• کنترل فشار خون
• تعادل سطح کلسترول
• ثابت نگه داشتن سطح قند خون
غذاهایی که می توانند سندرم متابولیک را تشدید کنند:
o غذاهای قندی
غذاهای قندی؛ شامل: کربوهیدرات های ساده و تصفیه شده از جمله:
• شیرینی و آب نبات
• نان سفید، برنج سفید و آرد سفید
• محصولات قندی پخته شده؛ مانند: کیک، کلوچه، دونات، شیرینی
• آب میوه، نوشیدنی های شیرین و شیرین کننده های مصنوعی
• چیپس سیب زمینی
• جوش شیرین
o چربی های ترانس
این چربی های مضر، خطر بیماری های قلبی-عروقی و سکته مغزی و دیابت نوع 2 را افزایش می دهند:
• غذاهای سرخ شده
• بیسکویت و کوکی های بسته بندی شده
• مارگارین
• چیپس سیب زمینی
• سیب زمینی سرخ شده
• شیرینی ها
o سدیم
کاهش سدیم در رژیم غذایی می تواند به کاهش فشار خون کمک کند. غذاهایی که مقدار زیادی سدیم دارند ، مانند:
• نمک سفره و نمک دریایی
• چیپس سیب زمینی
• آجیل های شور
• گوشت و ماهی دودی یا نمک سود شده
• مارگارین
• کنسرو سبزیجات
• سس ماکارونی و سالسای آماده شده
• سس سالاد، سس سویا، سس گوجه فرنگی و خردل
• غذاهای نیمه آماده؛ مانند: مایع ماکارانی نیمه اماده ، پیتزا نیمه اماده
• سوپ کنسرو شده
• بعضی غلات بسته بندی و فرآوری شده
• پنیر
غذاهای بهبود دهنده سندرم متابولیک
o غذاهای سرشار از فیبر:
• میوه و سبزیجات تازه و یخ زده یا خشک شده
• جو و جو دوسر
• لوبیای خشک و عدس
• نان و ماکارونی سبوس دار و برنج قهوه ای
• پودر دارچین
o غذاهای سرشار از پتاسیم:
• موز، نارنگی، گریپ فروت و طالبی
• لوبیا و عدس
• قارچ
• سیب زمینی
• گوجه فرنگی
• جو دوسر
• ماست
o اسیدهای چرب امگا 3:
• دانه کتان، دانه چیا، دانه کدو تنبل و چلغوز
• روغن زیتون
• گردو، بادام و لوبیا
• آووکادوها
• ماهی سالمون، ساردین، تن، خال مخالی و قزل آلا
مکمل های مفید در سندرم متابولیک
• برای قند خون: مکمل های کروم
• برای کلسترول: فیبر پیسیلیوم، مکمل های پیچیده ویتامین B-3 و مکمل های اسید چرب امگا 3
• برای فشار خون: مکمل های پتاسیم
• برای فشار خون و کلسترول: مکمل های سیر